به گزارش ایران اکونومیست، ناقوس مرگ هنرمندان موسیقی در سال۱۴۰۲ در ۱۹ فروردینماه با درگذشت حسن تقیپور (شاعر و آهنگساز گیلانی) به علت کهولت سن، به صدا درآمد.
تقیپور که در ۸۲ سالگی درگذشت اهل لاهیجان بود و سال ١٣٣٥ موسیقی را با یک فلوت لاکی آغاز کرد و از سال ١٣٣٨ ساز تار را به دست گرفت و در همان سال بهترین نوازنده تار بین دانش آموزان استان گیلان شناخته شد. او قبل از پایان دوره متوسطه دو شعر و آهنگ ساخت.
اولین شعر و آهنگش را در سال ١٣٣٩ به نام «مو ایسام دریا کنار» ساخت که در سال ١٣٤٢ با صدای ناصر مسعودی در برنامه ٥٦ گلهای صحرایی رادیو تهران و سپس با صدای شادروان منصور فانی در رادیو رشت اجرا شد.
این هنرمند طی زندگی خود ٣٣ آهنگ ساخت که جز در سه مورد کلیه اشعار را خودش سرود که میتوان به «بیشیم تماشا بوکون»، «بیگذرانین اوی بیگذرانین»، «چین کونه ستاره»، «شیرینتر از جانی»، «ماه خانم»، «گول انار»، «بیقرارم ای خدا»، «یکته بزا مو گب نزام» اشاره کرد.
درگذشت حسین زمان اما یکی از آن مرگهای دردناک موسیقی در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۴۰۲ بود. زمان که در ۶۴ سالگی درگذشت، از جمله خوانندگان پاپ ایرانی بود که از دهه ۷۰ فعالیت هنری خود را آغاز کرد.
«شب دلتنگی» (سال ۱۳۷۶) عنوان نخستین آلبوم حسین زمان بود که در آن قطعات محبوبی چون «روشنتر از ستاره « «بوی تنهایی»، «پرنده و بغض گل» به چشم میخورد.
همچنین آلبوم «فصل آشنایی» (مشترک با قاسم افشار، خشایار اعتمادی و علیرضا عصار)، آلبوم «گلایه»، «قصه شب» (۱۳۷۸)، «شاپرک» (۱۳۷۹) و «مشق عشق» (۱۳۸۰) عناوین دیگر آلبوم های این خواننده موسیقی پاپ بود.
سوسن شاکرین (موزیسین و مدرس موسیقی) نیز ۱۹ اردیبهشتماه در ۶۹ سالگی، پس از گذراندن دورهای بیماری درگذشت.
شاکرین از نوجوانی و با علاقه بسیار در دورههای شبانه کنسرواتوار موسیقی، آموزش گیتار و سایر دروس تخصصی را آغاز کرد و بعدها به طور آزاد، آموختن را ادامه داد و در سازمان کر اپرا، کر ارکستر سمفونیک و کر تالار رودکی هم حضوری فعال داشت.
از جمله کارهای او، ساختن موسیقی متن برای نمایش رادیویی «آهسته با گل سرخ» و موسیقی برای نمایش عروسکی «ماه پیشونی» برای اجرا در جشنواره تئاتر عروسکی است.
نصرالله ناصح پور، نیز یکی از همان هنرمندان سرشناس موسیقی است که سال ۱۴۰۲ در ۲۸ خرداد به دلیل عارضه مغزی در ۸۳ سالگی درگذشت.
ناصحپور در سال ۱۳۱۹ در اردبیل، به دنیا آمد و از همان دوران کودکی، در خانوادهای موسیقیشناس پرورش یافت. نصرالله ناصح پور، با عزیمت به تهران، بیشتر اوقات خود را مصروف فراگیری موسیقی سنتی ایران کرد و پس از آشنایی با محمود کریمی، به هنرستان آزاد موسیقی ملی راه یافت و مشغول تحصیل شد.
پس از تشکیل کلاسهای مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، از راهنماییها و آموزش و توصیههای ارزنده استاد نورعلی برومند بهرهمند شد.
وی از جلسات شناخت موسیقی و کلام و تلفیق شعر و موسیقی نیز، بهرههای فراوان جست و سپس برای فراگیری ردیف عالی موسیقی سنتی و آموزش تصنیف و ضرب آهنگ مربوط به آن، به محضر استاد عبدالله دوامی راه پیدا کرد.
علیرضا اصغری (نوازنده تار و آهنگساز موسیقی ایرانی) نیز خرداد سال ۱۴۰۲ بعد از مدتها مبارزه با بیماری در ۴۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.
سرپرستی و آهنگسازی و تشکیل گروه «پرنیان»، همکاری با مجید درخشانی و گروه موسیقی «خورشید»، حضور در اجرای کنسرت «سواران دشت امید» به هنرمندی حسین علیزاده، اجرا در کاخ ورسای و ساختمان یونسکو در شهر پاریس فرانسه، تشکیل و سرپرستی و آهنگسازی گروه «رخشان»، برگزاری کنسرت «باغ بی برگی»، تشکیل گروههای موسیقی هنرجویان و اجراهای متعدد در فرهنگسرای نیاوران به صورت دورهای و حضور در چندین پروژه موسیقایی از جمله فعالیتهای علیرضا اصغری در عرصه موسیقی بود.
و اما محمد اسماعیلی! «یار دیرین پایور و شهناز و بهاری؛ هنرمندی که در هنرستان موسیقی ملی جانشین استاد خود حسین تهرانی شد و از اساتید حوزه تنبک نوازی بود»، در ۲۲ مرداد بر اثر کهولت سن دار فانی را وداع گفت.
محمد اسماعیلی در سال ۱۳۳۰ توسط داییهای خویش مرتضی و مصطفی گرگین زاده به حسین تهرانی معرفی شد.
او در سال ۱۳۳۷ در گروههای موسیقی وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد. از سال ۱۳۴۳ در هنرستان موسیقی ملی مشغول تدریس شد و در سال ۱۳۴۵ سرپرستی گروه تنبک وزارت فرهنگ و هنر آن زمان را عهدهدار شد. در سال ۱۳۴۳ به سمت هنرآموز تنبک در هنرستان موسیقی ملی به جانشینی استاد خود آموزش تنبک را عهدهدار شد.
در دهه ۱۳۶۰ به سرپرستی فرامرز پایور (سنتور) و همراهی جلیل شهناز (تار)، علی اصغر بهاری (کمانچه) و محمد موسوی (نی)، گروه اساتید را تشکیل دادند و کنسرتهایی با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اجرا کردند.
شکرعلی رضایی (خواننده، شاعر و نوازنده پیشکسوت لرستانی) نیز به علت کهولت سن و کسالت در ۷۹ سالگی در ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ درگذشت.
فرج علیپور (خواننده موسیقی لرستان) درباره رضایی اینگونه گفت: «آقای رضایی از کودکی در کنار برادرانش موسیقی کار کرده بود. او صدای خاصی داشت و ترانههای قدیمی لکی را بیشتر در برنامههای محلی و جشنها میخواند. گاهی هم تنبک و دهل در کنار برادرش همتعلی رضایی مینواخت.»
احمدعلی شرفی هم یکی دیگر از پیشکسوتهای موسیقی جنوب ایران و نوازنده نی انبان و نی جفتی بود که مهرماه امسال در ۸۰ سالگی درگذشت.
«احمدعلی شرفی» که در بوشهر متولد شد از جمله چهرههای سرشناس و پرآوازه موسیقی جنوب ایران بود که در بسیاری از فستیوالهای ملی و بینالمللی حضور داشت و بارها مورد تقدیر قرار گرفت.
لیلی افشار، نوازنده چیرهدست و نخستین زن دنیا که دکترای گیتار گرفت، دوم آبانماه پس از تحمل یک دوره بیماری در ۶۳ سالگی از دنیا رفت.
لیلی افشار یکی از ۱۲ نوازنده بینالمللی گیتار بود که برای نواختن حضور آندرس سگوبیا در کلاسهای پیشرفته وی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب شد. آن موقع بود که پس از این کلاس مایسترو سگوبیا در مصاحبهای که در اخبار شامگاهی ان بی سی حضور یافت در خصوص افشار پیشبینی کرد که او روزی به نوازندهای معروف تبدیل خواهد شد. علاقه او به موسیقی معاصر منجر شد که از نخستین اجرا کنندگان آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس از میان دیگران باشد.
۱۳ آبان نیز همزمان بود با درگذشت هنرمندی که بیشترین آواز را در برنامه گلها دارد؛ هنرمندی به نام «گلپا» که در ۹۰ سالگی بر اثر بیماری درگذشت.
اکبر گلپا در سال ۱۳۱۸ گلپا وارد دبستان فرهنگ شد و به عنوان قاری قرآن در کلاسش برگزیده شد. پس از این فعالیتها، اکبر گلپایگانی با آشنایی با تعدادی قاری قرآن و تعزیهخوان و کار کردن زیر نظر آنها اصول اولیه آوازخوانی را آموخت. در سال ۱۳۲۰ وی بهطور جدی و منظم تعلیم موسیقی و دستگاهها را نزد پدرش آغاز کرد. اکبر گلپایگانی در سال ۱۳۲۶ اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر را به دست آورد و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد و از سال ۱۳۲۸ به بعد کمکم با اساتید طراز اول موسیقی آشنا شد و تعلیم را زیر نظر این اساتید آغاز کرد.
همایون خواجهنوری که از او به عنوان یکی از نخستین نوازندگان حرفهای گیتار بیس در ایران یاد میشود، در پی سانحه رانندگی ۲۶ آذرماه در ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت.
خواجهنوری فقید در بسیاری از آثار موسیقی پاپ از اواخر دهه چهل خورشیدی تا سال ۱۳۵۷ نقشآفرینی کرده است.
همایون خواجهنوری شاگردانی از جمله فریدون فروغی و از لیلی افشار را تربیت کرده است.
این هنرمند سابقه همکاری با آهنگسازانی از جمله محمد حیدری، واروژان، بابک بیات، انوشیروان روحانی، فرید زلاند و برادران چشم آذر را داشته است.
محسن افتاده، نوازنده و مدرس پیشکسوت ساز فاگوت و بنیانگذار ارکستر مجلسی رودکی، ۲۹ آذرماه ۱۴۰۲ در ۷۷ سالگی درگذشت. زنده یاد افتاده سال ۱۳۵۰ موفق به دریافت مدرک لیسانس از هنرستان عالی موسیقی شد. این هنرمند تا سال ۱۳۵۶ که به استخدام رادیو و تلویزیون درآمد، در هنرستان عالی موسیقی، کارگاه موسیقی رادیو و تلویزیون و هنرستان باغچهبان به تدریس اشتغال داشت. او در همین سال با عنوان سرپرست کارگاه موسیقی مازندران در ساری مستقر شد.
زندهیاد محسن افتاده، نوازندگی فاگوت بیش از ۶۰۰ موسیقی فیلم و سریال ایرانی را برعهده داشته است. در کارنامه هنری او سرپرستی ارکستر مجلسی رودکی و همکاری با آهنگسازان و هنرمندانی مانند حشمت سنجری به چشم میخورد.
محمد شکارچی، برادر علیاکبر شکارچی (آهنگساز و نوازنده کمانچه) که خود از نوازندگان پیشکسوت استان لرستان بود، شامگاه دوشنبه ۱۸ دیماه بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت. مرحوم محمد شکارچی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی استان لرستان در عرصه خوانندگی نوازندگی کمانچه بوده است که طی سالهای متمادی در حوزههای مختلف موسیقی نواحی منطقه لرستان و موسیقی ردیف دستگاهی ایران فعالیتهای مستمری را انجام داد.
امیرفرشید رحیمیان (نوازنده ترومپت، آهنگساز و رهبر ارکستر) ۲۴ دیماه در ۶۴ سالگی درگذشت. این هنرمند در سال ۱۳۵۵ به کنسرواتوار وین راه یافت. او همزمان با تحصیل، در کلاسهای آهنگسازی و رهبری ارکستر توماس کریستین داوید شرکت کرد. وی در سال ۱۳۶۴ برای آهنگسازی فیلم «از خرمشهر تا ابدیت» جایزه موسیقی متن جشنواره جوان را به دست آورد.
زندهیاد امیرفرشید رحیمیان در سال ۱۳۶۹، ارکستر فرهنگسرای بهمن را تأسیس کرد و پس از آن اولین ارکستر موسیقی پاپ پس از انقلاب اسلامی را با ۱۲ نوازنده و با خوانندگی مهرداد کاظمی، تشکیل داد.
نوازندگی در بسیاری از آثار موسیقی ایران، آهنگسازی قطعات متعدد برای صدا و سیما و فیلمها و سریالها، رهبری ارکستر، آموزش موسیقی و ترجمه کتاب دو جلدی «اطلس موسیقی» از دیگر فعالیتهای امیرفرشید رحیمیان در این سالها بوده است.
ابراهیم نقدیان (نوازنده ویلن، کمانچه و آهنگساز ایرانی) هفتم بهمن ۱۴۰۲ بر اثر ایست قلبی در ۶۹ سالگی درگذشت.
نقدیان موسیقی و نوازندگی ویلن و کمانچه را از هنرمندانی همچون «ماجدی»، اسدالله ملک، علیاصغر بهاری، حبیب الله بدیعی و پرویز یاحقی آموخت. او همچنین نواختنِ سهتار را از احمد عبادی فراگرفت.
همکاری با گروهای موسیقی از جمله شیدا و عارف و هنرمندانی همچون محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، علیاصغر شاهزیدی و بیش از ۱۰۰ کنسرت خارج از کشور، بخشی از فعالیتهای هنری زندهیاد ابراهیم نقدیان بوده است.
و اما بهمن سال ۱۴۰۲ با دو مرگ تلخ دیگر همراه بود؛ درگذشت جمشید جم خواننده ترانه ماندگار «یار دبستانی من» و جمشید عندلیبی (نوازنده نی).
جمشید جم شامگاه ۱۱ بهمنماه پس از تحمل یک دوره بیماری دار فانی را وداع گفت.
جمشید جم، خواننده آهنگ معروف «یار دبستانی من» درباره علاقهاش به موسیقی و مسیری که طی کرده است، توضیح داده بود: «در محرم سال ۱۳۵۷ در کنار بسیاری از بزرگان موسیقی شاگردی میکردم، زیرا میخواستم دانش بالایی نسبت به موسیقی داشته باشم. من تمام موسیقیهای ایرانی، موسیقی ملل، سمفونی و ... را مطالعه کردم. اوایل یک موتور گازی خریدم و باندهای ماشین برادرم را برداشتم و نوارهای الله اکبر را میگذاشتم و در میدان میچرخیدم تا فضایی انقلابی در شهر حاکم شود. در ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷ زمانی که امام خمینی (ره) فرمودند حکومت نظامی لغو شده است، با وجودی که من تیر خورده بودم، اما با مشارکت مردم حضور پیدا کردیم و رادیو و تلویزیون را گرفتیم و بعد از آن به رادیو رفتیم و در میدان ارگ پنهان شدیم.»
و اما جمشید عندلیبی، نوازنده پیشگام ساز نی در ۶۶ سالگی روز ۱۵ اسفندماه براثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت.
این هنرمند فقید موسیقی ایرانی در طول زندگی خود علاوه برتولید چندین اثر موسیقایی در پروژههایی مانند «بیداد»، «نوا»، «دستان»، «دود عود»، «آسمان عشق»، «یاد ایام»، «رسوای دل»، «پیام نسیم»، «دل مجنون»، «سرو چمان» همکاری داشته است. او علاوه بر نوازندگی در کار آهنگسازی هم فعال بود و آلبومهای «میهمان تو»، «پاییز نیزار» و «مونس جان» از فعالیتهای او در زمینه آهنگسازی است.