به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، جنبش غيرمتعهدها كه در سال 1961 (1340 شمسي) و در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه سرمایه‌داری قرار داشتند، تشکیل شد، هم‌اكنون داراي 120 عضو است. همچنين 20 كشور نيز به عنوان اعضاي ناظر در اين جنبش حضور دارند.
در سال ۱۹۶۱ نخستين اجلاس سران غير متعهدها با حضور مارشال تیتو - رهبر یوگسلاوی، قوام نکرومه - رهبر غنا، جمال عبدالناصر - رئیس‌جمهوري مصر، جواهر لعل نهرو - نخست‌وزیر هند، و احمد سوکارنو - رهبر استقلال اندونزی، در کنفرانسی که در شهر بلگراد در کشور یوگسلاوی برگزار شد، این سازمان موجودیت خود را اعلام کرد.
120 کشور جهان که تقریبا بیش از دو سوم اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند، عضو جنبش غيرمتعهدها هستند. سران کشورهای عضو جنبش هر سه سال یک بار در اجلاسی با همین نام گرد هم می‌آیند.
تاكنون 15 نشست اعضاي جنبش غيرمتعهدها در كشورهاي مختلف جهان برگزار شده و قرار است تا چند روز ديگر شانزدهمين نشست اين جنبش در تهران برپا شود. ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو، عضویتي در این جنبش نداشت، در سال ۱۹۷۹ پس از پبروزی انقلاب اسلامي به جنبش غيرمتعهدها پیوست. همچنين ایران بعد از پیوستن به جنبش در اجلاس سران ۱۹۷۹ در هاوانا و از آن به بعد در همه نشستهای مختلف این جنبش حضور داشته است.
لغو برگزاری هفتمین اجلاس سران در بغداد به دلیل تجاوز نظامی عراق به ایران و انتقال این اجلاس به دهلی نو از مهمترین رویدادهای جنبش به حساب می‌آید. شانزدهمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهدها قرار است در روزهاي ۹ و ۱۰ شهریور ۱۳۹۱ (۳۰ و ۳۱ آگوست ۲۰۱۲) براي نخستين بار در تهران برگزار شود.
علاوه بر كشورها سازمانهاي مهم بين‌المللي مانند اتحادیه آفریقا، سازمان کشورهای مشترک المنافع، اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی، شورای جهانی صلح و سازمان ملل متحد نيز در جنبش غيرمتعهدها حضور دارند.
اما آمار گمرك ايران نشان مي‌دهد كه ايران در سال 1390 حجم تجارت غيرنفتي (صادرات و واردات) بالغ بر 43 ميليارد دلاري با اعضاي جنبش غيرمتعهدها داشته است. سال گذشته ايران بيش از 19.7 ميليارد دلار كالا به كشورهاي عضو جنبش صادر كرد، در حالي كه معادل 24.1 ميليارد دلار نيز از اين كشورها واردات داشت. همچنين آمار نشان مي‌دهد كه ايران در سال قبل با حدود 100 كشور عضو جنبش غيرمتعهدها تبادل تجاري داشته است.
عراق، امارات، هند، افغانستان، اندونزي، پاكستان، تركمنستان، آذربايجان، سوريه و فيليپين بزرگترين بازارهاي صادراتي ايران در بين اعضاي جنبش محسوب مي‌شوند. در عين حال امارات، هند، مالزي، عمان، تايلند، پاكستان، اندونزي، عربستان، ازبكستان و تركمنستان نيز اصلي‌ترين مبادي ورود كالا به ايران در بين اعضاي جنبش غيرمتعهدها هستند.
براساس آمار گمرك، كل حجم تجارت غيرنفتي ايران در سال گذشته حدود 105 ميليارد دلار بود. به اين ترتيب سهم تجارت ايران با كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها از كل تجارتش در سال گذشته به حدود 40 درصد رسيد.
جالب اينجاست كه در بين اعضاي ناظر جنبش غيرمتعهدها نام كشورهاي مطرحي مانند چين، روسيه، برزيل، قزاقستان، آرژانتين، مكزيك، هلند، صربستان و اوكراين نيز به چشم مي‌خورد كه در صورت احتساب آمار مربوط به آنها، حجم تجارت ايران با كشورهاي غيرمتعهدها بسيار بيشتر هم مي‌شود.
به نظر مي‌رسد با توجه به ظرفيت بالاي جنبش غيرمتعهدها، ايران مي‌تواند از فرصت برگزاري نشست اين جنبش در تهران استفاده كرده و ضمن افزايش حجم تبادلات تجاري خود با كشورهاي اين جنبش، همكاريهاي اقتصادي و صنعتي خود را نيز با اين كشورها افزايش دهد.
گزارش از خبرنگار ايسنا محمدجواد به‌آبادي
