به گزارش ایران اکونومیست، علم و فناوری ایران و جهان امروز با اخبار گوناگونی همراه بود. اکنون در این گزارش به مرور خلاصه این اخبار می‌پردازیم.
ماموریت کاوشگر کوچک ماه ناسا تا دسامبر ۲۰۲۵ تمدید شد
فضاپیمای کوچک کپستون(CAPSTONE) ناسا به تازگی صدمین سفر خود را به دور ماه در مداری موسوم به NRHO انجام داده است. ناسا به تازگی پس از فعالیت این مدارگرد به مدت بیش از ۶۷۰ روز زمینی، ماموریت کپستون را تمدید کرده است. ماهواره کپستون یک مکعب به اندازه مایکروویو با وزن ۵۵ پوند(۲۵ کیلوگرم) است. کپستون که در ماه ژوئن سال ۲۰۲۲ روی یک پیشران الکترون شرکت راکت‌لب(Electron Rocket Lab) از نیوزلند پرتاب شد، متعلق به شرکت ادونسد اسپیس(Advanced Space)، مستقر در وست مینستر، کلرادو است و توسط آن اداره می‌شود.
خداحافظی با تزریق انسولین با توسعه یک درمان جدید برای دیابت نوع ۲
یک روش درمانی جدید می‌تواند برای نزدیک به نیم میلیارد نفر در سراسر جهان که در حال حاضر با دیابت نوع ۲ زندگی می‌کنند، متحول کننده باشد و نیاز آنها به تزریق انسولین را از بین ببرد. در یک مطالعه که نتایج آن به تازگی منتشر شده است، ۸۶ درصد از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که با روش جدیدی تحت درمان قرار گرفتند، در طول یک مطالعه دو ساله، دیگر نیازی به تزریق انسولین نداشتند. این مطالعه به رهبری دکتر سلین بوش(Celine Busch)، محقق مرکز پزشکی دانشگاه آمستردام، انجام شد. این مطالعه با یک گروه کوچک متشکل از ۱۴ شرکت کننده در سنین بین ۲۸ تا ۷۵ سال انجام شد که به مدت ۲۴ ماه تحت نظر بودند.
تولید خمیردندان پروبیوتیک نانویی برای دندان‌های حساس
یکی از شرکت‌های فناور فعال در حوزه دندانپزشکی، با استفاده از نانوذرات هیدروکسی آپاتیت و ترکیبات طبیعی، خمیر دندانی برای دندان‌های حساس تولید کرده است. این شرکت با پشتوانه طرح‌های متنوع تحقیقاتی در حوزه دهان و دندان در مراکز تحقیقاتی مواد دندانی و سلامت دهان و با هدف فرمولاسیون تخصصی محصولات دهان و دندان نظیر خمیردندان، دهانشویه و تولید گلس آیونومر فعالیت خود را آغاز کرده است. یکی از محصولات تخصصی فرموله شده در این مجموعه، خمیردندان تخصصی با فرمولاسیونی نوین برپایه مشتقات طبیعی نظیر عصاره‌های گیاهی است که عاری از ترکیبات شیمیایی بوده و از ترکیبات ارزشمند پروبیوتیک دهانی و نیز نانوساختار هیدروکسی آپاتیت بهره می‌برد. ترکیباتی که در این خمیردندان استفاده شده است، کمک شایانی به کنترل بار میکروبی و سلامت دهان، استحکام مینای دندان، جلوگیری از ایجاد پلاک بر روی دندان و کاهش حساسیت آن خواهد کرد.
تولید پهپادهای ۷ کیلوگرمی برای نقشه‌برداری از مناطق صعب‌العبور
از آنجایی که بهره‌برداری از هلی‌کوپترها برای نقشه‌برداری هزینه‌های زیادی را می‌طلبد، یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به اقلیم کشور، پهپادهایی با وزن ۷ کیلوگرم طراحی کرده است که قادر به تصویربرداری حتی در مناطق صعب‌العبور است و به گفته آنها این پرنده بدون سرنشین در مناطق صعب‌العبور بدون آسیب دیدن فرود می‌آید. ابتکار این شرکت، بهره گیری از چتر در فرود این پهپادها است. از آنجایی که عمده پروژه‌های نقشه‌برداری مربوط به مناطق صعب‌العبور است، این شرکت توانست پهپادهایی را طراحی کند که با بهره‌گیری از چتر فرود می‌آیند و این نوآوری موجب می‌شود که این پرنده‌ها در هنگام فرود آسیبی نبینند.
جدیدترین نسخه از سیستم عامل اندروید یعنی «اندروید ۱۵» پس از انتظارهای فراوان بالاخره در گوشی‌های پیکسل گوگل عرضه شد و در هفته‌های آینده برای گوشی‌ها و تبلت‌های شرکت‌های دیگر نیز در دسترس قرار خواهد گرفت. در حالی که گوگل ماه گذشته کد منبع نسخه منبع‌باز آن را منتشر کرد، این نسخه جدید از این سیستم عامل تلفن همراه تازه در حال عرضه به گوشی‌ها و تبلت‌ها است. مانند همیشه، دستگاه‌های پیکسل اولین دستگاه‌هایی هستند که به نسخه جدید اندروید دسترسی پیدا می‌کنند.
راهیابی یک شرکت ایرانی به نیمه نهایی رویداد جیتکس ۲۰۲۴
یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی به مرحله نیمه نهایی مسابقه سوپرنوا در نمایشگاه جیتکس نورث استارز ۲۰۲۴ راه یافت. در نمایشگاه بین‌المللی امسال «جیتکس» که در شهر دبی امارات در حال برگزاری است، ۲۰ شرکت دانش‌بنیان ایرانی با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی و در قالب یک پاویون اختصاصی آخرین محصولات و دستاوردهای فناورانه خود را به نمایش گذاشته‌اند. این نمایشگاه از روز یکشنبه، ۲۲ مهر ماه جاری در منطقه دوبی هاربر آغاز به کار کرده و تا امروز چهارشنبه، ۲۵ مهر ماه ادامه دارد.
تلسکوپ اقلیدس اولین تصاویر را از اطلس کیهانی به نمایش گذاشت
«تلسکوپ فضایی اقلیدس»(Euclid Space Telescope) اولین اطلس کیهانی در حال ساخت را به نمایش گذاشت. بخشی از این نقشه کیهانی که توسط اقلیدس ساخته شده است، دیروز ۱۵ اکتبر منتشر شد و ده‌ها میلیون ستاره را در کهکشان راه شیری و حدود ۱۴ میلیون کهکشان دورتر از کهکشان ما را نشان داد. این نقشه بزرگ کیهانی حاصل از ۲۶۰ رصد اقلیدس که بین ۲۵ مارس تا هشت آوریل ۲۰۲۴ جمع‌آوری شده، حاوی ۲۰۸ گیگاپیکسل داده است. پهنای منطقه ترسیم‌شده حدود ۵۰۰ برابر پهنای ماه کامل در آسمان زمین است.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای طوفان‌زدگان «رایگان» شد
اسپیس‌ایکس دسترسی رایگان به خدمات پهن‌باند استارلینک(Starlink) را تا انتهای سال ۲۰۲۴ در مناطقی که تحت تاثیر طوفان‌های هلن و میلتون قرار گرفته‌اند، ارائه می‌دهد. در پی وقوع طوفان هلن و میلتون، اسپیس‌ایکس بیش از ۱۰ هزار کیت استارلینک را توزیع کرده است که شامل گیرنده‌ای است که برای دسترسی به این سرویس لازم است و همچنین از هزینه‌های ماهانه چشم پوشی کرده و هشدارهای اضطراری را در شبکه‌های تلفن همراه در مناطق آسیب دیده فعال کرده است.
تحقق اهداف برنامه هفتم در بخش تحقیق و توسعه با تزریق سالانه ۱.۵ میلیارد دلار
معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اهداف برنامه هفتم توسعه در بخش تحقیق و توسعه، گفت: در صورتی که سالانه ۱.۵ میلیارد دلار به این حوزه تزریق شود، همه اهداف برنامه هفتم در بخش تحقیق و توسعه محقق خواهد شد. دکتر پیمان صالحی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، با تاکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری بر روی تحقیقات بنیادی، گفت: البته محدودیت‌های بودجه‌ای برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تحقیقات علمی وجود دارد. سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری برای برنامه ششم توسعه این بوده که باید سهم تحقیق و توسعه از GDP حدود ۴ درصد باشد که از این میزان ۲ درصد مربوط به بخش دولتی و ۲ درصد در بخش خصوصی است.
«ایلان ماسک» مریخ را ویران خواهد کرد!
«ایلان ماسک»(Elon Musk)، مدیرعامل شرکت «اسپیس»(SpaceX) در روزهای گذشته ادعا کرد که شهری با یک میلیون نفر جمعیت طی ۳۰ سال آینده در مریخ شکوفا خواهد شد. اکنون، یک دانشمند برجسته هشدار داده است که طرح ماسک می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد. استدلال پروفسور «اندرو کوتس»(Andrew Coates) فیزیکدان و پژوهشگر حوزه مریخ از «کالج دانشگاهی لندن»(UCL) این است که مهاجران انسانی، سیاره را آلوده خواهند کرد و جست‌وجوی حیات بیگانه را به خطر خواهند انداخت.
بزرگترین ماه کامل سال ۲۰۲۴ را از دست ندهید
بزرگترین ماه کامل سال ۲۰۲۴ به زودی طلوع می‌کند و از چهارشنبه تا جمعه شب زمان مناسبی برای تماشای آن است. روز پنجشنبه(۱۷ اکتبر) در ساعت ۷:۲۶ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۴:۵۶ به وقت ایران)، ماه رسما کامل می‌شود و کمتر از ۱۱ ساعت زودتر از آن در ساعت ۲۰:۴۸ به وقت منطقه زمانی شرقی در روز چهارشنبه(۰۴:۱۸ بامداد پنجشنبه به وقت ایران)، ماه به حضیض یعنی نزدیک‌ترین نقطه خود به زمین در فاصله ۲۲۱ هزار و ۹۳۸ مایلی(۳۵۷ هزار و ۱۷۴ کیلومتری) خواهد رسید.
ارائه توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه نفت و گاز روسیه
با هدف توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، بزرگترین رویداد ارائه دستاوردها و نمایشگاه تجاری روسیه، میزبان شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود. نمایشگاه نفت و گاز روسیه که از ۲۵ تا ۲۸ فروردین ۱۴۰۴ در مسکو برگزار می‌شود، بزرگترین نمایشگاه تجاری روسیه برای صنعت نفت و گاز است که با حمایت وزارت انرژی و وزارت صنعت و تجارت این کشور میزبان شرکت‌هایی از سراسر جهان خواهد بود.
حذف لیزری پهپادها با بهای ۳ دلار!
سلاح لیزری جدید ارتش ایالات متحده با نام کامل «C-UAS DE Stryker» با استفاده از لیزر ۲۶ کیلوواتی «بلو هالو»(BlueHalo) می‌تواند پهپادها را نابود کند. ارتش ایالات متحده در حال آزمایش یک سامانه تسلیحات لیزری ۱۰ میلیون دلاری است که بر روی خودروی جنگی استرایکر نصب می‌شود و می‌تواند یک پهپاد را فقط با پرتویی با بهای ۳ دلار منهدم کند.
۵ دانشگاه میزبان برگزاری جام برنامه‌سازی «رایان» می‌شوند
«مسابقات جام رایان» با حمایت ستاد اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و با حضور برنامه‌نویسان برتر در ماهای آبان و آذر به میزبانی ۵ دانشگاه کشور برگزار می‌شود. نخستین دوره مسابقات جام رایان و مسابقات بین‌المللی برنامه‌سازی رایان با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری توسط دانشگاه صنعتی شریف با هدف کسب مرجعیت علمی در منطقه، ارتقاء توانمندی‌های فنی بین علاقه‌مندان و ایجاد ارتباطات بین‌المللی با جوایز ارزنده (بیش از ۴۰ هزار دلار) برگزار می‌شود.
تولید کلاه درمان لهیدگی جمجمه نوزادان با چاپ سه‌بعدی در کشور
یک شرکت دانش‌بنیان موفق به تولید هلمت (کلاه فرم‌دهی سر نوزاد) چاپ سه‌بعدی برای درمان لهیدگی جمجمه نوزادان شده است که از طریق طراحی سه‌بعدی لایه لایه، جمجمه جدید خیلی دقیق و محاسبه شده مطابق با اصول درمان طراحی می‌شود. محمد سینا بروجردی، مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، دستگاه‌های تولید کفی طبی را از تولیدات این شرکت دانست و گفت: کلام فرم‌دهی سر نوزادان یکی از محصولات در حال توسعه شرکت است که شیوه جدید در درمان نوزادان مبتلا به لهیدگی جمجمه به شمار می‌رود. این محصولات برحسب نیاز هر بیمار و با توجه به شرایط آنها تولید و به صورت اختصاصی به کار برده می‌شود.
شبکه‌سازی و تبادل نظر در کنگره علوم اعصاب
سیزدهمین کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی ریاست‌جمهوری با هدف ترویج کاربردهای علوم شناختی در آذر ماه سال جاری برگزار می‌شود. محمد علی نظری، دبیر علمی کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی با اشاره به محورهای این رویداد، افزود: در این رویداد راهکارهای ترویج و کاربرد علوم اعصاب شناختی به عنوان یکی از محورهای مهم توسط پژوهشگران و متخصصان مورد بررسی و تبادل نظر قرار می‌گیرد.
ساخت قوی‌ترین کشتی یخ‌شکن هسته‌ای جهان با بودجه یک میلیارد دلاری
قوی‌ترین کشتی یخ‌شکن هسته‌ای جهان متعلق به روسیه موسوم به روسیا(Rossiya) با ۶۹ هزار و ۷۰۰ تن وزن و دو راکتور هسته‌ای قادر خواهد بود یخ‌هایی با ضخامت ۴ متری را درنوردد. این کشتی قرار است یک کشتی پیشگام در حوزه تخصصی خود باشد و یک نیروگاه ۱۲۰ مگاواتی داشته باشد که قدرت آن را نسبت به هر یخ‌شکن هسته‌ای دیگر، دو برابر می‌کند.
