به گزارش ایران اکونومیست، امیر قلعه‌نویی یکی از مهمترین چهره‌های فوتبال ایران پس از انقلاب اسلامی است. حتی مخالفان او که کم هم نیستند این موضوع را قبول دارند؛ مربی‌ای که همراه با علی پروین نماد فوتبال سنتی ایران محسوب می‌شوند و البته هر دوی این مربیان با همین فوتبال سنتی قهرمانی‌های زیادی را کسب کردند.
دوران مربیگری قلعه‌نویی با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است. در برهه‌هایی یک مربی دست‌نیافتنی بود و ۵ قهرمانی در لیگ و ۲ قهرمانی در جام حذفی باعث شد پرافتخارترین مربی فوتبال ایران لقب بگیرد.
البته ناکامی‌ها او نیز کم نیستند. با این حال نمی‌توان تاثیر این مربی را بر فوتبال ایران نادیده گرفت. برخی اتفاقات که در طول دوران مربیگری قلعه‌نویی رخ داد آنقدر برجسته و البته پرحاشیه است که مرور آنها نمی‌تواند مشمول قاعده تاریخ مصرف شود. هر کدام از این اتفاقات همچون اپیزودی است که در نهایت به سناریویی ختم می‌شود که نقش اصلی آن را امیر قلعه‌نویی بازی می‌کند. اینکه وی نقش مثبت یا منفی این سناریو است را جام جهانی ۲۰۲۶ مشخص خواهد کرد.
اپیزود نخست؛ حضور در تمرینات لورکوزن و هزاران خاطره
اواخر دهه هفتاد بود که باشگاه استقلال با باشگاه بایرلورکوزن روابط حسنه‌ای پیدا کرد. رودی فولر به ایران آمد و دربی پایتخت را از نزدیک تماشا کرد. این روابط حسنه باعث شد چند بازیکن استقلال با این تیم آلمانی قرارداد امضا کنند؛ هر چند هیچ کدام از آنها شانس بازی برای این تیم را پیدا نکردند. یکی از تعاملاتی که علی فتح‌الله‌زاده به عنوان مدیرعامل وقت باشگاه استقلال با تیم لورکوزن داشت اعزام مربی به آلمان بود. امیر قلعه‌نویی راهی آلمان شد تا از نزدیک تمرینات لورکوزن که هدایت آن را کریستوف دام داشت از نزدیک تماشا کند و با فوتبال روز دنیا آشنا شود.
حضور قلعه‌نویی در اردوهای تیم بایر لورکوزن تنها ۱۶ روز طول کشید اما سرمربی فعلی تیم ملی فوتبال ایران تا سال‌ها خاطرات مختلفی از این حضور چند روزه بیان می‌کرد. این موضوع به سوژه طنز رسانه‌ها هم تبدیل شد و شاید اگر زمان به گذشته بازمی‌گشت قلعه‌نویی هرگز با حضور ۱۶ روزه‌اش در لورکوزن خاطره‌بازی نمی‌کرد.
اپیزود دوم؛ از اولین قهرمانی با استقلال تا کنار نیامدن با کخ
تلخی اولین دوره لیگ برتر خلیج فارس همیشه همراه استقلالی‌ها خواهد بود. در هفته پایانی لیگ ۸۱-۸۰، استقلال با شکست مقابل ملوان قهرمانی لیگ را از دست داد و پرسپولیسی‌ها که تصور می‌کردند دیدار آنها با فجرسپاسی تشریفاتی است ناباورانه جام قهرمانی را بالای سر بردند. این شکست تلخ که تا سال‌ها درباره خیانت چند بازیکن استقلال صحبت شد کناره‌گیری منصور پورحیدری را از سرمربیگری این تیم به همراه داشت. با استعفای پورحیدری، قلعه‌نویی سرمربی موقت استقلال شد تا این تیم را در جام حذفی هدایت کند. اولین سرمربیگری قلعه‌نویی در استقلال با موفقیت همراه بود و او توانست آبی پوشان را قهرمان جام حذفی کند.
در دومین فصل از لیگ برتر، قلعه‌نویی که تصور می‌کرد سرمربی استقلال خواهد بود حضور رولند کخ را در این تیم تاب نیاورد و در حالی که قرار بود دستیار این مربی آلمانی باشد اما از این سمت کناره‌گیری کرد و در طول فصل به منتقد کخ تبدیل شد.
اپیزود سوم؛ حذف از آسیا با اشتباه قلعه‌نویی
زمانی که قلعه‌نویی سال ۸۵ سرمربی تیم ملی ایران شد ریاست سازمان فوتبال باشگاه استقلال را هم بر عهده گرفت. قرار بود استقلال لیست خود را برای حضور در جام باشگاه‌های آسیا به AFC ارسال کند اما تعلل در انجام این کار باعث شد آبی‌پوشان از حضور در این رقابت‌ها کنار گذاشته شوند.
از قلعه‌نویی به عنوان یکی از مسببان این اتفاق نام برده می‌شود. او در همان زمان عنوان کرده بود که باشگاه استقلال فهرست خود را به کنفدراسیون فوتبال آسیا ارسال کرده اما شاید این فهرست در مقر کنفدراسیون فوتبال آسیا گم شده است.
اپیزود چهارم؛ اخراج از تیم ملی و طعم تلخ انتقادهای فردوسی‌پور
اولین قهرمانی قلعه‌نویی با استقلال در لیگ برتر باعث شد هدایت تیم ملی فوتبال به او سپرده شود. هر چند اولین تجربه سرمربیگری قلعه‌نویی در تیم ملی طولانی نبود و حذف مقابل کره جنوبی در جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۷ باعث شد کنار گذاشته شود. پس از این رقابت‌ها بود که برنامه نود از قلعه نویی دعوت کرد تا پاسخگوی نتایج تیم ملی باشد. در آن برنامه پر حرف و حدیث که بیژن ذوالفقارنسب و امیر حاج‌رضایی به عنوان کارشناس حضور داشتند به شدت از عملکرد قلعه‌نویی انتقاد شد؛ انتقادهایی که همچنان در خاطرات این مربی باقی مانده و او در طی بیست سال گذشته بارها علیه فردوسی‌پور موضع گیری کرده است.
چندی پیش بود که فردوسی‌پور در خصوص اتفاقات آن برنامه گفت که جوان بوده و به همین دلیل در انتقاد از قلعه‌نویی زیاده‌روی کرده است. هر چند هنوز هم سرمربی تیم ملی از برنامه نود آرزده خاطر است و حتی از این برنامه به عنوان یک برنامه ضد ایرانی یاد کرد.
اپیزود پنجم؛ ۱۰ سال روی نوار ناکامی
آخرین باری که امیر قلعه‌نویی در فوتبال ایران به قهرمانی رسید در فصل ۹۲-۹۱ بود. در آن سال وی همراه با استقلال جام قهرمانی لیگ را بالا سر برد. این آخرین قهرمانی قلعه‌نویی در دوران مربیگری‌اش بود و با وجود اینکه در سال‌های پس از آن او هدایت تیم‌های متمولی همچون تراکتور، سپاهان و گل‌گهر را بر عهده داشت اما هیچگاه نتوانست نه در جام حذفی و نه در لیگ برتر قهرمان شود. این ناکامی ده سال باعث شد زمانی که سرمربی تیم ملی شود انتقادهای زیادی از فدراسیون فوتبال شود.
جام جهانی ۲۰۲۶ می‌تواند آخرین فرصت امیر قلعه‌نویی برای اثبات خود باشد؛ اگر موفق شود خط لطلانی خواهد کشید روی همه انتقادهایی که از او شد و اگر هم نتواند انتظارات را برآورده کند آن وقت است که باید پایانی تلخ در دومین تجربه سرمربیگری خود در تیم ملی متصور شود. مربی‌ای که علاقه زیادی به لقب «ژنرال» دارد نمی‌خواهد این لقب به «ژنرال شکست خورده» تبدیل شود. باید صبر کرد؛ تا جام جهانی ۲۰۲۶ زمان زیادی باقی نمانده است.
