به گزارش ایران اکونومیست، در ایران سالانه ۱۸۰ هزار تن کیسه پلاستیکی تولید می‌شود که با درنظر گرفتن جمعیت ۸۵ میلیون نفری، سرانه مصرف کیسه پلاستیکی در کشور تقریبا به ۲.۲ کیلوگرم می‌رسد. سرانه تولید زباله الکترونیکی در ایران هم وضعیت مطلوبی ندارد و گفته می‌شود هر ایرانی سالانه ۶ کیلوگرم زباله الکترونیکی تولید می‌کند.
پلاستیک‌های PET، HDPE، PVC، LDPE، PP و PS، معادل ۸۶ درصد از کل تولید پلاستیک را به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس آمار موجود ظرفیت تولید انواع پلاستیک در ایران در سال ۱۳۸۹ معادل ۵.۰۵۷ میلیون تن بوده و بر این اساس ایران حدود ۱.۹ درصد از کل ظرفیت تولید پلاستیک جهان را در این سال به خود اختصاص داده است؛ در حالی که میزان ظرفیت تولید انواع پلاستیک در ایران در سال ۱۳۹۷ به ۷.۲۶۴ میلیون تن رسیده است که حدود ۲ درصد از کل ظرفیت تولید پلاستیک جهان در این سال بوده است.
عمده‌ترین بخش‌هایی که در ایران از مواد پلاستیکی استفاده می‌کنند، بسته‌بندی، ساختمان، کشاورزی، خودروسازی، نساجی و لوازم‌خانگی و مواد غذایی است.
ایران، هفدهمین کشور جهان از منظر حجم پسماند پلاستیکی تولیدی است و از منظر سرانه تولید در رده ۹۸ قرار دارد. در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۹۶ هزار تن پسماند پلاستیکی در ایران سوء مدیریت شدند که خسارت این عدم مدیریت صحیح پسماندهای پلاستیکی در ایران سالانه ۳هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
پیاده‌روی اربعین و مصرف آب آشامیدنی در بطری‌های پلاستیکی و رهاسازی آنها در طبیعت چالشی است که نیاز به مدیریت و بازیافت این نوع پسماند را ایجاد کرده است. بر اساس اعلام شهردار منطقه ۱۱ تهران، با استقرار عوامل اجرایی خدمات شهری در قرارگاه مرزی مهران، روزانه بیش از ۲۰ تن زباله در مسیر ترددی این محدوده نظافت و جمع‌آوری می‌شود.
در این راستا شرکت‌های دانش‌بنیان راهکارهای فناورانه‌ای را ارائه دادند که می‌توان زباله‌های پلاستیکی را در محل به مواد با ارزش تبدیل کرد.
سطل زباله هوشمند
یکی از شرکت‌های فناور سطل زباله‌های هوشمند خود را با بهره‌گیری از قابلیت هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء عرضه کرده است. این سطل زباله هوشمند این قابلیت را ایجاد می‌کند تا ضمن ایزوله‌سازی زباله‌های شهری، صنعتی و بهداشتی و درمانی، با اتصال به تلفن‌های همراه، از وضعیت سطل زباله مانند فضای خالی سطل و یا سرقت، به کاربر هشدار می‌دهد.
این سطل بدون تماس دست و با قرارگیری دست در بالای در آن، باز می‌شود و امکان فشرده‌سازی زباله‌ها به منظور استفاده بهینه از حجم آن، قابلیت تغییر تنظیمات توسط متولی با داشتن تگ هوشمند، ارسال آنی اطلاعات به تلفن همراه هوشمند با میکروفرستنده سطل زباله و سیستم اعلام حجم کابین سطل از دیگر امکانات این محصول به شمار می‌رود.
دستگاه دریافت پسماند خشک
یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان دستگاه خود دریافت پسماند خشک را برای مدیریت زباله ارائه کرده است.
این دستگاه قابلیت تشخیص و شناسایی «پت» و آلومینیوم و دریافت کاغذ را دارد و همچنین امکان کاهش حجم و فشرده‌سازی زباله و ارائه رسید به کاربر در آن پیش بینی شده است. کاهش هزینه تمام شده از دیگر مزیت‌های این محصول است.
امحاء زیستی بطری‌های آب
با توجه به حجم زیاد بطری‌های آب در مسیر اربعین یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان، سیستم خود دریافت پسماند خشک خود را ارائه کرده است که قادر است به صورت خودکار انواع پسماند خشک مانند بطری‌های آب معدنی و نوشابه و انواع قوطی‌های آلومینیومی را دریافت کند و پس از بررسی شکل ظاهری، بارکد، وزن و جنس پسماند اقدام به پذیرش و یا رد شیء مورد نظر کند.
در صورت پذیرش پسماند پس از کاهش حجم توسط پرس، شیء مورد نظر از طریق دریچه تفکیک به مخزن مربوط و در صورت عدم پذیرش به بیرون مخزن هدایت می‌شود. در پایان فرآیند امتیاز معادل به صورت شارژ کارت به شهروندان ارائه می‌شود.
امحاء زیستی ظروف یک بار مصرف
دستگاه خود دریافت پسماند خشک، یک ماشین اتوماتیک برای دریافت و جمع‌آوری پسماند خشک ظروف نوشیدنی پت و آلومینیومی است. این ماشین به این گونه طراحی شده که نیاز به اپراتور ندارد و همه شهروندان می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.
این دستگاه دارای یک ورودی به شکل کانوایر است که با قرار گرفتن بطری نوشیدنی روی آن ابعاد ظرف با بهره‌گیری از سیستم پیشرفته بینایی ماشین سنجیده می‌شود و با پایگاه داده مقایسه می‌شود. در زیر این کانوایر یک سنسور وزن نصب شده که از قرارگیری ظروف غیر خالی جلوگیری می‌شود.
طی عملیات فشرده‌سازی، حجم ظروف دست‌کم ۸۰ درصد کاهش می‌یابد و به طور اتوماتیک پسماندهای ظروف نوشیدنی و غذا را فشرده‌سازی و به شکل مجزا، جمع‌آوری می‌کند و پسماند تفکیک شده و کم حجم را بدون شیرابه تحویل می‌دهد.
تبدیل زباله تر به کود صنعتی
یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان سیستم تولید کود صنعتی از زباله‌های تر در مقیاس کوچک را برای مدیریت پسماند در مراسم اربعین پیشنهاد داده است. این سیستم با استفاده از تکنولوژی مدرن در زمینه تصفیه شیرابه و هوا در کنار کاهش حجم زیاد زباله تر ورودی، آن را به یک محصول با دو خاصیت مهم تبدیل می‌کند.
کود صنعتی تثبیت شده و پیش کمپوست دو محصول خروجی این سیستم از زباله تر است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که تمام شیرابه و هوای خروجی سیستم، تصفیه و بی‌خطرسازی شده و به خروجی سازگار با محیط زیست تبدیل می‌شود.
گرمای هوا از دیگر چالش‌های زائران کربلا است که در این راستا فناوران کشور این محصولات فناورانه را پیشنهاد می‌دهند:
محصولات فناورانه در حوزه تهویه و تجهیزات برودتی و سرمایشی
ربات پرنده خنک‌ساز هوا
یک شرکت دانش بنیان از خراسان رضوی ربات پرنده به نام پهپاک را عرضه کرد که قابلیت خنک‌سازی و آب پاشی حین مراسم اربعین را دارد.
این پهپاد همچنین قابلیت استفاده در زمینه شست‌و شوی نمای ساختمان‌های مرتفع به وسیله آب و مواد نانو را داشته و می‌تواند با تغذیه الکتریکی از زمین به صورت مداوم در زمان کوتاه و با کیفیت بسیار زیاد انواع سطوح شیشه‌ای، سنگی و کامپوزیتی را شست‌وشو دهد.
این پهپاد را همچنین می‌توان در صورت استفاده از باتری، برای کاربردهای اطفاء حریق ساختمان‌های مرتفع، حمل محموله‌های سنگین، سمپاشی کشاورزی، دیده بانی، امداد و نجات کوهستان و یخ زدایی مقره‌های برق فشار قوی مورد استفاده قرار داد.
پهپاد هگزاپاد
مهندسان یکی از شرکت‌های فناور پهپاد هگزاپاد خود را به معرض نمایش گذاشته‌اند. این پهپاد قابلیت ایجاد کاربری برای ایفای نقش در خنک‌سازی و آب پاشی در ایام اربعین را دارد.
همچنین استفاده از پهپادها در سمپاشی هوایی را می‌توان جایگزین مناسبی برای نمونه‌های سنتی روش‌های سمپاشی دانست. این روش برای طیف بسیار زیادی از مزارع و باغات کاربرد دارد، همچنین با توجه به ایجاد جریان در زیر پهپاد باعث حرکت شاخ و برگ درختان شده و باعث رسیدن سم به بخش‌های مختلف گیاه می‌شود که اثرگذاری سم را بیشتر می‌کند. استفاده از تکنولوژی سمپاشی هوایی با استفاده از مولتی روتورها به عنوان راهکار عملی توسط شرکت‌های فناور پیشنهاد شده است؛ چرا که این ابزار اثرات زیست محیطی و انسانی و زمان سمپاشی را کاهش می‌دهد.
یخ‌ساز در محل
یک شرکت فناور تولید ماشین‌های یخ‌ساز حبه‌ای، پولکی و پودری را در ظرفیت‌های مختلف در دستور کار خود قرار داد و هم اکنون بسیاری از وزارتخانه‌ها، مراکز نظامی و تحقیقاتی، ادارات و کارخانجات، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها از مزایای این شرکت بهره‌منده شده‌اند.
