افراد بسياري هستند كه تاب و تحملشان را در برابر درصدهايي از آن از كف مي‌دهند و يك بند انگشت از اين شكلات تلخ لذتي شيرين و وافر به آنها مي‌دهد. بررسي‌هاي متخصصان تغذيه مشخص كرده است كه با در نظر گرفتن استثنائاتي چند، قرار دادن مقداري شكلات تلخ در سبد غذايي هفتگي براي رسيدن به تغذيه‌اي سالم مفيد است. اگر مي‌خواهيد درباره اين ماده خوراكي بيشتر بدانيد، اين نوشتار را بخوانيد.
درخت كاكائو از درختان مناطق حاره‌اي جهان است و در ميان عمده‌ترين كشورهاي توليدكننده دانه كاكائو، كشورهاي آفريقايي سهم بسياري دارند.
طبق تحقيقي كه روي 32 هزار زن 48 تا 83 ساله سوئدي در دانشگاه بوستون آمريكا انجام شد و مجله علمي قلب آمريكا نتايج آن را منتشر كرد، مصرف 19 تا 30 گرم شكلات تلخ و تيره طي هفته، 32 درصد از احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي مي‌كاهد؛ حال آن‌كه اگر همين مقدار روزانه خورده شود چنان اثري نخواهد داشت و تا حدودي مضر خواهد بود.
شكلات تلخ به اسامي تيره يا كم‌شيرين نيز معروف است. مقدار ماده خشك كاكائو در آن معمولا در حد 75 درصد است و در روند توليد آن شكري بسيار اندك به آن افزوده مي‌شود؛ اگرچه كالري زيادي دارد، اما دربردارنده بيش از صد ماده شيميايي است كه اگر در حدي متعادل و دور از افراط خورده شود، مزاياي بسيار دارد:
ـ فلاوونوئيد موجود در آن طراوت‌بخش پوست با خاصيت‌هاي آرامش‌بخش است.
ـ فلاوانول آن مسبب تلخي مزه اما پيشگيري كننده از فشار خون، زوال عقل و ديابت است.
ـ كاتچين، اپي كاتچين و پروسياندين نيز خاصيت آنتي‌اكسيدان داشته با از بين بردن راديكال‌هاي آزاد از احتمال ابتلا به سرطان، تصلب شرائين و بيماري‌هاي قلبي مي‌كاهند.
ـ كربوهيدرات موجود در دانه كاكائو كه در تهيه شكلات تلخ به كار مي‌رود منبع خوبي براي تأمين مقداري نشاسته و فيبر مورد نياز بدن است.
ـ فنيلالانين دارد كه بر رفع استرس و اضطراب اثرگذاري‌هاي مناسبي دارد.
ـ آهن موجود در آن منبعي مناسب براي افراد داراي كم‌خوني به شمار مي‌رود.
ـ حاوي تئوبرومين است كه در داروهاي ضدسرفه نيز ديده مي‌شود.
ـ سروتونين آن در افراد مبتلا به افسردگي و سندرم پيش از قاعدگي مي‌تواند سطح اين هورمون را در مغز افزايش دهد.
ـ كافئين، در افراد متفاوت بر حسب عاداتشان اثراتي چون افزايش هوشياري و جلوگيري از خواب دارد.
ـ چربي مفيد آن سبب چاقي يا افزايش كلسترول نمي‌شود.
نكته: براساس تحقيقات انجام شده، شكلات تلخ پر از مقادير زياد پروتئين، تيامين، ويتامين‌هاي A،B1،B2،C،E، مواد معدني مثل كلسيم، پتاسيم، روي و تركيبات مفيد براي بدن است كه مصرف اندكي از آن در تغذيه روزانه خوب است
علائم سندرم خستگي مزمن شامل خستگي شديد و مداوم براي مدت 6 ماه يا بيشتر همراه با ديگر علائم و مشكلاتي مثل دردهاي ماهيچه‌اي، سردرد و تضعيف حافظه است.
شكلات تلخ غني از مواد شيميايي است كه سيگنال‌هاي منتقل شده به مغز را افزايش مي‌دهند، اما پزشكان براي اولين بار متوجه شده‌اند كه اين عملكرد در واقع مي‌تواند در كاهش علائم سندرم خستگي مزمن موثر باشد.
متخصصان دانشگاه هول و دانشكده پزشكي هول يورگ در انگليس روي گروهي از بيماران آزمايش كردند كه به نوع شديد اين سندرم مبتلا بودند.
اين بيماران مدت 8 هفته شكلات تلخ خوردند و بعد مدتي هم رژيم متفاوتي را دنبال كردند.
افزون بر اينها شكلات تلخ پر از مقادير زياد پروتئين، تيامين، ويتامين‌هاي A،B1، B2، C، E، مواد معدني مثل كلسيم، پتاسيم، روي و... تركيبات مفيد براي بدن است كه مصرف اندكي از آن در تغذيه خوب و اثرگذار است. التهاب سلولي را كاهش مي‌دهد، فشار خون را كم مي‌كند، حافظه را افزايش مي‌دهد، از سخت شدن و گرفتگي رگ‌ها در افراد سيگاري جلوگيري مي‌كند، اما كودكان و زنان باردار و شيرده بايد در مصرف آن احتياط كنند و نظر پزشك خود را در اين زمينه جويا شوند. در تركيبات شكلات مقاديري اگزالات نيز هست كه افراد داراي اسيد اوريك بالا و مبتلا به سابقه سنگ كليه نيز پيش از مصرف بايد با پزشكان درباره مقدار مصرف آن مشورت كنند. به سبب وجود مس و منيزيم افراد مبتلا به سيروز كبدي و نيز اشخاص داراي دردهاي ميگرني هم جزو كساني قرار مي‌گيرند كه بهتر است در مصرف آن محتاط باشند.
همچنين با آن‌كه در شكلات تلخ، مقدار عناصر آنتي‌اكسيدان بيشتر از شكلات‌هاي شيري است و خوردن شير با شكلات هم به كام بسياري از اشخاص، خوشمزه‌تر و لذت‌بخش‌تر به نظر مي‌رسد، اما بايد توجه داشت نتايج برخي مطالعات نشان مي‌دهد خوردن همزمان شير و شكلات سبب جلوگيري از فعاليت آنتي‌اكسيداني دانه كاكائو خواهد شد. به نظر مي‌رسد پروتئين موجود در مواد لبني باعث چنين كنش‌هاي شيميايي و در نتيجه كاهش اثرات ضداكسيداني آن مي‌شود.
شكلات موسوم به تلخ با غلظت‌هاي متفاوتي عرضه مي‌شود. معمولا نوع 75 درصد آن با ميل افراد بيشتري سازگار است، اما برخي‌ها غلظت‌هاي بالاتر را بيشتر دوست دارند و از همين رو شكلات‌هاي 94 تا 96 درصد هم در فروشگاه‌ها عرضه مي‌شود.
فقط يادتان باشد شكلات‌هايي با غلظت 100 درصد هر چند كمتر پيدا مي‌شوند، اما به سبب آن كه هر قدر اين درصد بالاتر باشد، مقدار كافئين آن هم بالاتر خواهد بود، احتمال تپش قلب و سردرد نيز افزايش مي‌يابد و بايد در خوردن درصدهاي بالاتر احتياط بيشتري كرد.
هنگام خريد شكلات تلخ، توجه داشته باشيد به سبب گراني كره كاكائو كه جزو چربي‌هاي بد و افزايش‌دهنده كلسترول خون محسوب نمي‌شود، برخي كارخانه‌هاي سازنده آن براي تهيه شكلات‌هاي ارزان‌تر و حفظ سودآوري چربي‌هاي اشباع شده و شكر به محصول خود مي‌افزايند كه در اين صورت از مرغوبيت شكلات كاسته شده و ديگر آن مزاياي مفيد را نمي‌توان انتظار داشت.
