راهکار محقق ایرانی برای تصفیه شیرابه زباله‌ها با گیاه نی بومی

به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست، زباله که از آن به‌عنوان طلای کثیف نیز یاد می‌شود، یکی از مهمترین عناصر انسان‌ساخت جوامع بشری و مدیریت صحیح آن دغدغه جوامع امروزی است، به همین دلیل برخی محققان، طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی خود را بر آن معطوف ساخته‌اند و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح‌ها حمایت می‌کند.

«بررسی کارایی سیستم تلفیقی سپتیک تانک اصلاح شده و وتلند مصنوعی با جریان زیرسطحی جهت تصفیه شیرابه محل دفن پسماند شهر همدان» عنوان رساله دکتری سونیا چاوشی است که با راهنمایی محمدتقی صمدی و حمایت بنیاد ملی علم ایران به نتیجه رسیده است.

چاوشی درباره این طرح توضیح داد: افزایش جمعیت و ارتقای سبک زندگی موجب رشد چشمگیر تولید مواد زائد جامد در جوامع شهری شده است. در طول تاریخ به‌خصوص در کشورهای درحال‌توسعه دفن بهداشتی زباله رایج‌ترین روش دفع مواد زائد جامد شهری بوده و هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی افزود: شیرابه، محصول جانبی اجتناب‌ناپذیر دفن زباله است که ناشی از نفوذ بارش، فرآیندهای بیوشیمیایی در سلول‌های دفنی پسماند و محتوای آب ذاتی ضایعات است. در دهه‌های قبل، به منظور مدیریت شیرابه تولیدی در محل‌های دفن پسماند، شیرابه به داخل سیستم جمع‌آوری فاضلاب تخلیه می‌شد تا در تصفیه‌خانه فاضلاب تصفیه‌شده یا مستقیماً در آب‌های سطحی رها می‌شد، زیرا تصور بر این بود که با رقیق‌سازی، بار آلودگی کاهش پیدا می‌کند و دیگر مشکل‌ساز نخواهد بود.

این پژوهشگر بیان کرد: در حال حاضر، باوجود قوانین سختگیرانه زیست‌محیطی فعلی به‌ویژه درخصوص کیفیت آب‌های زیرزمینی و سطحی، همچنین نیاز روزافزون به استفاده مجدد از پساب، ضرورت تصفیه شیرابه در محل دفن پسماند بیش‌ازپیش احساس می‌شود، ازاین‌رو شیرابه تولیدشده در محل دفن زباله و تصفیه‌ آن، مشکل عمده تأسیسات پسماند جامد شهری و یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی اخیر محسوب می‌شود.

چاوشی ادامه داد: در میان انواع روش‌هایی که تاکنون به‌منظور تصفیه شیرابه به‌ کار برده شده‌اند، فرآیندهای تصفیه طبیعی نظیر وتلندها؛ به دلیل کم‌هزینه بودن، عدم نیاز به نیروی متخصص برای بهره‌برداری و نگهداری، همچنین کارایی قابل توجه آن در حذف یا کاهش آلاینده‌ها، موردتوجه قرارگرفته‌اند. ازاین‌رو در این مطالعه سعی شد با اجرا و تلفیق فرآیند بی‌هوازی سپتیک تانک و فرآیند هوازی وتلندهای زیر سطحی در مقیاس پایلوت در محل دفن پسماند شهر همدان، شیرابه تولیدی مورد تصفیه قرار گیرد تا از ورود آلاینده‌ها به محیط‌ زیست و خطرات ناشی از آن بر سلامتی انسان جلوگیری شود.

وی ادامه داد: با توجه به غلظت بالای آلاینده‌های شیمیایی و میکروبی در شیرابه و اثرات بهداشتی و زیست‌محیطی ناشی از آن، همچنین کمبود امکانات در محل‌های دفن پسماند شهری که اغلب در نواحی حاشیه‌ شهری قرار گرفته‌اند، ضرورت استفاده از روش‌های تصفیه طبیعی با استفاده از گیاه (وتلند) که از ورود آلاینده‌ها به محیط جلوگیری می‌کنند و با شرایط و امکانات موجود سازگار هستند، اجتناب ناپذیر است.

این محقق کشور خاطر نشان کرد: در این مطالعه سعی شد با طراحی و اجرای فرآیند تصفیه با استفاده از گیاه نی بومی (Phragmites australis) و بهره‌گیری از پتانسیل طبیعی خود منطقه با کمترین میزان مصرف انرژی و بدون نیاز به نیروی متخصص جهت راهبری سیستم، شیرابه تولیدی در محل دفن پسماندهای شهری همدان تصفیه شود و با دستیابی به استاندارهای خروجی پساب امکان استفاده مجدد از آن را فراهم شود.