زمزمه‌های حضور شرکت‌های چینی برای انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت مسکن درحالی بالا گرفته است که به گفته وزیر راه و شهرسازی، در روش تک‌طبقه‌سازی اصلا نیازی به تکنولوژی صنعتی‌سازی نیست و نباید به جای عرضه زمین، مردم را معطل سرمایه و تکنولوژی چینی کرد.
چند وقتی است که ورود چینیها به صنعت ساخت مسکن در کشور خبرساز شده است و گاه و بی‌گاه از زبان مسئولان اظهار نظرهایی، هرچند غیرشفاف، در رابطه با این موضوع شنیده می‌شود. آن هم در حالی که رئیس جمهور از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم وعده ساخت ۴ میلیون مسکن طی ۴ سال را ذیل قانون جهش تولید مسکن به مردم داده بود اما با وجود گذشت نیمی از عمر دولت، آمارهای اعلامی از تعداد مسکن‌های ساخته شده و حتی درحال ساخت، نشان می‌دهد که عملکرد دولت در جهت تحقق وعده‌هایش چندان قابل قبول و رضایت بخش نبوده است.
هرچند دولت رویکردها ی متنوعی را در پیش گرفته است تا مردم با سرعت بیشتری صاحب مسکن شوند، اما شواهد نشان می‌دهد همچنان سرعت واگذاری زمین برای ساخت مسکن کند است و موانع دیگری همچون تامین مالی طرح نیز باعث تشدید این وضعیت شده است.
در چنین وضعیت غیرقابل دفاعی است که زمزمه‌های ورود شرکت‌ها، سرمایه و تکنولوژی چینیها به کشور برای ساخت مسکن مورد انتقاد عموم قرار گرفته است.
تک‌طبقه سازی نیازی به تکنولوژی ندارد
شهرداری تهران در پی دو سفر علیرضا زاکانی شهردار تهران به چین، تفاهم‌نامه‌هایی را برای ساخت واحدهای مسکونی در تهران با شرکت‌های چینی امضا کرده است و به گفته زاکانی در این تفاهم‌نامه ساخت 200 هزار واحد مسکونی به صورت صنعتی سازی و با انتقال تکنولوژی مطرح شده است.
زاکانی درباره تکنولوژی ساخت چینیها گفت که با این تکنولوژی هم سرعت ساخت و هم عمر ساختمان‌ها افزایش پیدا می‌کند. همچنین حمیدرضا صارمی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در توضیح جزییات این مشارکت گفت: بر اساس این طرح زمین‌های ذخیره در بافت فرسوده تهران، برای محله سازی به روش کلید به کلید به چینیها واگذار می‌شود.
در ادامه نیز اظهارنظرهایی از مسئولین شهرداری از جمله لطف‌الله فروزنده معاون اقتصادی شهردار تهران منتشر شد که با اشاره به ضعف تکنولوژی ساخت در کشور گفته بود ما تکنولوژی صنعتی‌سازی مسکن را نداریم و باید انتقال تکنولوژی انجام شود.
در چنین وضعیتی اما مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، هدف از توافق با چینیها برای ساخت مسکن در کشور را چیزی غیر از انتقال تکنولوژی مطرح کرد و گفت هدف بیشتر آوردن سرمایه در بخش ساختمان و جذب سرمایه‌گذار در این حوزه است. بذرپاش همچنین تاکید کرد که ما در حوزه ساختمان و مسکن در تکنولوژی رشدهای خوبی داشتیم وحتی در زمینه تک‌طبقه سازی اصلا نیازی به تکنولوژی‌های صنعتی سازی نداریم. و آنچه بیشتر مورد نیاز است منابع مالی است تا بتوانیم پروژه ها را سرعت بیشتری بدهیم.
بنابراین به گفته وزیر راه وشهرسازی با تکنولوژی وارداتی چینی، قرار نیست ساختمان‌های ویلایی و تک‌طبقه ساخته شود و اگر شهرداری تهران بنا به انتقال تکنولوژی دارد، مقصودش بکارگیری این تکنولوژی برای بلندمرتبه سازی است.
مشارکت با چینیها برای ساخت مسکن اما انتقادات فراوانی را هم از سوی شرکت‌های ساخت و ساز و هم کارشناسان حوزه مسکن در پی داشت به طوری که ایرج رهبر رئیس هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان کشور با گلایه از این اقدام عنوان کرد که حقیقتا از نظر فنی، نیروی انسانی و مصالح ساختمانی و حتی تکنولوژی ما چیزی از چینیها کم نداریم. حتی همان دو سه سال پیش سوال کردیم که مگر چینیها چه تکنولوژی می‌خواهند بیاورند؟ گفتند سیستم لارج‌پنل می‌خواهند بیاورند درحالی که ما این سیستم را مدت‌هاست کنار گذاشته‌ایم واز سیستم تونلی استفاده می‌کنیم. یعنی در بحث تکنولوژی هم حتی ما جلوتر بودیم.
همچنین فرید نایینی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان، درباره انتقال تکنولوژی چینی و افزایش سرعت ساخت مسکن گفت: این داستان سریع‌‌‌سازی چینیها هم از آن کلیشه‌‌‌های تبلیغاتی است که متاسفانه در اسناد ملی و لازم‌‌‌الاجرای ما نیز مورد تحسین قرار گرفته است. البته نه اینکه چینیها فناوری ساخت سریع نداشته باشند. بلکه، متخصصان طراحی ساختمان یا معماران به‌‌‌خوبی می‌‌‌دانند که اهداف پایه تولید یا سه‌گانه هزینه، زمان و کیفیت، شأن مستقل ندارند. بلکه، در تعامل هستند و یکی از مراحل مهم در طراحی، تنظیم مثلث بهینه برای پروژه است.
نایینی توضیح داد که هرگاه کیفیت اولویت یابد بر سرعت و هزینه تاثیر می‌‌‌گذارد. یا اگر سرعت اولویت یابد بر کیفیت اثر مستقیم و بر هزینه طی یک منحنی اثر می‌‌‌گذارد. بنابراین تمجید از سرعت به‌‌‌صورت مستقل بحث عامیانه و غیرتخصصی است.
صنعتی سازی نام زیبای تراکم‌افزایی در بافت فرسوده است
فارغ از این انتقادات و تناقضاتی که در صحبت‌های دولتی‌ها و مسئولان شهرداری به چشم می‌خورد، به گفته معاون معماری و شهرسازی شهردار تهران، چینیها برای ساخت مسکن در تهران قرار است بر روی بافت‌های فرسوده سرمایه‌گذاری کنند. این مسئله نشان می‌دهد که شهرداری تهران بار دیگر به دنبال بلندمرتبه سازی و افزایش تراکم در بافت‌های فرسوده است و این مسئله به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مشکل ریزدانگی و معابر آن‌ها را نه تنها حل نمی کند بلکه تشدید نیز می‌کند.
در بازآفرینی بافت‌های فرسوده آنچه که اهمیت دارد توجه به بالا بردن سطح کیفیت زیست شهری است و بارگذاری تراکم بالا در این بافت ها دقیقا کیفیت زیست ساکنان این مناطق را هدف قرار می‌دهد. از طرفی در حال حاضر نیاز اساسی شهرهای کشور و به ویژه تهران در حوزه ساخت مسکن، نه صنعتی سازی و تکنولوژی، بلکه قیمت بالای مسکن و اختلاف معنادار قیمت‌ها با توان خرید مردم است. بنابراین حل معضل مسکن نیز از مسیر ارزان کردن اتفاق می‌افتد.
با وجود اینکه از ابتدای اجرای طرح نهضت ملی مسکن برخی به بهانه افزایش هزینه زیرساخت مانع از تمرکز دولت بر عرضه زمین و توسعه افقی شهر شدند، اما به اعتقاد کارشناسان از آنجایی که بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت مسکن را قیمت زمین تشکیل می‌دهد، تنها گزینه‌ی راه‌گشا، عرضه زمین متناسب با تقاضاست.
در مواردی هم که توانایی ساخت وجود ندارد می‌توان با در اختیار قرار دادن تسهیلات به مردم کمک کرد تا به صورت تدریجی بنای مورد نیاز خود را بسازند. با این روش، ساخت مسکن در کشور بدون نیاز به حضور چینیها و انتقال تکنولوژی، افزایش پیدا خواهد کرد.
