ايران اكونوميست- در حالی ساختار تامین مالی در اقتصاد ایران از سه بخش اصلی بازار پول، بازار سرمایه و سرمایه گذاری خارجی تشکیل می‌شود که به هیچ عنوان این سه گزینه تاثیر برابری نداشته و تامین حدود 90 درصد منابع تنها به بازار پول و به عبارتی دیگر شبکه بانکی محول شده است.
ساختار تامین مالی اقتصاد ایران در سه سال گذشته
بررسی ساختار تامین مالی کشور در سه سال گذشته حاکی از آن است که در سال 1390 حدود 222 هزار میلیارد تومان نقدینگی به اقتصاد تزریق شده که بیش از 206 هزار میلیارد تومان معادل 92.9 درصد کل را بازار پول رسمی تقبل کرده است.
در این سال سهم بازار سرمایه از کل منابع پرداختی 10 هزار و 500 میلیارد تومان بوده که بیانگر سهم 7.1 درصد آن است.
در عین حال تامین مالی از طریق سرمایه گذاری خارجی در سال 1390 فقط 2.4 درصد و به عبارتی دیگر حدود 5300 میلیارد تومان بوده است.
بنابراین گزارش، در سال 1391 تا اندازه ای هر چند اندک از سهم شبکه بانکی برای تامین نقدینگی کمتر می‌شود به گونه‌ای که با کاهش حدود چهار درصدی نسبت به سال 1390 به 88.8 درصد می رسد و سهم بازار سرمایه به 11.2 و سرمایه گذاری خارجی به 5.2 درصد افزایش می‌یابد.
بر این اساس از مجموع حدود 230 هزار میلیارد تومان منابع تزریقی در سال 1391 بیش از 203 هزار میلیارد تومان برعهده بازار پول، بالغ بر 13 هزار میلیارد تومان بازار سرمایه و کمتر از 12هزار میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری خارجی بوده است.
اما آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در سال گذشته بازار پول بیش از 88 درصد، بازار سرمایه حدود 12 درصد و سرمایه گذاری خارجی کمتر از سه درصد از منابع اقتصاد ایران را تامین کرده اند.
این در حالی است که در سال 1392 سهم بانکها از مجموع 270 هزار میلیارد تومان تامین شده 0.7 درصد نسبت به سال قبل کاهش و به 88.1 درصد رسیده و 238 هزار میلیارد تومانی را تشکیل داده است.
سهم بازار مالی نیز از مجموع 11.9 درصد بوده و بیش از 24 هزار میلیارد تومان را برعهده داشته است، همچنین سهم سرمایه‌گذاری خارجی که 2.8 درصد از کل بوده حدود 7700 میلیارد تومان را در بر گرفته است.
صدای شبکه بانکی درآمد
بانک محور بودن اقتصاد ایران و توقع بالا از شبکه بانکی در حالی که سایر بخش ها سهم چندانی در تامین مالی کشور ندارند و از ظرفیت کامل آنها استفاده نشده است تا جایی پیش رفته که در طول ماههای گذشته این روند بارها از سوی مقامات بانکی بالاخص بانک مرکزی مورد توجه و انتقاد قرار گرفته است.
اخیرا سیف-رییس کل بانک مرکزی- عنوان کرد که با وجود پیشرفتهای صورت گرفته در طول سالهای گذشته، تاکنون بازار سرمایه نتوانسته به نقش اصلی خود در اقتصاد کشور عمل کند.
وی که معتقد است با توجه به تحریمهای بین‌المللی، در شرایط فعلی امکان مناسبی برای تامین مالی از بازارهای خارجی وجود ندارد تاکید کرد که به منظور رسیدن به یک ساختار متعادل در نظام تامین مالی کشور و همچنین پاسخگویی به حجم عظیمی از تقاضای تسهیلات، اتخاذ راه کارهایی جهت تقویت بازار سرمایه از ضروریات محسوب می‌شود.
