جهان نفس راحتی کشید

به گزارش ایران اکونومیست، جلسات بهاره صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تحت سلطه مذاکرات تجاری بود که همچنین اظهارات تنش‌زدایی از واشنگتن در مورد روابطش با چین را به همراه داشت اما پس از حملات ترامپ به نهادهای بین‌المللی و فدرال رزرو، سوالات عمیق‌تری پیش روی بانکداران مرکزی و وزرای دارایی قرار گرفت که آیا هنوز می‌توانیم روی دلار آمریکا به‌عنوان پناهگاه امن جهان و روی دو وام‌دهنده‌ای که از پایان جنگ جهانی دوم از سیستم اقتصادی بین‌المللی حمایت کرده‌اند، حساب کنیم یا خیر؟

گفت‌وگو با ده‌ها سیاست‌گذار از سراسر جهان، با آسودگی عمومی از کاهش تهدیدهای ترامپ برای اخراج جروم پاول، رئیس فدرال رزرو همراه شد که قبلا وی را «بازنده بزرگ» توصیف کرده بود. بسیاری نیز درخواست اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، برای تغییر شکل صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی مطابق با اولویت‌های ترامپ را نکته مثبتی ارزیابی کردند، زیرا این درخواست، تلویحا به این معنی بود که آمریکا قصد ندارد از دو وام‌دهنده‌ای که به ایجاد آنها در کنفرانس «برتون وودز» در سال ۱۹۴۴ کمک کرده بود، خارج شود.

رابرت هولزمن، رئیس بانک مرکزی اتریش گفت: هفته گذشته، هفته‌ای با آسودگی خاطر محتاطانه بود؛ تغییری در موضع دولت آمریکا رخ داد، اما من نگرانم که این آخرین تغییر نباشد و همچنان در این مورد تردید دارم.

سیاسی شدن اندک فدرال رزرو، تضعیف صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تقریبا برای اکثر مقامات غیرقابل درک است. با محروم شدن از یک وام‌دهنده، حدود ۲۵ تریلیون دلار اوراق قرضه و وام‌های صادر شده، زیر سوال خواهد رفت.

جایگزینی نیست

مهم‌ترین نگرانی سیاست‌گذاران این است که هیچ جایگزین آماده‌ای برای آمریکا به‌عنوان هژمون مالی جهان وجود ندارد؛ وضعیتی که اقتصاددانان آن را به نام مورخ مشهور چارلز کیندلبرگر، «تله کیندلبرگر» می‌نامند.

مطمئنا، یورو، دومین ارز ذخیره جهان با فاصله زیاد از دلار، با توجه به جایگاه تازه اتحادیه اروپا به‌عنوان جزیره‌ای با ثبات نسبی، محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند اما سیاست‌گذارانی که با رویترز صحبت کردند، قاطعانه معتقد بودند که ارز واحد اروپایی، هنوز آماده کنار زدن دلار نیست و در بهترین حالت می‌تواند امیدوار باشد که کمی به سهم ۲۰ درصدی خود از ذخایر جهانی اضافه کند.

از ۲۰ کشوری که یورو واحد پول مشترکشان است، فقط آلمان رتبه اعتباری و اندازه‌ای دارد که سرمایه‌گذاران از یک پناهگاه امن انتظار دارند.

برخی دیگر از اعضا بسیار بدهکار هستند و مستعد دوره‌های آشفتگی سیاسی و مالی هستند، از جمله آنچه در فرانسه در سال گذشته رخ داد که سوالات زیادی را در مورد پایداری بلندمدت این بلوک مطرح می‌کند و نزدیکی جغرافیایی منطقه یورو به روسیه، به ویژه سه کشور بالتیک که زمانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند، سایه تیره‌تری بر آن افکنده است.

با توجه به اینکه ژاپن اکنون بسیار کوچک است و ارز به شدت مدیریت‌ شده چین، در موقعیت بدتری قرار دارد، این امر هیچ جایگزینی برای سیستم دلار که توسط فدرال رزرو و دو موسسه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی پشتیبانی می‌شود، باقی نگذاشته است.

به گفته مقامات مالی، در واقع، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به سختی می‌توانند در صورت خروج آمریکا به عنوان بزرگترین سهامدارشان، دوام بیاورند.

آندره دومانسکی، وزیر دارایی لهستان، به رویترز گفت: آمریکا برای موسسات چندجانبه، کاملا حیاتی است و ما خوشحالیم که آنها باقی می‌مانند. با این حال، تعداد کمی انتظار داشتند که به وضع قبلی بازگردند و احتمالا مسائل دشواری مانند وابستگی گسترده به شرکت‌های آمریکایی برای تعدادی از خدمات کلیدی از کارت‌های اعتباری گرفته تا ماهواره‌ها در انتظار خواهد بود.

برخی از ناظران استدلال کردند که آشفتگی بازار طی چند هفته گذشته که شاهد فروش شدید اوراق قرضه، سهام و ارز آمریکا بود، ممکن است ضربه محکمی بوده باشد، زیرا دولت را مجبور به تغییر رویه کرده است.

بر اساس گزارش اینوستینگ، ناتان شیتس، اقتصاددان ارشد جهانی در شرکت خدمات مالی و بانک سرمایه‌گذاری چندملیتی آمریکایی سیتی‌گروپ گفت: وقتی ترامپ در مورد اخراج پاول صحبت کرد، این واقعیت که بازارها به شدت به آن واکنش نشان دادند، در نهایت به یک واقعیت انضباطی تبدیل شد که فقط به دولت یادآوری کرد که اگر از آن خط عبور کنید، می‌تواند پیامدهای بسیار شدیدی به همراه داشته باشد.