جایگزین شدن نانوکاتالیست ایرانی با نمونه‌های وارداتی در پتروشیمی‌ها

به گزارش ایران اکونومیست، یکی از شرکت‌های تولیدکننده انواع نانوکاتالیست‌های پیشرفته و نانوذرات ویژه صنایع نفت، پتروشیمی، خودرو، داروسازی، موادغذایی و صنایع فلزی، موفق به تولید نانو کاتالیست‌های اکسی کلراسیون به عنوان جایگزین کاتالیست‌های امریکایی در واحدهای پتروشیمی کشور شده است.

نانوکاتالیست‌های اکسی کلراسیون تولیدی این شرکت، در راکتورهای تولید EDC صنایع پتروشیمی جهت تبدیل‌اتیلن به‌اتیلن دی‌کلراید و تهیه خوراک اولیه پلی وینیل کلراید (polyvinyl chloride) یا پی‌وی‌سی (PVC)، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دسته از نانوکاتالیست‌های پیشرفته ایرانی با توجه به نیاز صنایع و با هدف استقلال در تولید نانومواد راهبردی و ضروری برای صنایع در کشور ساخته می‌شود و مصرف آنها، باعث انجام واکنش‌های شیمیایی در زمان کمتر و سرعت بالاتر شده و در عین حال کارایی فرآیند با این نانوکاتالیست‌ها نیز افزایش یافته است.

این نانوفرآورده‌ها، به علت سطح ویژه بالا، تخلخل بالا با قطر تخلخل بین ۲ تا ۵۰ نانومتر و توزیع مناسب اندازه تخلخل‌ها، از کیفیت ساختاری و پایداری حرارتی مناسبی برخوردارند و استفاده از آنها موجب بهبود کیفیت محصولات پالایشگاهی شده است. با اوج گرفتن تحریم‌ها به دلیل کمبود کاتالیست، مسئولان پالایشگاهی به سراغ شرکت‌های داخلی رفتند و با عرضه نانوکاتالیست‌های ایرانی اکسی کلراسیون، از این نوع کاتالیست‌ها در فرآیندهای خود استفاده کرده‌اند.

اکســی کلریناسیون اتیلن فناوری کلیدی در تولید مونومروینیل کلرید (VCM) و تولید پلی وینیل کلراید یا همان PVC است. با توجه به تقاضای زیاد برای PVC، اکسی‌کلریناسیون اتیلن یکی از مهمترین فرایندها در صنعت است. برای تولید PVC ابتدا در واحد EDC-VCM اتیلن دی کلراید و سپس وینیل کلراید مونومر تولید می‌شود که این دو محصول خوراک تولید PVC هستند.

پلی وینیل کلراید (PVC) یکی از متداول‌ترین مواد پلاستیک و پرمصرف‌ترین پلیمر بعد از پلی اتیلن و پلی پروپیلن است که کاربردهای گسترده‌ای از صنعت ساختمان تا صنعت الکترونیک، داروسازی و خودروسازی را در برمی‌گیرد.

تقاضای زیاد و افزایش مصرف جهانی PVC باعث شده تا VCM یکی از گرانبهاترین مواد شیمیایی باشد، به گونه ای که حجم تولید VCM در جهان ۴۷ میلیون تن است و پیش بینی‌ می‌شود با نرخ رشد سالانه ۴.۲ درصد تا سال ۲۰۳۲، میزان تولید این ماده به میزان ۶۷ تن برسد که این میزان حجم بازار ۶۵ میلیارد دلاری را در پی خواهد داشت که رشد سالانه ۷ درصد را تجربه می‌کند.

شرکت‌های پتروشیمی اروند، پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی غدیر و پتروشیمی آبادان چهار تولید کننده PVC در ایران هستند که در مجموع ۷۴۵ هزار تن ظرفیت تولید دارند. نیاز داخلی کشور ۴۲۰ هزار تن در سال است و مابقی تولیدات ایران صادر می‌شود.

این شرکت دانش بنیان موفق به تولید دانش فنی ساخت نانو کاتالیست‌های مورد استفاده در واحدهای تولید مواد اولیه PVC شده است. این نانو کاتالیست‌ها در حال حاضر در دو نوع مناسب برای راکتورهای بستر ثابت و مناسب برای راکتورهای بستر سیال به بازار عرضه می‌شوند.

پایه اصلی این نانو کاتالیست، گاما آلومینای نانو حفره و دانش تولید این نانو کاتالیست توسط این شرکت در کشور بومی‌سازی شده است.

با توجه به کاربرد PVC در کشور در صنایع مختلف، تامین ماده اولیه این نانو کاتالیست یعنی EDC ضروری است، ولی با اعمال تحریم‌ها علیه کشور، نانو کاتالیست اکسی کلراسیون به کشور فروخته نشده و واحدهای تولید EDC را دچار مشکل کرده است.

این امر علاوه بر ایجاد مشکل کمبود میزان تولید EDC، کاهش کیفیت محصول به دلیل مستعمل بودن نانو کاتالیست‌ها را نیز در پی داشت که با بومی سازی این نانو کاتالیست علاوه بر حل مشکل تامین این نانو کاتالیست، افزایش بازده و کیفیت EDC تولیدی و در نتیجه PVC را در پی داشته است.

کاهش هزینه تولید نانو کاتالیست که قطعا برای کاهش EDC تولیدی اثر دارد. از دیگر فواید اصلی اجرای این طرح است.