طیبه اژهای در گفتوگو با خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، درباره نخستین دوره برگزاری جایزه «روباه شنی» توضیح داد: پیشنهاد نخست این جایزه توسط فریدون عموزادهخلیلی مطرح شد، با توجه به اینکه او تجربه طولانی مدتی در برگزاری جوایز کتاب در حوزه کودک و نوجوان دارد و پیش از این با دوچرخه، آفتابگردان، هدهد سفید و سروش نوجوان، همکاری کرده است، ایدههای خوبی به ما داد و تلاش کردیم با هماهنگسازی ایدهها با جوایز مشابه داخلی و بینالمللی، جایزهای را طرحی و برای برگزاری آن برنامهریزی کنیم.
کتابهای ناداستان در این مسابقه حضور ندارند
دبیر اجرایی جایزه «روباه شنی» با تاکید بر لزوم برخورداری مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای کتابها، ادامه داد: کتابهایی در این جایزه مورد بررسی قرار میگیرند که در ایران چاپ شده باشند. تلاش کردیم جایزه را به شکلی طراحی کنیم که تا حد ممکن بزرگسالان در اجرای آن دخالت نداشته باشند تا مانعی برای ارائه نظر کودکان ایجاد نشود.
مسئول بخش کودک و نوجوان شهرکتاب در توضیح روند برگزاری جایزه «روباه شنی» گفت: برای دوره نخست، کتابهای کودک و نوجوان در حوزه داستان و شعر را که در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ منتشر شدند، به رای کودکان گذاشتیم. کتابهای ناداستان در این مسابقه حضور ندارند. کودکان میتوانند به کتابها رای دهند و در نهایت و پایان، کتاب تالیفی و ترجمه منتخب کودکان را انتخاب میکنیم.
کمیته غربالگری نظر شخصی در جمعآوری کتابها نداشت
اژهای با اشاره به اینکه در نخستین دوره برگزاری جایزه «روباه شنی» کودکان ۱۱ تا ۱۸ ساله میتوانند برای انتخاب کتاب رای دهند، ادامه داد: برای اینکه کار کودکان را ساده کرده باشیم فهرست اولیهای را به آنها پیشنهاد دادیم. این فهرست متشکل از ۹۸ عنوان کتاب است و در انتخاب آنها، هیچ سلیقه شخصی را اعمال نکردیم. این کتابها براساس فهرستها و جوایزی که در این پنج سال به کتابها اعطا شده است، انتخاب شدند.
کتابها براساس فهرستها و جوایزی که در این پنج سال به کتابها اعطا شده، انتخاب شدند
به گفته دبیر اجرایی جایزه «روباه شنی» فهرست کتابهای منتخب جوایز داخلی مانند لاکپشتپرنده، کتاب برتر، مرغک کانون و جایزه کتاب رشد به شکل کامل جمعآوری شده است؛ کتابهایی که در این فهرستها مشترک و پُرامتیاز بودند، در فهرست ۹۸ تایی جمعآوری شدند. همچنین تعدادی از جوایز بینالمللی هم بررسی شده است.
او افزود: تلاش کردیم تا کمیته غربالگری نظر شخصی در جمعآوری کتابهایی که در فهرست هستند، نداشته باشند.
کودکان میتوانند کتاب مورد علاقه خود را به فهرست اضافه کنند
اژهای با اعلام اینکه فهرست ۹۸ کتابب تهیه شده از جوایز کتاب کودک و نوجوان، به منظور پیشنهاد برای کودکان تهیه شده است، توضیح داد: ممکن است کودکان در روند داوری متوجه شوند کتابی که دوست دارند، در فهرست نیست و خودشان عنوان دیگری را نامزد کنند. در نتیجه در دور اول رایگیری کودکان این امکان را دارند که کتابهایی را افزون بر فهرست تهیه شده، پیشنهاد بدهند.
برای برگزاری این جایزه بستر آنلاین را انتخاب کردیم، زیرا این بستر میتواند زمینه همکاری کودکان در شهرهای مختلف را مهیا کند
مسئول بخش کودک و نوجوان شهرکتاب درباره روند افزودن نامزدهای جدید به فهرست کتابهای مورد بررسی جایزه، گفت: بستر برگزاری جایزه در اپلیکیشن «بهخوان» طراحی شده است که یک برنامه ایرانی و شبکه اجتماعی برای کتابخوانها است. کودکان در این سامانه درباره کتابهایی که خواندند نظر میدهند و آرشیوی از نوشتههای خود را در آن جمعآوری میکنند. همچنین میتوان در آن باشگاه کتابخوانی تعریف کرد. برای برگزاری این جایزه بستر آنلاین (برخط) را انتخاب کردیم، زیرا این بستر میتواند زمینه همکاری کودکان در شهرهای مختلف را مهیا کند.
به گفته او کودکان برای اینکه بتوانند به عنوان داور در جایزه «روباه شنی» شرکت کنند، باید در برنامه بهخوان سن خود را در بازه ۱۱ تا ۱۸ سال انتخاب و همچنین صفحه «روباه شنی» را در این برنامه دنبال کنند.
از داوران هم تقدیر میشود
اژهای با بیان اینکه هر ناشر میتواند سه کتاب را به عنوان پیشنهاد به فهرست کتابهایی که داوری میشوند، اضافه کند، ادامه داد: فهرست سومی وجود دارد که پیشنهاد کوکان است و آن را با عنوان فهرست پیشنهادی معرفی کرده ایم. کودکان حدود ۳۲ کتاب را افزون بر فهرست ۹۸ عنوانی نخستین، برای رایگیری پیشنهاد دادند. سال انتشار این کتابها و محدوده سنی آنها بررسی خواهدشد؛ هر کتابی شرایط را داشته باشد، به کودکان معرفی خواهدشد، اگر در فهرست نبود اعلام میکنیم که چرا در فهرست نیست.
کودکان هرچه بیشتر نظر بدهند و فعالتر باشند امتیاز داوری بالاتری دارند
دبیر اجرایی جایزه «روباه شنی» با اشاره به اینکه مرحله اول داوری از چهارم تیرماه شروع شده است، افزود: زمانی که هنوز آتشبس نشده بود، تصمیم گرفتیم شروع رایگیری را اعلام کنیم، که این اتفاق با اعلام آتشبس همزمان شد. رایگیری مرحله اول، تا ۱۵ مرداد ادامه دارد، در این مرحله کودکان میتوانند به هر تعداد کتاب که دوست دارند رای بدهند؛ کودکی ممکن است ۵۰ کتاب از فهرست را خوانده باشد و به همه آنها رای بدهد و درباره آنها یادداشت بنویسد. کودکان هرچه بیشتر نظر بدهند و فعالتر باشند امتیاز داوری بالاتری دارند، زیرا در نهایت در اختتامیه علاوه بر اینکه کتابهای برتر اعلام میشوند قرار است تقدیری هم از داورهای فعال انجام شود.
به گفته او در ۱۵ مرداد و با پایان دور اول رایگیری، بر اساس امتیازهای کودکان، پنج کتاب تالیف و پنج کتاب ترجمه با بالاترین امتیاز به مرحله دوم رایگیری میرسند. مرحله دوم بازه یک ماهه است و کودکان باید ۱۰ عنوان کتاب را در این مدت بخوانند و بررسی کنند. در طول برگزاری مرحله دوم، نشستهایی در شهرکتاب برگزار میشود و کودکان میتوانند در آنها شرکت و درباره کتاب گفتوگو کنند و نظرهای خود را به اشتراک بگذارند.
مسئول بخش کودک و نوجوان شهرکتاب با اعلام اینکه کودکان در اختتامیه جایزه «روباه شنی» نقش خواهند داشت، گفت: کودکان میتوانند به یک کتاب تالیفی و یک کتاب ترجمه رای بدهند. رایگیری در اپلیکیشن و به شکل کاملا شفاف انجام خواهدشد و همه میتوانند آن را به شکل آنلاین دنبال کنند.
اعطای نشان یونیسف به کتاب برگزیده
اژهای با اشاره به تفاهمنامهای که سال گذشته شهرکتاب با یونیسف منعقد کرده است، ادامه داد: صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در راستای تشویق نوجوانان به مشارکت و حمایت از جایزه «روباه شنی»، از میان ۱۰ کتاب، کتابی را که بیشتر از گزینههای دیگر به حقوق کودک پایبند بوده است انتخاب و به آن نشان اعطا میکند.