به گزارش ایران اکونومیست، چهارم اردیبهشت ماه مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در اقدامی، جزییات نتایج یک نظرسنجی کشوری را درباره برنامه‌های تلویزیون منتشر کرد که می‌تواند به عنوان مرجعی مناسب برای تحلیل میزان اقبال از محصولات شبکه‌های سیما استفاده شود؛ آن هم در شرایطی که نتایج نظرسنجی‌های دوره‌ای مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما به ندرت به انتشار عمومی می‌رسد از تحلیل این نتایج، نکات قابل توجهی به دست می‌آید.
ایرانیان همچنان تلویزیون می‌بینند
مطابق نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات صداوسیما که پیش از این با نظم بیشتری منتشر می‌شد، معمولا حدود ۷۰ یا ۸۰ و گاه ۹۰ درصد مردم ایران، تماشاگر تلویزیون بودند؛ هرچند نتایج این نظرسنجی‌ها بعضا از سوی برخی با شائبه‌هایی هم همراه بود؛ چراکه معتقد بودند نهاد زیرمجموعه صداوسیما آمار را منتشر کرده است.
با این حال، آمار ۶۹.۲ درصدی مخاطبان تلویزیون که در نظرسنجی اخیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران به دست آمده، مؤید نتایج نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات رسانه ملی است و با توجه به استقلال ایسپا نسبت به سازمان صداوسیما و البته سابقه قابل توجه آن در امر افکارسنجی، می‌تواند اثبات‌کننده درستی نظرسنجی‌های اهالی تلویزیون باشد.
بر این اساس، روشن می‌شود که حدود ۷۰ درصد از مردم ایران حتی در شرایط کنونی که برخی برنامه‌های سیما مورد نقد قرار دارند، تماشاگر تلویزیون‌اند.
صدرنشینی شبکه سه و شرایط مبهم نسیم
در میان شبکه‌های تلویزیون، شبکه سه که سالیان طولانی است از نظر میزان بیننده در رتبه نخست قرار دارد، همچنان صدرنشینی‌اش را حفظ کرده و شرایط مناسبی دارد. این شبکه با پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده مثل «معرکه»، «پانتولیگ» و «شب خوش» که در میان پربیننده‌ترین محصولات سازمان صداوسیما، سهم چشمگیری دارد، توفیق خوبی در جذب مخاطب دارد.
با اختلاف کمی نسبت به شبکه سه، شبکه آی‌فیلم در رتبه دوم جدول پربیننده‌ترین شبکه‌های تلویزیون دیده می‌شود. بالانشینی این شبکه که هویت خود را از سریال‌های قدیمی تلویزیون می‌گیرد، از طرفی نشان‌دهنده اقبال محصولات نمایشی گذشته تلویزیون است و از سوی دیگر، هشداری به سازمان صداوسیما محسوب می‌شود.
در این میان اختلاف حدودا دو برابری شبکه‌های سه و آی‌فیلم با دیگر شبکه‌ها نیز قابل توجه است.
با توجه به آن که برنامه‌های سرگرمی‌محور به طور معمول مخاطب بیشتری از برنامه‌های فرهنگی جذب می‌کنند، در چنین نظرسنجی‌هایی، انتظار از شبکه نسیم که جایگاه تولید و پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده شناخته می‌شود، بالاست. با این حال غیبت شبکه نسیم که روزگاری با شبکه سه رقابت می‌کرد، قابل توجه است.
وایرال به معنای بیننده نیست
از نکات جالب فهرست پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون، آن است که برخی برنامه‌ها با بیشترین بخش‌های وایرال‌شده در فضای مجازی، در رتبه‌های پایین‌تر از برنامه‌هایی قرار می‌گیرند که محتوای وایرالی زیادی تولید نمی‌کنند. مثلا «برمودا» کمتر از نصف «معرکه» بیننده دارد و «پاورقی» نیز به اندازه نیمی از مخاطبان «شب خوش»، بیننده جذب نکرده است. بنابراین اگرچه این دست برنامه‌ها از نظر بازتاب رسانه‌ای از برنامه‌های پرمخاطب‌تر موفق‌ترند، ولی در واقع حجم مخاطبی کمتر دارند.
این آمار نشان می‌دهد که واکنش رسانه‌ای و وایرال اینستاگرامی، لزوما به علت حجم زیاد بیننده برنامه‌ها نیست.
جای خالی برندهای قدیمی
در آمار منتشرشده از سوی ایسپا، همچنین ۳۶.۹ درصد مخاطب «مردان آهنین» به عنوان پربیننده‌ترین برنامه تلویزیون در هفته آخر فروردین را می‌توان به عنوان یک نکته مورد توجه مدیران قرار داد؛ چراکه در سنوات گذشته، بارها عناوینی با بیش از ۴۰ یا ۵۰ درصد مخاطب در صدر فهرست پرمخاطب‌های سیما می‌نشستند.
این نظرسنجی همچنین جای خالی برندهایی مثل «عصر جدید»، «خندوانه» و «دورهمی» را که حتی در ایام غیر نوروز و رمضان هم معمولا بیش از ۴۰ درصد مخاطب داشتند، نشان می‌دهد. و اینکه جایگزینان آن‌ها، هنوز نتوانسته‌اند به اندازه این عناوین بیننده جذب کنند.
این در حالی است که طی یکی دو سال اخیر، پس از سال‌ها نوروز و رمضان همزمان شدند و تلویزیون فرصت مناسبی داشت.
شباهت‌ها و تفاوت‌های دو نظرسنجی
مقایسه نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران و نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی که مدتی پیش در نشست خبری گزارش برنامه‌های نوروز و رمضان اعلام شد، جالب توجه است. «مردان آهنین» که بین دو برنامه اول نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی نبود، در نظرسنجی ایسپا به عنوان پربیننده‌ترین برنامه نوروز ۱۴۰۳ سیما معرفی شده است.
جالب آن که در حالی که بیشتر اعداد و ارقام اعلامی دو نظرسنجی، در حد یکی دو درصد اختلاف دارند، میزان مخاطب سریال «زیرخاکی ۴» در نظرسنجی ایسپا (۴۵.۴ درصد) به شکل چشمگیری از نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی (۲۴.۹ درصد) بالاتر است. این در حالی است که آمار دو سریال دیگر («رستگاری» شبکه ۲ و «هفت سر اژدها» شبکه ۳) تقریبا تفاوت جدی ندارد.
