مهدیه سادات محور کارگردان مستند «چاو» که در جشنواره سینماحقیقت حضور دارد، درباره تجربه ساخت این مستند گفت: زنان کشور ما قصه‌های ناب و متفاوتی دارند که کمتر جرات می‌کنیم به سراغ آنها برویم. دغدغه من در مستندسازی این است که به سراغ زنان بروم. شهر به شهر و روستا به روستا، دنبال قصه زنان هستم. مستندسازی من، مستندسازی قصه‌گو است و اگر قصه نباشد، صرفا سوژه برای من کارکردی ندارد. سوژه بدون قصه، فیلم نه بلکه گزارش خلق می‌کند.
وی افزود: برای روایت قصه زنان به سراغ برهه‌های خاص زندگی آن ها می‌روم و یکی از مهم‌ترین این موقعیت‌ها، ماه‌های آخر بارداری برای زنان است. اتمسفر عجیبی است که به تو کلمه می‌دهد تا جمله مستندت را بسازی. در این ۱۰ سال که روی این موضوع کار می‌کنم، هر روز بیش از قبل به من ثابت می‌شود که دست روی چه موضوع مهمی گذاشته‌ام.
کارگردان مستند «چاو» تاکید کرد: ماه‌های آخر بارداری خلق‌وخوها تغییر می‌کند و مادران دنیا را متفاوت می‌بینند. ما کشوری داریم که فرهنگ‌های مختلفی دارد و وقتی چالش بارداری نیز در آن ضرب می‌شود، تفاوت‌ها نمایان‌تر می‌شود. در این موقعیت یک نفر در چادر عشایری بچه دنیا می‌آورد و یک نفر در بیمارستان و زایمان در آب. اینها ویژگی‌های مشترکی است که ما فکر می‌کنیم چیز خاصی نیست اما آنچه قصه خلق می‌کند، همین‌هاست؛ شهر، اقلیم، فرهنگ، خلق‌وخو و انتخاب همسر.
محور با اشاره به تفاوت چاو با دیگر مستندهایی که درباره زنان باردار تولید شده، ادامه داد: مولفه‌هایی دیگری چون معلولیت جسمی، باز قضیه را متفاوت می‌کند. یک زن بینا ۹ ماه انتظار می‌کشد تا لحظه‌ای که فرزندش را به دنیا آورد، به او نگاه کند. هیچ لحظه‌ای از این بالاتر نیست. چاو باید بدون چشم این حس را درک کند و نگران است که نه تنها خودم این حس را ندارم که ممکن است بچه من هم این حس را نداشته باشد. بحث مستند، بینایی خودش و همسر و بچه‌اش و چالش‌های آنهاست.
مهدیه سادات محور؛ کاگردان مستند «چاو»بعد از تصویب سیاست‌های جمیعتی، تلاش کردم برچسب سفارشی‌سازی به من نزنند
این مستندساز در پاسخ به این سوال که آیا برچسب سفارشی‌سازی به شما زده شد یا خیر، توضیح داد: قبل از تصویب سیاست‌های جمعیتی بابت تولید مستند دراین‌باره سرزنش شدم. جلوی مرا گرفتند و برچسب زدند که این کار اباحه‌گری است و درست نیست تو در خانه یک زن باردار دوربین ببری و از او مستند بسازی. حالا اما علیرغم گذشته، از این مسئله استقبال و تمجید می‌شود. یعنی در فاصله دو سه سال طرحی که طرد می‌شد، به طرحی تبدیل شد که در مجلس و تلویزیون مورد تمجید قرار گرفت.
مخاطب نخبگانی دست‌خوش اقتضائات بین‌المللی است؛ چه بسا یک فیلم در این جشنواره سال پیش برنده شده باشد اما سال بعد اتفاقی برای آن نیافتد.
تهیه‌کننده مستند «پا به ماه» با بیان اینکه کار برخی مستندسازان پس از تصویب این سیاست سخت‌تر و برخی آسان‌تر شد، افزود: بعد از تصویب سیاست‌های جمعیتی، علیرغم اتفاق مبارکی که برای خیلی از همکاران و فیلمسازان افتاد که طرح ها را برداشتند و رفتند بودجه بگیرند، کار من به مراتب سخت‌تر شد؛ چراکه من باید تا می‌توانستنم از کارهای گزارشی فاصله می‌گرفتم، از سر و صدایی که درباره بارداری اتفاق افتاده و تلاش می‌کردم که برچسب سفارشی‌سازی به من نخورد، بلکه برچسب قصه‌گویی و روایت‌گری به من بخورد.
محور ادامه داد: این ژانر، مخاطب‌پسند است و دغدغه ما هم مخاطب عام است. مخاطب نخبگانی دست‌خوش اقتضائات بین‌المللی است. چه بسا یک فیلم در سال گذشته در این جشنواره برنده شده باشد اما سال بعد اتفاقی برای آن نیافتد و این نشان از سلیقه‌ای بودن جشنواره دارد. زین رو اگر کسی به اقتضائات جشنواره تکیه کند، جا پای سستی دارد.
تهیه‌کننده مستند «مادری» با اشاره به اینکه برد و باخت در جشنواره برای من ملاک نیست، توضیح داد: برای جشنواره ارزش قائلیم؛ چون برای آن سخت‌گیری می‌شود و مستندسازان حرفه‌ای در آن، فیلم دارند اما برد و باخت در جشنواره ملاک ارزیابی نیست. ما فیلمی داشتیم که در ایدفا که معتبرترین جشنواره مستند در دنیاست، پذیرفته شده بود اما در سینماحقیقت پذیرفته نشد. حقیقت، هدف نیست بلکه مسیر رشد من است.
