ایران اکونومیست- در حالی که تجربه بازارهای جهانی بورس نشان می‌دهد ژانویه، ماه افزایش
بازدهی است و به همین دلیل صاحب‌نظران از اثر ژانویه سخن می‌گویند، به‌نظر
می‌رسد که این اثر در بازار ارز ایران کارکرد معکوس داشته است. دامنه
نوسانات دلار از پنجشنبه هفته گذشته محدود شده و حتی میزان افت قیمت دیروز
در سه هفته اخیر بی‌سابقه بوده است. برخی از فعالان بازار این اتفاقات را
ناشی از تعطیلات ژانویه و کاهش حجم معاملات بازار عنوان می‌کنند؛ اما در
مورد آنچه پس از تعطیلات روی خواهد داد اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، کسانی
قائل به کاهش و کسانی قائل به افزایش تقاضا پس از پایان تعطیلات هستند.
رئیس‌کل بانک مرکزی در روزی که قیمت دلار شاهد افت بود، از
احتمال تعدیل تقاضا پس از تعطیلات ژانویه خبر داد. دوشنبه شاخص بازار ارز
ایران پس از تجربه 3 روز آرامش کاری، رو به کاهش گذاشت تا وارد محدوده 3560
تومان شود. درواقع آنچه در بازار روز دوشنبه جلب توجه می‌کرد، نوسان دلار
تحت‌تاثیر «اثر معکوس ژانویه» بود. شواهد به‌دست آمده از بازارهاي بورس
جهان در مورد بازده‌هاي فصلي نشان‌دهنده این است که بازده سهام در ماه
ژانويه به طور معنا‌داري بيشتر از دیگر ساير ماه‌هاي سال است. جالب اینجا
است که به‌نظر می‌رسد اثر ژانویه در بازار ارز داخلی معکوس اثر ژانویه بر
بازار سهام‌های خارجی عمل کرده است. دامنه نوسانات دلار از پنجشنبه هفته
گذشته محدود شده و قیمت این ارز در مدار نوسانی 3565 تا 3580 تومان قرار
گرفته است. برخی از فعالان بازار ارز کاهش دامنه نوسانات و کاهش بازدهی
بازار ارز را ناشی از نزدیک شدن به تعطیلات ژانویه و کاهش حجم معاملات
بازار عنوان کردند. به گفته آنها در این ایام برخی بازارهای خارجی مانند
بازار دبی تعطیل است و تقاضای شرکت‌های متقاضی ارز برای انجام معاملات
پایین می‌آید.
تفاوت قیمتی دو بازار
دیروز قیمت دلار در نزدیکی‌های پاساژ افشار با بهای این ارز در مرکز
سبزه‌میدان اندکی تفاوت می‌کرد. روز گذشته هر اسکناس سبز آمریکایی بین
بازیگران غیررسمی مرکز پاساژ افشار به بهای 3555 تومان معامله شد اما در
مرکز معاملات بازار سبزه میدان دلار با اختلافی 3 تومانی با قیمت 3558
تومان معامله شد. نکته این است که این اختلاف در طول روز حفظ شد. دلار در
سومین روز هفته معاملات خود را با قیمت 3565 تومان شروع کرد که کاهشی 10
تومانی نسبت به روز یکشنبه داشت. در ادامه روز نیز بهای این ارز با نوسانات
چندانی مواجه نشد و در ساعات پایانی بازار، دلار با همین قیمت 3565 تومان
به کار خود پایان داد تا بهای این ارز 10 تومان کاهش نسبت به روز قبل را
ثبت کرده باشد. دیروز در بازار همچنین حجم معاملات نقدی کم بود و بیشتر
معاملات به شکل مدت‌دار میان فعالان غیررسمی انجام می‌شد.
تحلیل شرایط جدید
از پنجشنبه هفته قبل دامنه نوسانات دلار کاهش یافته و تغییرات قیمتی این
ارز بین 5 تا 10 تومان بوده است تا بازار شاهد تحلیل‌های تازه‌ای باشد. در
این بین دیدگاه‌های فعالان بازار نسبت به علل کاهش تغییرات این ارز متفاوت
است. گروهی از فعالان کاهش نوسانات را مرتبط با تعطیلات ژانویه و کاهش
تقاضای ارزی می‌دانند. به گفته آنها در این ایام برخی بازارهای خارجی مانند
بازار دبی تعطیل است و به این دلیل تقاضای شرکت‌های متقاضی ارز برای انجام
معاملات پایین می‌آید. این در حالی است که هفته قبل و پیش از نزدیک شدن به
هفته منتهی به این تعطیلات تقاضای معامله‌گران افزایش یافت و قیمت دلار
سطح3600 تومان را نیز لمس کرد. دیروز رئیس‌کل بانک مرکزی نیز در حاشیه
«چهارمین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید»، از احتمال
کاهش قیمت دلار پس از تعطیلات ژانویه خبر داد. ولی‌الله سیف ضمن اشاره به
تاثیر افزایش تقاضا در روزهای آخر ماه دسامبر، احتمال داد که بعد از ژانویه
تقاضای بازار کاهش یابد و شرایط بازار متعادل‌تر شود.
این در حالی است که به گفته برخی فعالان پس از تعطیلات ژانویه بخش دیگری
از معاملات از سر گرفته خواهد شد و پس از آن بازار حالت عادی‌تری به خود
خواهدگرفت. همچنین دوشنبه اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی نیز در حاشیه
همایش پیش گفته، عوامل بنیادی اقتصادی و عوامل غیر اقتصادی را از عوامل
اثرگذار بر نرخ ارز عنوان کرد. به گفته او با بررسی عوامل بنیادی اقتصاد
متوجه می‌شویم که تصویر وضعیت بنیادی اقتصاد با بهبود مواجه شده است اما
این مقام مسوول تصریح کرد که «در کنار عوامل بنیادین اقتصاد، عوامل
غیراقتصادی نیز گاهی به‌صورت شوک در بازار ایفای نقش می‌کنند که عمر کوتاهی
دارند.» اما برخی دیگر از بازیگران بازار ارز انتظار معامله‌گران برای
کاهش قیمت و خرید ارز در نرخ‌های پایین‌تر از قیمت فعلی را عامل دیگر کاهش
نوسانات می‌دانند. به گفته آنها در روزهای اخیر برخی از معامله‌گران بزرگ
در بازار خرید چندانی انجام نمی‌دهند و در انتظار افت قیمت‌ها هستند. به
اعتقاد آنها این گروه نوسان‌گیران ارزی هستند که تلاش دارند با قیمت‌هایی
پایین به خرید ارز بپردازند و با افزایش قیمت ارز خریداری شده خود را به
فروش برسانند. این در حالی است که تعدادی دیگر از فعالان اعتقاد دارند در
شرایط فعلی تقاضای زیادی برای دلار وجود ندارد و از سوی دیگر افراد زیادی
نیز تمایلی به فروش ارز ندارند و این دو عامل باعث کاهش دامنه نوسانات دلار
است.
کاهش بهای سکه
دیگر خبر روز دوشنبه کاهش قیمت سکه بهار آزادی بود. هر سکه بهار آزادی طرح
جدید روز دوشنبه با بهای 995 هزار تومان معامله شد که کاهشی 2000 تومانی
نسبت به قیمت روز یکشنبه را نشان می‌داد. کاهش ارزش سکه در بازار داخلی با
توجه به افت ارزش دلار و افت بهای اونس در بازارهای جهانی دور از ذهن نبود.
بازارهای جهانی طلا صبح دوشنبه را با کاهش قیمت فلز زرد آغاز کردند تا افت
ارزش دلار در بازار ایران هم به این عامل افزوده شود. در صورت ادامه افت
بهای اونس و ثبات نسبی دلار، می‌توان در انتظار کاهش بیشتر قیمت سکه بود.
