ایران اکونومیست - در بازار دیروز معامله گران در حالی فعالیت خود را با یک روز تعطیلی ابتدای هفته از سر گرفتند که در نماد تازه وارد پتروشیمی مبین، لات(اندازه قانونی تعداد سهام قابل خرید در یک دستور) 10 هزار سهم تعیین شده بود.
این رقم روز چهارشنبه هفته گذشته یکصد هزار سهم بود.
با شروع زمان نوبت‌گیری در معاملات دیروز در ساعت 8 و 30 دقیقه دستورات خرید 10 هزار سهم صف خرید نزدیک به 40 میلیونی را تشکیل دادند که این امر با اعتراض معامله‌گران همراه شد.
از این رو مجددا در ساعت 8و 45 دقیقه لات‌های معاملات مبین به یکصد هزار سهم افزایش یافت. در همین شرایط به دلیل تغییر لات مجددا قرار بر آن شد که در ساعت 9و 15دقیقه نوبت‌گیری در نماد مبین صورت گیرد که این بار صف خرید به بیش از 1/ 2میلیارد سهم رسید، اما خرابی سیستم معاملات موجب شد تا معاملات از ساعت 10 شروع شود.
با شروع معاملات و معامله 18 میلیون سهم مبین مشخص شد که بخش عمده‌ای از این سهام توسط شمار محدودی از معامله‌گران خریداری شده است که این امر اعتراض شدید سرمایه‌گذاران رابه همراه آورد تا با مداخله مسوولان سازمان بورس معاملات نماد مبین ابطال و نماد متوقف شود.
با توجه به این شرایط و خرابی سیستم معاملات دیروز شیرازه معاملات از هم پاشید و عملا بازار از مدار عادی خارج شد. اکثر کارشناسان شرایط رخ داده در بازار را ناشی از چند مشکل مهم در بازار می‌دانند؛ نخستین مشکل نحوه انجام عرضه‌های اولیه و مشکلات مربوط به آن است.
نظام عرضه‌های اولیه در بورس تهران به دلیل لحاظ نکردن کشف قیمت و همچنین نحوه تخصیص سهام به کارگزاران بدون توجه به میزان مشتریان موجب شده است تا عرضه‌های اولیه در روزهای بعد با صف خرید و در نهایت عرضه سنگین همراه شوند که همین سود کوتاه‌مدت موجب واکنش بیش از حد به عرضه‌های اولیه می‌شود.
مشکل دوم در شرایط کنونی که در ماه‌های اخیر دامنگیر بازار سرمایه بوده است مشکل نرم‌افزاری و ضعف شرکت فناوری اطلاعات است. اگرچه در یک سال اخیر بازار سرمایه با رکود و حجم اندک معاملات مواجه است، اما در همین بازار کم حجم سیستم معاملات در برخورد با هیجان‌های مقطعی با مشکل مواجه می‌شود.
مشکل سوم در حال حاضر ابها‌م‌های جدی در آیین‌نامه معاملات است. برای بورسی که تلاش می‌کند سرمایه‌گذاران خارجی را به خود جلب کند حوادثی نظیر آنچه دیروز در بازار رخ داد به هیچ وجه از سوی سرمایه‌گذاران جهانی قابل تحمل به شمار نمی‌رود.
مشکل چهارم در بازار دیروز ناشی از دامنه نوسان و حجم مبنا بود. ناتوانی بازار برای کشف قیمت عادلانه موجب شده است بازار تنها با پالس‌های پی‌در‌پی صف خرید و صف فروش مواجه باشد. با توجه به این شرایط بازار دیروز، شرایط عادی نداشت و به همین دلیل شاخص کل با افت به مرز 65 هزار واحد نزدیک شد تا تنها 88 واحد برای شکستن این مرز فاصله داشته باشد.
دیروز شاخص با 83/ 0 درصد افت معادل 545واحد همراه شد. در بازار دیروز در تحولات سیاسی اعلام احتمال اسکورت کشتی‌های آمریکایی توسط ناوگان جنگی این کشور در تنگه هرمز نگرانی‌ها را در مورد روند تحولات سیاسی ایجاد کرده است.
در گروه خودرویی دیروز سایپا دیزل همچنان صدر‌نشین صف فروش بود. در گروه بانکی اکثر نمادها به صف فروش رسیدند که در این میان بانک ملت بیشترین تاثیر را بر شاخص داشت. در گروه تجهیزات، نماد تراکتور‌سازی بعد از انتخاب هیات مدیره بازگشایی شد. دیروز در بورس 68 میلیارد تومان و در فرابورس 98میلیارد تومان سهام مورد داد‌و‌ستد قرار گرفت.
