کدام کشورها خط‌آهن سریع السیر دارند؟

به گزارش ایران اکونومیست، موضوع برقی کردن خط آهن در ایران نیز علیرغم اینکه سال‌ها مطرح شده، اما هنوز اجرا نشده است و طول خط برقی ریلی ایران کمتر از ۲۰۰ کیلومتر مربوط به مسیر جلفا - تبریز و تبریز - آذرشهر است. پس از آن دولت‌ها وعده‌های مختلفی برای اجرای راه‌آهن برقی به ویژه در مسیر پرتردد و با استراتژیک تهران - مشهد دادند اما این قطار برقی هنوز به حرکت درنیامده و به مقصد نرسیده است. در همین راستا، ایران اکونومیست در سلسله مطالبی به موضوع قطارهای برقی و بررسی آنها در سایر کشورهای جهان می‌پردازد.

در گزارش‌های قبلی انواع قطارهای برقی چین معرفی و  پیش از آن نیز درباره اولین راه‌آهن برقی و مسیر ریل برقی جهان صحبت شد و به نقش این قطارها در کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای اشاره کردیم، در گزارش دوم فهرستی از سریع‌ترین قطارهای مغناطیسی جهان معرفی شد و در گزارش سوم علت محبوبیت قطارهای سریع‌السیر در چین را بررسی کردیم و سپس در گزارش دیگری سریع‌السیر قطارهای جهان در سال میلادی ۲۰۲۴ معرفی شدند و اکنون مطالبی در مورد کشورهای دارای راه‌آهن سریع‌السیر جمع‌آوری کردیم.

در حالی که حمل و نقل با این نوع قطارها در مسافت طولانی در اروپا و آسیا بسیار موفق بوده در خاورمیانه و در قاره آمریکا در حال پیشرفت است. کشورهای بزرگی مانند کانادا، استرالیا، روسیه یا برزیل هنوز در مراحل برنامه‌ریزی بلندمدت معرفی قطارهای سریع‌السیر هستند. نمونه چین با ۴۰هزار کیلومتر مسیر پرسرعت نشان می‌دهد که راه‌آهن پرسرعت در مقیاس نیز امکان‌پذیر است.

ایالات‌متحده تنها کشور قاره آمریکا با قطار سریع‌السیر است

ایالات‌متحده در حال حاضر تنها کشور قاره آمریکاست که دارای قطارهای سریعی است که می‌توانند با سرعت بیش از ۲۰۰ کیلومتر در ساعت (۱۲۵ مایل در ساعت) حرکت کنند. قطارها در کریدور شمال شرقی که واشنگتن دی سی و بوستون را به هم متصل کردند با حداکثر سرعت عملیاتی ۲۴۱ کیلومتر در ساعت (۱۵۰ مایل در ساعت) حرکت می‌کنند و انتظار می‌رود مجموعه‌های قطارهای جدید آسلا اکسپرس در سال جاری  وارد مدار شوند و در نهایت با حرکت کمی بالاتر از ۲۵۰ کیلومتر در ساعت (۱۵۵ مایل در ساعت) ریل پرسرعت واقعی ایالات‌متحده را آشکار کنند.

البته این سرعت هنوز با سریعترین قطارهای جهان در کشورهایی مانند چین، فرانسه، آلمان و ژاپن که می‌توانند به سرعتی حدود ۳۲۰ کیلومتر در ساعت (۱۹۹ مایل در ساعت) یا حتی ۴۶۰ کیلومتر در ساعت (۲۸۶ مایل در ساعت) برسند، فاصله زیادی دارد. مکزیک همچنین در حال برنامه‌ریزی خط ریلی پرسرعت با سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت (۱۸۶ مایل در ساعت) و طول ۲۱۰ کیلومتر (۱۳۰ مایل) از مکزیکو سیتی تا ایالت کوئرتارو است.

موج ساخت و ساز خط‌آهن سریع‌السیر در آسیا

موج ساخت و ساز در آسیا و منطقه منا در حال انجام است و خطوط ریلی سریع‌السیر به زودی راه‌اندازی می‌شوند. پروژه‌هایی در عراق در دست ساخت هستند که هدف آن رسیدن به سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت (۱۸۶ مایل در ساعت) در خطی به طول ۱۲۰۰ کیلومتر (۷۴۶ مایل) است. ایران در حال ساخت یک مسیر پرسرعت است که انتظار می‌رود به سرعت ۲۵۰ کیلومتر در ساعت (۱۵۵ مایل در ساعت) بین تهران و اصفهان برسد، در حالی که هند به دنبال ۲۲۰ کیلومتر در ساعت (۱۳۷ مایل در ساعت) در خطی به طول مشابه است که بمبئی و احمدآباد را به هم متصل می‌کند.

در حالی که اکنون آسیا در چندین کشور راه‌آهن پرسرعت دارد، آخرین مورد خط آهن از این نوع نیز در اندونزی افتتاح شده است. این خط‌آهن شامل مسیر کوتاه ۱۴۲ کیلومتری (۸۸ مایل) جاکارتا و باندونگ است که قطار آن ۲ را با سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت (۱۸۶ مایل در ساعت) به هم متصل می‌کند.

پروژه‌های در حال ساخت

تایلند پروژه دیگری را به‌زودی افتتاح می‌کند و بانکوک را به شهرها و فرودگاه‌های مجاور متصل می‌کند اما با حداکثر سرعت عملیاتی ۲۵۰ کیلومتر در ساعت (۱۵۵ مایل در ساعت) کمی کندتر خواهد بود. هر ۲ پروژه با بودجه طرح زیرساختی «کمربند و جاده» چین ساخته شده‌اند که همچنین از خط جدید ایران، خط آهن سریع‌السیر برنامه‌ریزی شده برای اتصال مالزی و سنگاپور و همچنین پروژه‌های راه‌آهن بحث‌برانگیز و غیرسریع در لائوس، جایی که چین آن را حمایت مالی می‌کند، ساخته شده است.

در حال حاضر ویتنام نیز مانند پروژه بزرگ عراق، برای تامین مالی چین برای طرح های راه‌آهن سریع‌السیر خود رقابت می‌کند. همچنین در سال ۲۰۲۲، ابتکار «کمربند و جاده» (و اعتبارات روسیه) راه‌آهن با سرعت بالاتر را به صربستان آورد که با طرف مجارستانی پروژه، اتصال بلگراد و بوداپست، در دست ساخت است.

پروژه راه‌آهن بالتیک که در حال حاضر در لیتوانی، لتونی و استونی با هدف اتصال این سه کشور به شبکه قطار اروپایی با معرفی گیج استاندارد به جای گیج عریض روسیه ساخته می‌شود، عمدتا توسط اتحادیه اروپا تامین مالی می‌شود.

اتحادیه اروپا هزینه مالی ارتقاء ریلی برنامه‌ریزی شده پرتغال و چک را تامین می‌کند و به تازگی این کشور فقط از چین قطار خریداری کرده است. منابع مالی هند نیز عمدتا از ژاپن تامین می‌شود، در حالی که مصر از بانک‌ها و وام‌دهندگان مختلف هزینه‌های خود را تامین می‌کند.