به گزارش ایران اکونومیست، در ابتدای این همایش حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خامنه‌ای رئیس پژوهشکدۀ تاریخ اسلام با اشاره به اهمیت موضوع دوره‌بندی در تاریخ به وجه اشتراک این موضوع در تاریخ با متون مقدس و علم فقه پرداخت و گفت: آنچه تحت عنوان دوره‌بندی در تاریخ مطرح می‌شود با عنوان دیگر از قبل در متون مقدس هم مطرح بوده است.
وی افزود: دربارۀ برداشت از آیات قرآن، شأن نزول از جمله مسائلی است که مطرح می‌شود و این یعنی شرایط مکانی و زمانی. دربارۀ فقه هم امام راحل فرموده بودند شرایط زمان و مکان باید در استنباط مدنظر گرفته شود.
رئیس پژوهشکده تاریخ اسلام با بیان اینکه تحلیل و برداشت از تاریخ نیز نیاز به چنین امری دارد، اظهار امیدواری کرد که برگزاری این همایش در پژوهشکدۀ تاریخ اسلام و باحضور استادان و پژوهشگران انجام شده حداکثر بهره را در عرصۀ علمی فراهم کند.
در ادامه این نشست حسن حضرتی دبیر علمی این همایش با ارائۀ گزارش کوتاهی از اقدامات انجام‌شده، گفت: بحث‌هایی به‌صورت جسته و گریخته در محافل علمی کشورمان دربارۀ دوره‌بندی جریان داشت. بعد از دوران کرونا و وقفه‌ای که پیش آمده بود، بعد از اینکه شرایط مقداری عادی شد، این بحث‌ها دوباره در قالب میزگرد و نشست‌های علمی درگرفت و در گروه مطالعات میان‌رشته‌ای پژوهشکده تصمیم بر این گرفته شد که یک همایش برگزار شود تا بتوانیم با حضور صاحب‌نظران و اهل فن یک گفت‌وگوی جدی در این باره داشته باشیم تا بعداً منتشر شود و ادبیات پژوهش در این حوزه غنای بیشتری پیدا کند.
وی یادآور شد: بر همین اساس با حمایت‌های ریاست پژوهشکدۀ تاریخ اسلام حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خامنه‌ای و پشتیبانی فکری دوستان در پژوهشکده و گروه مطالعات میان‌رشته‌ای، این همایش ترتیب داده شد.
در این همایش عباس منوچهری درباره «اصالت دوران؛ تاریخ‌نگاری معناکاوانه (هرمنوتیکی) و خودشناسی تاریخی»، سیمین فصیحی درباره «محدودیت‌ها و ناسودمندی‌های اروپامحور در دوره‌بندی تاریخی؛ در جستجوی روایتی در برگیرنده و غیر قوم‌مدار از تاریخ»، حسین مصباحیان درباره «برساختن زمان یا کشف آن؟ مواجهه‌ای فلسفی با دوره‌بندی تاریخ» و مرتضی نورایی درباره «کالبدشکافی پردازش ادوار تاریخی و کارکردهای آن» سخنرانی کردند.
همچنین عبدالرسول خیراندیش درباره «موزاییک دوره‌بندی دودمانی برای تاریخ ایران: مبانی حقوقی، متافیزیکی و تاریخ‌نگاری»، محمدجواد غلامرضاکاشی درباره «سنجش اعتبار نظریه دوران»، شهرام جلیلیان درباره«دوره‌بندی تاریخ ایران پیش از اسلام از نگاه تاریخ‌نگاران مسلمان» و مصطفی مهرآیین درباره «کلیّت و دوره‌بندی در تاریخ در نظریه اجتماعی معاصر» سخنرانی کردند.
روزبه زرین‌کوب نیز درباره «طرحی دربارۀ دوره‌بندی تاریخ ایران باستان»، حسین کمالی درباره «درازمدت در دوره‌بندی تاریخ ایران»، نیره دلیر درباره «دوره‌بندی مفهوم «مردم» و «رعیت» در تاریخ میانه ایران»، احمد پاکتچی درباره «رویکرد فرهنگی به دوره‌های تاریخی؛ با تکیه بر نظریۀ دوره نشانه‌ای» و سیدهاشم آقاجری درباره «دوره‌بندی و منطق مضمونی آن در تاریخ ایران» سخنرانی داشتند.
علیرضا ملایی توانی، اسماعیل شمس، حسن حضرتی، حسینعلی نوذری، آرش حیدری، عباس قدیمی قیداری، یعقوب خزایی، حسین معصومی همدانی، مهدی عبادی، معصومعلی پنجه و داریوش رحمانیان نیز از دیگر سخنرانان این همایش بودند.
