به گزارش ایران اکونومیست؛ آتشفشان‌ها مهیب‌ترین تخریب‌کنندگان طبیعت هستند. یک فوران آتشفشانی می‌تواند کل مناظر طبیعت را در شعله‌ای از سنگ مذاب، خاکستر و گازهای سمی نابود کند. این رویدادها، تصاویری را از ویرانی تداعی می‌کنند که گستره‌ای بی‌جان از زمین سوخته و جریان‌های گدازه است اما در سایه این حوادث فاجعه‌بار، یک حقیقت غیر منتظره نهفته شده و آن حقیقت این است که همه موجودات از خشم فوران‌های آتشفشانی فرار نمی‌کنند.
برای برخی از حیوانات، شرایط منحصربه‌فرد ایجادشده توسط آتشفشان‌ها نه تنها مانع بقا نیستند، بلکه ضروری هستند. این موجودات سازگار شده‌اند تا در میان گرما، خاکستر و مناظر غنی از مواد معدنی به‌جامانده از آتشفشان‌ها رشد کنند.
این موجودات از ریزارگانیسم‌های مقاوم در دریچه‌های غنی از گوگرد گرفته تا پرندگانی که در گرمای حرارتی دهانه‌های آتشفشانی لانه می‌کنند، محیط‌های فرّار را به بهشت فرصت‌ها تبدیل کرده‌اند. آتشفشان‌ها ممکن است به تخریب منجر شوند اما آنها تجدید مناظر طبیعی را نیز بر عهده دارند و زمین‌های بایر را به زمین‌های حاصلخیز تبدیل می‌کنند.
عسل‌کش هاوایی
«عسل‌کش‌های هاوایی»(Hawaiian honeycreepers) یک گروه خیره‌کننده از پرندگان بومی جنگل‌های ناحیه آتشفشانی هاوایی هستند. این پرندگان در چندین جزیره اصلی از جمله «جزیره بزرگ»(The Big Island)، «مائوئی»(Maui) و «کوآئی»(Kauai) زندگی می‌کنند. این مناطق که براساس فعالیت‌های آتشفشانی شکل گرفته‌اند، زمانی یک پناهگاه را عاری از شکارچیان مهاجم و پشه‌های حامل بیماری‌های پرندگان فراهم می‌کردند.
هر یک از این پرندگان دارای نوک و رفتارهای تغذیه‌ای منحصربه‌فرد هستند که به آنها کمک می‌کنند تا بهترین بهره را از ثروت آتشفشانی جزایر ببرند. برخی از گونه‌ها مانند «سهره چابک هاوایی» از منحنی نوک منحصربه‌فرد خود برای باز کردن جوانه‌ها، غلاف‌های بذر و گال‌ها استفاده می‌کنند؛ در حالی که یک گونه دیگر با منقار مشابه منقار دارکوب خود شهد و دانه‌ها را می خورند.
امروزه پناهگاه آتشفشانی این پرندگان در خطر است. افزایش دما به دلیل تغییرات آب‌وهوایی، به پشه‌های ناقل بیماری امکان داده است تا به این ارتفاعات هجوم بیاورند و عسل‌کش‌های هاوایی را در معرض خطر جدی قرار دهند. شکارچیان مهاجم مانند گربه‌ها و موش‌ها نیز مشکل را تشدید می‌کنند.
کرم لوله‌ای بزرگ
دنیایی را تصور کنید که با فشار و دمای شدید و تاریکی همیشگی تعریف شده است. این شرایط خوبی برای زندگی به نظر نمی‌رسد اما برای «کرم‌های لوله‌ای بزرگ»(Giant Tube Worms)، خانه جایی است که گرما در آن زیاد باشد.
کرم لوله‌ای بزرگ در سایه آتشفشان‌های اقیانوسی رشد می‌کند که به دریچه‌های گرمابی در امتداد اقیانوس متصل هستند. این دریچه‌ها با فعالیت آتشفشانی تغذیه می‌شوند و مایعات فوق گرم و غنی از مواد معدنی را در اعماق سرما آزاد می‌کنند که به راحتی نیازهای غذایی کرم‌های لوله‌ای بزرگ را برآورده می‌سازند.
کرم لوله‌ای بزرگ بر خلاف بسیاری از موجودات، فاقد سیستم گوارشی است. در عوض، به یک رابطه هم‌زیستی خارق‌العاده با باکتری‌های «شیمی‌پرورد»(chemotroph) متکی است که در اندام خاصی به نام تروفوزوم قرار دارند. این باکتری‌ها برای بقای واکنش‌های متابولیکی خود به متابولیت‌های معدنی مانند کربن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد نیاز دارند. کرم لوله‌ای بزرگ نیز به ترکیبات آلی تولیدشده توسط واکنش‌های متابولیکی باکتری‌ها نیاز دارد تا انرژی مورد نیاز خود را برآورده کند.
کرم لوله‌ای بزرگ این رابطه هم‌زیستی را با یک هموگلوبین منحصربه‌فرد ایجاد می‌کند که قادر به اتصال اکسیژن و سولفیدهاست و به آن امکان می‌دهد تا گازهای حیاتی را به شرکای باکتریایی خود برساند. علاوه بر این، ساختار لوله‌مانند کرم، ثبات را در آب‌های متلاطم فراهم می‌کند که به جریان‌های غنی از مواد مغذی گسترش می‌یابد و دسترسی آسان را به همه مواد مغذی معدنی مورد نیاز فراهم می‌آورد.
فلامینگوی کوچک
«فلامینگوهای کوچک»(Lesser Flamingos) در جایی رشد می‌کنند که موجودات کمی جرات پا گذاشتن را به آنجا داشته باشند. محل رشد آنها در دریاچه‌های منطقه آتشفشانی آفریقا مانند دریاچه بدنام «ناترون»(Lake Natron) در تانزانیاست. این محیط‌های فوق شور و قلیایی با آب‌های سوزاننده‌ای که می‌توانند پوست انسان را از بین ببرند، برای بیشتر موجودات کشنده هستند اما این تالاب‌های غیر مهمان‌نواز برای فلامینگوهای کوچک حیاتی هستند.
سیانوباکتری‌هایی که در طول فصل خشک دریاچه‌ها را به رنگ قرمز و نارنجی درمی‌آورند، یک منبع غذایی غنی و البته سمی هستند. فلامینگوها مقادیر زیادی از آنها را مصرف می‌کنند. بدن آنها سموم سیانوباکتری‌ها را فیلتر می‌کند و رنگ‌دانه‌هایی را استخراج می‌کند که پرهای آنها را به رنگ صورتی چشمگیر درمی‌آورد.
سازگاری‌های ویژه به فلامینگوهای کوچک امکان می‌دهد تا در این زیستگاه ناملایم شکوفا شوند. پوست ضخیم و سفت روی پاها از فلامینگوهای کوچک در برابر سوختگی محافظت می‌کند؛ در حالی که غدد منحصربه‌فرد موجود در سر آنها نمک را دفع می‌کنند و آنها را قادر می‌سازند تا آب شور بنوشند.
فلامینگوهای کوچک با لانه‌سازی در جزایر نمکی در زمانی که سطح آب مناسب است، از شکارچیان فرار می‌کنند و یک آغاز ایمن را برای زندگی به جوجه‌های خود می‌دهند. تقریبا ۷۵ درصد از فلامینگوهای کوچک جهان هر چهار سال یک بار برای تولید مثل به این دریاچه سرازیر می‌شوند و این کار برای بقای گونه آنها ضروری است.
آینده فلامینگوهای کوچک غیرقابل اطمینان است. استخراج خاکستر، آلودگی و تغییرات آب‌وهوایی، اکوسیستم شکننده آنها را تهدید می‌کند و این گونه قابل توجه را با وجود انعطاف‌پذیری در معرض خطر قرار می‌دهد. بقای فلامینگوی کوچک به توانایی انسان در حفاظت از دریاچه‌های مناطق آتشفشانی منحصربه‌فرد بستگی دارد که خانه این گونه است.
