به گزارش ایران اکونومیست، امروز ۴ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخیِ این روز می‌پردازیم.
تخریب بانک استقراضی روس به در تهران- ۱۲۸۴
در پی تاسیس بانک شاهنشاهی ایران توسط انگلیسی‌ها، روس‌ها کوشیدند امتیاز تاسیس بانک استقراضی را به دست آورند. روس‌ها به فرستادن مستشارالتجار نماینده خود، زمین قربستانی را که در پشت بازار کفاش‌ها بود و دولت از مدت‌ها قبل اجازه دفن اموات را در آن ممنوع کرده بود و در مجاورت مسجدی به نام خازن‌الملک و امام‌زاده‌ای به نام سید قرار داشت از شیخ فضل‌الله نوی به قیمت ۷۵۰ تومان خریداری کردند.
آنان در حین احداث ساختمان بانک، استخوانهای متوفیان را با بیاعتنایی جمع و داخل چاهی ریختند. با رسیدن خبر این رفتار روس‌ها به آیت‌الله سید عبدالله بهبهانی، آیت‌الله سید محمد طباطبایی و آیت‌الله محمدحسن آشتیانی آنان به مظفرالدین شاه و صدراعظم وقت ایران شکایت کردند اما راه به جایی نبردند.
در ماه رمضان همان سال شیخ محمد واعظ با رفتن به منبر روحانیون و طلاب را از رفتار روس‌ها مطلع کرد و با تحریک طلاب و جمعی از مردم توسط او و میرزا مصطفی آشتیانی پسر کوچک آیت‌الله محمدحسن میرزای آشتیانی، آنان به ساختمان نیمه کاره بانک استقراضی حمله کردند و آن را با بیل و کلنگ ویران کردند.
این اتفاق چند ماه بعد از دو واقعه دیگر اتفاق افتاد. واقعه اول، اقدام موسیو نوژ بلژیکی در به تن کردن لباس روحانیان شیعه و شرکت در مراسم بالماسکه و به سخره گرفتن مقدسات شیعیان بود و واقعه دوم به فلک بستن جمعی از تجار تهران در اعتراض به واگذار شدن امتیاز تولید و فروش توتون و تنباکو به انگلیسی‌ها توسط حاکم شهر بود.
رحلت فیلسوف برجسته «حکیم فرزانه»- ۱۳۴۴
شیخ محمدهادی فرزانه معروف به حکیم فرزانه، حکیم و فیلسوف در سال ۱۲۶۳ در شهرضای اصفهان به دنیا آمد. مقدمات علوم اسلامی و معارف دینی را در زادگاه خود خواند و برای تکمیل تحصیلات، راهی اصفهان شد.
او در محضر استادان بزرگی همچون سید محمدباقر دُرچهای، ملا عبدالکریم گزی و میرزا نصراللَّه حکیم درس خواند و در شمار حکما و علمای زمان قرار گرفت. حکیم فرزانه در رشته‌های حکمت و فلسفه زحمات فراوانی کشید
حکیم فرزانه بعدها به شهرضا برگشت و به تدریس حکمت و فلسفه پرداخت و شاگردان فرهیخته فراوانی تربیت کرد.
او در ۴ آذر ۱۳۴۴ در ۸۱ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
درگذشت «جبار باغچه‌بان» بانی مدارس استثنایی در ایران- ۱۳۴۵
جبار باغچه‌بان در سال ۱۲۶۴ در قفقاز به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات، در یک مدرسه در ایروان به تدریس مشغول شد. تدریس او، باعث شکفتن استعدادهای نهفتهاش شد و پس از مدتی با تجارب فراوان و برنامههای خوب به ایران آمد و در سال ۱۳۰۳ اولین کودکستان ایرانی را به نام "باغچه اطفال" در تبریز تأسیس کرد.
در همان سال سه کودک ناشنوا نیز در این مدرسه ثبتنام کردند و این آغازی بود برای تلاش باغچه‌بان تا بتواند سخن گفتن را به این کودکان بیاموزد. او برای تعلیم خواندن و نوشتن برای کودکان و نوسوادان، روش تعلیم الفبا را که امروزه در سراسر کشور رایج است به وجود آورد. او همچنین اولین مدرسه کودکان ناشنوا را در سال ۱۳۱۲ در تهران تأسیس کرد.
جبار باغچه‌بان برای هموار کردن راه زبان آموزی کودکان ناشنوا راهی را انتخاب کرد که در سراسر جهان با نام الفبای گویای باغچه‌بان به عنوان مترقیترین روش شناخته شده است. با تلاش این مبتکر پرتلاش بود که ناشنوایان کشور نیز توانستند با دنیای اطراف خود و انسانهای دیگر تماس برقرار کنند.
همچنین اختراع تلفنی برای استفاده کر و لالها و تاسیس مکتب نسوان برای آموزش دختران نیز از دیگر ابتکارات اوست. وی همچنین در سال ۱۳۲۲ جمعیت حمایت از کودکان کر و لال را تأسیس کرد و کتاب هایی از قبیل اسرار تعلیم و تربیت، الفبای آسان، برنامه کار آموزگار، زندگانی کودکان و رباعیات باغچه‌بان را به نگارش درآورد.
جبار باغچه‌بان در ۴ آذر ۱۳۴۵ در ۸۱ سالگی در تهران درگذشت.
در تقویم هجری خورشیدی مناسبت‌های دیگری چون: تقلیل بودجه دربار از ۸۰۰ به ۵۰۰ هزار تومان و به دنبال آن کاهش مستمری شاهزادگان و قطع مستمری زنان در آخرین سال سلطنت ناصرالدین شاه توسط اولین دوره مجلس شورای ملی برای متوازن کردن دخل و خرج کشور در سال ۱۲۸۶، تخصیص ۴۰۰ تومان حقوق به ستارخان و ۳۰۰ تومان به باقرخان و ۵۰۰ تومان برای وراث سید عبدالله بهبهانی توسط مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۹، ارسال یادداشت سفارت انگلیس به وزارت امور خارجه ایران در واکنش به واگذاری امتیاز بهره‌برداری از نفت شمال به یک شرکت آمریکایی در سال ۱۳۰۰، تاسیس مدرسه عالی فلاحت در سال ۱۳۰۸، ورود ژوزف استالین نخست‌وزیر و پیشوای اتحاد جماهیر شوروی، مولوتف کمیسر امور خارجه، مارشال، روشیلف و عده زیادی از دولتمردان و نظامیان شوروی به تهران در سال ۱۳۲۲، معرفی کابینه مرتضی قلی بیات به چهاردهمین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۳۲۳، ارسال لایحه مالک و مستأجر به مجلس شورای ملی و به رسمیت شناخته شدن حق سرقفلی در سال ۱۳۳۷، افزایش دستمزد تاکسی در تهران و مسافربرهای شخصی خارج از تهران در سال ۱۳۴۳، افتتاح کارخانه سیمان فارس با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز در سال ۱۳۴۵، انتصاب حسین داودی سرکنسول ایران در استانبول به سمت سفیرکبیر ایران در کابل در سال ۱۳۵۳، ارتحال فقیه و مجتهد بزرگوار آیت‌الله میرزا احمد سرایی در سال ۱۳۶۰، درگذشت استاد محمود کریمی استاد آواز ایران در سال ۱۳۶۳ و رحلت آیت‌الله سید احمد فقیه امامی عالم برجسته اصفهان در سال ۱۳۷۲ به ثبت رسیده است.
مهتمرین رویدادهای تقویم قمری به این شرح است:
نبرد توابین در عین‌الورده با سپاهیان عبیدالله بن زیاد- ۶۵
واقعه عین‌الورده، نبرد خونین و بزرگی میان شیعیان عراق و سپاهیان شام بود. پس از قیام مقدس اباعبدالله الحسین(ع) و شهادت جانسوز وی و یارانش به دست سپاهیان یزید بن معاویه در سرزمین کربلا و افشاگری اسرای کربلا در ایام اسارت و روشن‌گری آنان علیه خلافت یزید بن معاویه، حالت ندامت و پشیمانی در شیعیان و محبان اهل‌بیت(ع) به ویژه اهالی عراق و شهرهای بصره و کوفه به وجود آمد و به‌تدریج طی بیش از ۴ سال به قیامی بزرگ تبدیل شد.
رهبری این قیام با سلیمان بن صرد خزاعی بود که با حرکت از کوفه، مخالفت خویش را با دستگاه جبار اموی آشکار کرد. شامیان که از خروج توابین با خبر شدند، سپاهی عظیم به فرماندهی عبیداله بن زیاد برای نبرد با توابین به سوی عراق اعزام کردند و ۲ سپاه در سرزمین عین الورده با هم روبه‌رو شده و در ۲۲ جمادی‌الاولی ۶۵ قمری نبرد خونینی میان آنان درگرفت.
درگذشت محدث مشهور قرن ششم- ۵۴۲
عبداللَّه بن علی بن عبداللَّه بن خَلَف لَخمی معروف به رشاطی در سال ۴۶۵ در اندلس واقع در اسپانیای امروزی به دنیا آمد. وی در علم حدیث و تاریخِ استاد بود و تألیفاتی داشت. الاَعلامُ بِما فی المؤتَلِفِ و المُختَلِفِ الدّلر قُطنی مِن الابهام از جمله آثار اوست.
عبداللَّه رشاطی در سال ۵۴۲ در ۷۷ سالگی درگذشت.
رحلت آیت‌الله شیخ محمدتقی بهجت- ۱۴۳۰
محمدتقی در اواخر سال ۱۳۳۴ در فومن متولد شد. او چهارمین فرزند خانواده بود. مادرش را ۱۶ ماهگی از دست داد. پدرش محمود بهجت معتمد مردم بود و آنان اسناد مهم و قباله‌های‌شان را به گواهی او می‌رساندند.
محمدتقی درسش را در مکتب‌خانه فومن خواند و به خواندن علوم دینی تمایل نشان داد. در ۱۴ سالگی به کربلا رفت. ۴ سال در کربلا ماند و به تهذیب نفس و خواندن درس گذراند. در سال ۱۳۵۲ برای ادامه تحصیل به نجف اشرف رفت و دوره سطح را در محضر آیت‌الله آقاشیخ مرتضی طالقانی، آقا سیدابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاءالدین عراقی و میرزای نائینی خواند سپس به حوزه شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به غروی رفت و در محضر ایشان به تکمیل نظریات فقهی و اصولی پرداخت و از علوم علامه کمپانی بهره‌ها برد. او در دروس آقا سید عبدالغفار نیز شرکت یافت.
در ۱۸ سالگی به محضر آیت‌الله سید علی آقای قاضی رفت و مراحل عرفان را سپری کرد. ایشان در ۲۹ سالگی و بعد از پایان آموزش دروس دینی در سال ۱۳۶۳ به ایران برگشت و به قم رفت و از محضر آیت‌الله حجت کوه‌کمره‌ای، اصفهانی، غروی و شیرازی استفاده کرد. این سفر چند ماه بعد از اقامت آیت‌الله بروجردی به قم انجام شد.
آیت‌الله بهجت بیش از ۴۰ سال به تدریس خارج فقه و اصول در منزل شخصیش پرداخت.
برخی تألیفات ایشان عبارت‌اند از: یک دوره کامل اصول، حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری و تکمیل آن تا آخر مباحث مربوط به مکاسب و متاجر، دوره کامل طهارت، دوره کامل کتاب صلاة، دوره کامل کتاب زکات، دوره کامل کتاب خمس و حج، حاشیه بر کتاب ذخیرةالعباد مرحوم شیخ محمدحسین غروی، تقریباً یک دوره فقه فارسی، حاشیه بر مناسک شیخ انصاری.
با اینکه ایشان فقیهی شناخته شده بود اما همواره از پذیرش مرجعیت سر باز زد تا اینکه بعد از رحلت آیت‌الله سید احمد خوانساری، جلد اول و دوم کتاب «ذخیرةالعباد» (جامع‌المسائل کنونی) را تصحیح و در اختیار خواص گذاشت و پیش از درگذشت مرجع عالی‌قدر آیت‌الله العظمی اراکی اجازه نشر رساله عملیه خویش را داد.
سرانجام وقتی جامعه مدرسین با انتشار اطلاعیه‌ای ۷ نفر از جمله حضرت آیت‌الله بهجت را به‌عنوان مرجع تقلید معرفی کرد و عده‌ای از علمای دیگر از جمله آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله جوادی آملی مرجعیت ایشان را اعلام کردند.
به‌دنبال درخواست‌های مکرر علما و بزرگان قم، آیت‌الله بهجت راضی شد رساله عملیه‌اش در تیراژ بالا چاپ شود با این حال از نوشتن نام خویش بر جلد کتاب امتناع کرد.
آیت‌الله محمدتقی بهجت فومنی سرانجام در ساعت ۱۵:۳۰ روز یکشنبه ۲۲۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸ چشم از جهان فروبست.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی به شرح زیر است:
کشف الکتریسیته توسط «مایکل فارادِی»- ۱۸۳۱
مایکل فارادِی فیزیکدان شهیر انگلیسی به علم الکتروشیمی علاقه فراوانی داشت. وی در این راه تجربههای زیاد آموخت و موفق به کشف قوانین الکترولیز شد. او همچنین دست به آزمایشهای گوناگونی زد و در این آزمایشها، در زمینه شیمی، متالوژی و ساختن لامپهای الکتریکی پیشرفت و موفقیتهای بسیاری به دست آورد.
از کارهای دیگر این فیزیکدان، اختراع موتور الکتریکی بود که در آن، برای اولین بار در تاریخ علم، نیروی مغناطیسی به نیروی الکتریکی تبدیل شد. مهمترین اقدام فارادِی کشف الکتریسیته در ۲۴ نوامبر ۱۸۳۱ موفق به کشف آن شد.
البته کشف نیروی برق مربوط به قرون ۱۶ و ۱۷ است و نخستین وسایل برقی نیز در قرن ۱۸ و نیمه اول قرن ۱۹ مورد استفاده قرار گرفته است.
مایکل فارادِی، نخستین اکتشافات مهم خود را در زمینه الکترومغناطیس و روش انتقال نیروی برق و استفاده از آن برای ایجاد حرارت و روشنایی در نیمه اول قرن نوزدهم عرضه کرد.
درگذشت «ژرژ کِلْمانسو» نخست‌وزیر اسبق فرانسه- ۱۹۲۹
ژُرژْ کِلْمانْسو، سیاستمدار معروف فرانسوی در ۲۸ سپتامبر ۱۸۴۱ در فرانسه به دنیا آمد. وی از ۱۵ سالگی به عنوان خبرنگار جنگی راهی امریکا شد و در جنگهای انفصال و ضدبردهداری به خبرنگاری مشغول بود.
کلمانسو همچنین از زمان دانشجویی، با جمهوری خواهان همکاری داشت و بر ضد حکومت ناپلئون سوم به مبارزه پرداخت. وی از سال ۱۸۷۶ عضو مجلس نمایندگان فرانسه شد و به سبب فصاحت و سخنوری تندی که داشت به «وزارت‌افکن» شهرت یافت.
کلمانسو در سال ۱۹۰۲ سناتور شد و در سال ۱۹۰۶ به مدت سه سال نخستوزیری فرانسه شد. در این دوره دست به اقداماتی چون پایان دادن به اعتصاب کارگران معدن در فرانسه و جداسازی امور کلیسا از دولت زد و به این ترتیب در دوره وی «دین از سیاست جدا شد» و امور مذهبی در اداره امور کشور بی‌اثر شدند.
کلمانسو ۸ سال بعد و در سال ۱۹۱۷ در کشاکش جنگ جهانی اول بار دیگر نخست‌وزیر فرانسه شد. او بعد از جنگ، کنفرانس صلح ورسای را تشکیل داد و در مراسم قرارداد صلح، یکی از سه شخصیت اصلی و یکی از تنظیمکنندگان این قرارداد بود.
در جریان این کنفرانس بود که پیشنهاد تشکیل جامعه ملل محقق شد. کلمانسو در سالهای پایانی عمر، از امور سیاسی کنارهگیری کرد و به سیر، سفر، تألیف و نگارش مشغول شد.
مهمترین اثر وی «در غروب اندیشهام» نام دارد که توصیه‌های یک سیاستمدار و فیلسوف پیر به نسل جوان بود.
ژرژ کلمانسو که به سبب دفاع از فرانسه به ببر فرانسه معروف شد در ۲۴ نوامبر ۱۹۲۹ در ۸۸ سالگی درگذشت.
قطعنامه ۱۰۱ شورای امنیت بر ضد اسرائیل- ۱۹۵۳
قطعنامه ۱۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در تاریخ ۲۴ نوامبر ۱۹۵۳ تصویب شد، سندی بین‌المللی درباره مسئله فلسطین است. این قطعنامه طی نشست ۶۴۲ام با ۹ موافق، ۰ مخالف و ۲ ممتنع تصویب شد.
در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون: تولد باروخ اسپینوزا فیلسوف شهیر هلندی در سال ۱۶۳۲، تولد هانری لوتِرْک نقاش معروف فرانسوی در سال ۱۸۶۴، انتخاب پرچم کویت در سال ۱۹۶۱، انتخاب صباح سالم الصباح به عنوان امیر کویت در سال ۱۹۶۵ و سرنگونی سوخوی ۲۴ روسیه توسط خلبانان اف ۱۶ ترکیه در سال ۲۰۱۵ نیز ثبت شده است.
