به گزارش خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، کتاب «زیر خط جنگ با دیگری» کتابی است که خاطرات مهری فلاحی پرستار دوران جنگ را روایت میکند. او مجموعهای از یادداشتها را تهیه میکند و آنها را برای کتاب شدن به ناشر میدهد. اما روند چاپ این کتاب طولانی میشود. به گفته فلاحی این روند از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۳ طول میکشد در حالی که در همان سالهای ابتدایی میتوانست منتشر شود. از طرفی نام تینا محمدحسینی به عنوان نویسنده در کتاب نوشته شده، او متون کتاب را پشت هم چیده و به کتاب قالبی داستان گونه داده است.
در طول این روند ذوق نویسندگی من کور شد
مهری فلاحی در گفتوگو با خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، درباره روند نوشتن کتاب توضیح داد: در سال ۱۳۹۰ حدود یک سال فهرست اطلاعات را آماده کردم، سال ۱۳۹۱ وقتی بازنشسته شدم، طبق آن فهرستها شروع به نوشتن کتاب کردم، نوشتن حدود ۳ سال طول کشید و متن را به حوزه هنری تحویل دادم. بررسی متن حدود ۳ سال طول کشید، آنها مرا درباره اشکالهای کتاب راهنمایی کردند و متن چندین بار چکنویس و پاک نویس شد.
بعد از چاپ کتاب متوجه شدم، من را به عنوان راوی و نویسنده را فرد دیگری اعلام کردند
او با بیان اینکه به دلیل مساله مالی کتاب به حوزه هنری دفاع مقدس فرستاده شد، ادامه داد: در این بخش هم نظر دادند که کتاب باید مورد بازنویسی قرار بگیرد و پالایش شود. کتاب حدود ۳ سال هم در این مرحله باقی ماند. چاپ کتاب در نهایت از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۳ طول کشید، بعد از چاپ کتاب متوجه شدم، من را به عنوان راوی و نویسنده را فرد دیگری اعلام کردند در حالی که به من گفته بودند، او ویراستار است. در طول این روند ذوق نویسندگی من کور شد.
این پرستار بازنشسته با تاکید بر اینکه حافظه دور و نزدیک قوی دارد، گفت: خاطرات و زمان آنها را به خوبی به یاد داشتم. همچنین از مرخصیهایی که در جبهه گرفتم و رفت و برگشتهایم به آبادان برای نوشتن کتاب استفاده کردم.
ما تجربه جبهه نداشتیم
فلاحی با اشاره به اینکه کتاب در نهایت مورد بررسی تینا محمدحسینی قرار گرفته است، افزود: بیش از ۲ سال با محمدحسینی همکاری کردم تا کتاب چاپ شود او هم برای چاپ کتاب خیلی پیگیری کرد؛ متن نهایی کتاب خوب از کار درآمد. کتاب منبع خوبی برای فیلمسازان است و نشان میدهد که چگونه پرستاران میتوانند روی سلامت و حیات رزمندگان تاثیر بگذارند.
شاید افرادی با خواندن این کتاب تجربیاتی به دست بیاورند، ما وقتی به جبهه رفتیم تجربه این کار را نداشتیم
این پرستار با بیان اینکه زمانی که به جبهه رفت ۲۲ سال داشت و فارغالتحصیل رشته پرستاری دانشکده نفت بود، ادامه داد: از سال ۱۳۵۶ به دانشگده نفت قسمت پرستاری و مامایی رفتم و زمانی که تحصیلاتم تمام شد، استخدام شدم. از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۴ مرتب به جبهه میرفتم و به این دلیل که باردار بودم ماههای آخر من را به ماهشهر میفرستادند، تا ۷ ماهگی به جبهه میرفتم و به خانه میآمدم.
او تاکید کرد: این خاطرات مهم است و شاید افرادی با خواندن این کتاب تجربیاتی به دست بیاورند. ما وقتی به جبهه رفتیم تجربه این کار را نداشتیم، مثلا نمیدانستیم که چگونه چند سرم را به صورت همزمان به رگ بیمار بزنیم.
جلد کتاببا مقداری خاطرات رونوشت مواجه بودم
تینا محمدحسینی نیز در گفتوگو با خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، با اشاره به اینکه این کتاب در سال ۱۳۹۸ به او پیشنهاد شد، توضیح داد: محتوایی که به من دادند مجموعه مطالب دستنویسی بود که نیاز به تدوین و تنظیم داشت. سوژه به شدت خوب بود و خاطرات با جزئیات در ذهن راوی مانده بود. کتاب را به من سپردند و قبول کردم در تنظیم و نویسندگی کتاب همکاری داشته باشم.
محتوا نیاز به چینش و پس و پیش کردن خاطرات داشت، این اقدامات موجب شد متن کتاب پیوسته باشد
این نویسنده با اشاره به اینکه در مواجهه با محتوای کتاب، با مقداری خاطرات رونوشت مواجه بود، گفت: کتاب را نویسندگی کردم، محتوا نیاز به چینش و لحن درست، پس و پیش کردن خاطرات و متصل کردن آنها به یکدیگر داشت، مجموعه این اقدامات موجب شد متن کتاب پیوسته باشد.
او در توضیح روندی که در طول ۲ سال برای یکدستسازی محتوای کتاب انجام شده است، بیان کرد: با روزنوشت و خاطرات چندین سال مواجه بودم. از برخی از خاطرات باید به شکل فلاش بک استفاده میشد تا داستان جذابیت خود را حفظ کند. همچنین برخی اطلاعات درباره دوران کودکی مهری فلاح بود که برای ساخت روایتی خوشخوان باید به درستی جاسازی میشد.
همیشه نخستین نوشتهها، شاهکار هنری انگاشته میشود
به گفته محمدحسینی افرادی که به تازگی شروع به نوشتن کردند، فکر میکنند هر متنی بنویسند، شاهکار ادبی محسوب میشود. حتی شاگردان کلاس نویسندگی روی نخستین متنهایشان تاکید بیشتری دارند در حالی که زمانی که چند سال از فعالیت نویسندگی آنها گذشت، متوجه میشوند متونی که در آن سالها نوشتند، متن هنری نبود.
ممکن است راوی یک داستان را به درستی بیان نکند، به همین دلیل یکی از ابزار کار نویسنده در تاریخ شفاهی، اسناد است
این نویسنده با تاکید بر اینکه ممکن است راوی یک داستان را به درستی بیان نکند، ادامه داد: به همین دلیل یکی از ابزار کار نویسنده در تاریخ شفاهی، اسناد است. برخی از نویسندگان از کتاب و برخی از فضای مجازی استفاده میکنند؛ به نظرم با اینکه با استفاده از فضای مجازی میتوان سریع به نتیجه رسید، اما ممکن است گاهی اطلاعاتی نادرست به افراد بدهد. برای نوشتن «زیر خط جنگ با دیگری» از اسناد موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه جنگ سوره مهر استفاده کردم.
او با بیان اینکه افرادی که جنگ را میبینند در مدت زمان کوتاه بزرگ میشود، توضیح داد: جنگ مساله مهمی است و هر جایی از دنیا اتفاق بیافتد آدمها ممکن است یک شبه در جنگ بزرگ شوند، زیرا جنگ وحشتناک و خانمانسوز است و دیدگاه افراد را به زندگی تغییر میدهد.
به گفته محمدحسینی، پرستار کتاب، در وضعیتی که جنگ شده ازدواج میکند و مسئولیتپذیری او باعث میشود به مناطق جنگی برگردد. حتی زمانی که مهری فلاحی متوجه میشود باردار است، به تهران و خانه خود برنمیگردد و کودک را در آبادان به دنیا میآورد و به کار خود ادامه میدهد. این حس مسئولیت خیلی برای من جذابیت داشت.
