سیدمحسن میرباقری در گفت وگو با خبرنگار ایران اکونومیست درباره پرداختن به قرآن در شرایط فرهنگی و اجتماعی امروز جهان اظهارداشت: در دنیای معاصر افکار ضدالهی و ضدانبیا به صورت طوفنده‌ای در حال نفوذ در جامعه ما هستند. این افکار، با دنیای محوری و دنیاگرایانه، می‌توانند بر ذهنیت نسل‌های جدید تأثیر بگذارند و آنها را از مسیر الهی و نورانی دور کنند و آشنایی با قرآن به ویژه برای نسل جوان و فرزندان، یک ضرورت جدی است.
وی گفت: باید قبل از آنکه این افکار بر فرزندانمان تاثیر بگذارد، آنان را با تفکر الهی و نورانی قرآن آشنا کنیم. این آشنایی باید به گونه‌ای باشد که افراد نه تنها قرآن را بخوانند بلکه راه‌های تفکر و اندیشه‌ورزی از قرآن را نیز بیاموزند و یکی از مهمترین مهارت‌ها در این زمینه این است که چگونه از قرآن اندیشه بگیریم و چگونه افکاری که بر اساس قرآن نیستند را کنار بگذاریم.
میرباقری افزود: بسیاری از مشکلات جامعه امروز، مشکلات فرهنگی هستند. در حالی که مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیز وجود دارد اما بسیاری از این مسائل به دلیل تغییرات فرهنگی و اجتماعی ناشی از دنیاگرایی است.
این مدرس دانشگاه با یادی از دوران کودکی خود بیان کرد: حتی زمانی که درآمد و رفاه کمتری وجود داشت، احساس مشکل و کمبود کمتر بود. این نشان‌دهنده آن است که تغییرات فرهنگی و معنوی، بیش از آنچه به مسائل مادی بستگی دارد، بر روحیه جامعه تأثیر دارد.
وی اظهارداشت: برای بهینه‌سازی فرهنگ جامعه، باید مفاهیم و معارف قرآنی را به نسل‌های جدید بیاموزیم. از آنجا که قرآن کتابی است که همواره بر مسائل اخلاقی، معنوی و اجتماعی تأکید دارد، شناخت و آشنایی با آن می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات جامعه باشد.
میرباقری گفت: هر چه آشنایی با قرآن در جامعه گسترش یابد، بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی کاهش پیدا خواهد کرد.
این کارشناس مذهبی افزود: مهمترین موضوعی که در دعاها و آموزه‌های قرآنی آمده، این است که دنیا نباید بزرگترین دغدغه انسان باشد. بر اساس قرآن، باید در پی کسب رضایت الهی و رشد معنوی بود، نه اینکه همه چیز را فدای دنیای فانی کرد. از این رو، قرآن می‌تواند به عنوان یک ابزار مهم در اصلاح فرهنگ و حل بسیاری از مشکلات جامعه به کار آید.
ضرورت گسترش استناد به قرآن در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و اخلاقی
میرباقری با اشاره به موضوع انس مردم با قرآن و تأثیر آن بر تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و اخلاقی اظهارداشت: مردم امروزی نسبت به قرآن، انس نسبی دارند و از آن بهره‌برداری می‌کنند اما در عین حال، در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و اخلاقی، کمتر شاهد تأثیر و استناد به آموزه‌های قرآنی هستیم که یکی از دلایل آن تفکیک میان انس با قرآن و بهره‌مندی از آن در تصمیمات اجتماعی و اخلاقی است.
به گفته وی، بعد از انقلاب اسلامی و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، بسیاری از مردم با قرآن مانوس شده‌اند و حتی آثار آن در جامعه دیده می‌شود. با این حال، این مانوس شدن به معنای فهم عمیق و استناد به آموزه‌های قرآنی در مسائل روزمره و اجتماعی نیست.
میرباقری خاطرنشان کرد: علی‌رغم اینکه قرآن در زندگی روزمره مردم جایگاه خود را دارد، در بسیاری از موارد، ما از قرآن برای استناد به تصمیمات اجتماعی و اخلاقی کمتر بهره می‌بریم.
این کارشناس مذهبی اظهارداشت: قرآن جملات و آموزه‌های زیادی دارد که می‌تواند در امور جاری زندگی انسان‌ها و تصمیمات اخلاقی و اجتماعی راهگشا باشد اما متأسفانه این توجه و استناد به قرآن در عمل در حد انتظار نیست و جای کار بیشتری در این زمینه وجود دارد. امیدواریم که این روند بهبود یابد و قرآن به عنوان یک منبع اصلی در زندگی روزمره و تصمیم‌گیری‌های اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
پویش زندگی با آیه‌ها؛ گامی در جهت تدبر و اندیشه‌یابی از قرآن
میرباقری درباره پویش «زندگی با آیه‌ها» گفت: این پویش تا حدودی در رسیدن به اهداف خود در ترویج فرهنگ قرآنی موفق بوده است. با این حال، برای دستیابی به ترویج گسترده‌تر و مؤثرتر، نیاز است که مردم در مراحل عمیق‌تری با قرآن آشنا شوند.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر ضرورت «انس با قرآن»، «فهم قرآن» و «آموزش قرآن» در مراحل مختلف از درک عبارات قرآن تا نکته‌یابی و نکته‌سنجی افزود: در ابتدا باید تدبر عمومی در قرآن ایجاد شود و مردم با مفاهیم و معانی قرآن به طور عمیق‌تر آشنا شوند. با این وجود، آنچه بیش از همه در برنامه‌های ترویجی قرآنی خالی است، «اندیشه‌یابی از قرآن» است.
وی بیان کرد: امروز جامعه با بحران فکری مواجه است و افکار ظلمانی از دنیای شرک به طور گسترده وارد جامعه، به ویژه در میان جوانان، می‌شود و قلب‌های مردم را هدف قرار می‌دهد.
میرباقری افزود: در این شرایط، باید آموزش داده شود که چگونه از قرآن برای تفکر و اندیشه استفاده کنیم و چگونه هر فکری را که در جامعه ارائه می‌شود، با قرآن بسنجیم. اگر این آموزش‌ها به درستی در جامعه پیاده‌سازی شود، می‌تواند نقش بسزایی در مقابله با چالش‌های فکری و فرهنگی جامعه داشته باشد.
