شايد بتوان بوي بد دهان را چه به صورت حاد و چه مزمن، نوعي بيماري با ريشه‌هاي متفاوت تلقي كرد. چراكه دهان چهارراهي است كه با حفره دهان، بيني، مري و ناي در ارتباط است و بروز مشكلات دهان، دندان، بيماري‌هاي تنفسي و عمومي چون ديابت و نارسايي‌هاي كليوي مي‌تواند در بروز بوي بد دهان نقش داشته باشد.
دكتر ستار جعفري، متخصص بيماري‌هاي گوارشي در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: «برخلاف تصور بسياري از مردم، معده تاثير چنداني در ايجاد بوي بد دهان ندارد، چراكه تنها يك نوع باكتري امكان رشد در معده را دارد كه ارتباطش با بوي بد دهان ثابت نشده است. با اين وجود بروز بوي بد دهان بيشتر به مشكلات دندان، زبان، خشكي دهان و مشكلات ريوي باز مي‌گردد.»
دندان‌هاي پوسيده و لثه‌هاي ملتهب
شايع‌ترين دلايل بوي بد دهان به رعايت‌نكردن بهداشت دهان و دندان مربوط است. علت آن هم به باكتري‌هايي برمي‌گردد كه در محيط داخلي دهان وجود دارد و موادي توليد ميكند كه بوي بدي از آنها ايجاد مي‌شود.
دكتر جعفري مي‌گويد: «اگر خرده‌ريزه‌هاي مواد غذايي در محيط دهان باقي بماند، ميكروارگانيسم‌هاي موجود در دهان، شروع به تجزيه اين مواد ميكند كه حاصل آن توليد سولفورها و بوي بسيار بد ناشي از آنهاست. به بيان ديگر مشكلات دنداني، التهاب لثه‌ها، پوسيدگي و آبسه دندان مي‌تواند باكتري‌ها را وادار به توليد سولفور بكند. همچنين اين اتفاق به دنبال بروز عفونت دندان يا مصرف آنتي‌بيوتيك نيز رخ مي‌دهد.»
وقتي دهانتان خشك مي‌شود
بدون ترديد مسواك‌زدن منظم و استفاده از نخ دندان در پاكسازي محيط دهان از هر نوع مواد غذايي باقي‌مانده در لابه‌لاي دندان‌ها موثر است، اما در بسياري موارد خشك‌شدن دهان پس از ساعت‌ها خواب شبانه، مصرف برخي داروها چون آنتي‌هيستامين و داروي ضدافسردگي مي‌تواند به بروز خشكي دهان و استشمام بوي ناخوشايند از آن منجر شود.
دكتر جعفري با تاكيد بر اين‌كه برخي داروها نه تنها به خشكي دهان و بوي ناخوشايند آن منجر مي‌شود، بلكه پوسيدگي دندان و التهاب غدد بزاقي را تشديد ميكند، مي‌افزايد: «هرچه محيط دهان مرطوب‌تر باشد، كمتر بوي بد از آن استشمام مي‌شود. البته در برخي افراد دندان‌هاي مصنوعي يا پروتز‌ها مي‌تواند عامل ايجادكننده بوي بد باشد، چرا كه احتمال بروز عفونت در زير آنها زياد است.»
اين متخصص گوارش تاكيد ميكند: «ناحيه سطح زبان بخصوص قسمت خلفي آن، پرزهاي دراز و بزرگي دارد، به شكلي كه در برخي افراد، خورده غذا در اين نواحي باقي‌مانده و باعث بوي دهان مي‌شود. مسواك‌زدن سطح زبان در رفع بوهايي كه از اين ناحيه منشأ مي‌گيرد، بسيار موثر خواهد بود.»
لوزه‌هاي عفوني، دهانتان را بد بو ميكند
اگر هيچ‌گونه مشكلي در محيط دهان و دندانتان نداريد، ولي باز هم از بوي بد دهان رنج مي‌بريد، بايد به طور جدي حفره بيني، لوزه‌ها و سينوس‌هاي فكي‌تان را بررسي كنيد.
به گفته دكتر جعفري عفونت گلو و لوزه‌ها مي‌تواند با بوي بد دهان همراه باشد. وي اضافه ميكند: «كساني كه آلرژي يا گرفتگي يا انحراف بيني دارند يا جسم خارجي داخل بيني‌شان مانده و دچار عفونت‌هاي سينوزيتي و ترشحات پشت حلقي شده‌اند نيز مي‌توانند گرفتار بوي بد دهان بشوند. البته نبايد از خاطر برد كه مصرف برخي مواد چون سير، پياز، الكل و سيگار نيز مي‌تواند منجر به بوي بد دهان شود. بويي كه از معده ناشي نمي‌شود، بلكه به واسطه جريان خون و از طريق ريه‌ها استشمام مي‌شود.»
دهان بدبو؛ نشانگر عفونت‌هاي تنفسي
متخصصان داخلي بوي بد دهان را يكي از نشانه‌هاي اصلي عفونت‌ها و آبسه ريه‌ها تلقي مي‌كنند. به گفته دكتر جعفري بيماري‌هاي ريه، عفونت‌هاي تنفسي، برونشيت‌ها و التهاب راه‌هاي تنفسي كه با سرفه‌هاي سنگين و خش‌دار همراه است از عوامل اصلي بوي بد دهان شناخته مي‌شود.
اين متخصص گوارش با تاكيد بر اين‌كه سرطان ريه نيز مي‌تواند بوي بد دهان را همراه داشته باشد، اضافه ميكند: «بر خلاف تصور عمومي، معده در ايجاد بوي بد دهان چندان تاثيرگذار نيست، البته برخي بيماري‌هاي مري مي‌تواند به خروج بوي بد ناشي از تجزيه غذا از طريق دهان كمك كند.»
ديابتي‌ها و بوي بد دهان
متخصصان گوارش تاكيد مي‌كنند كه برخي بيماري‌هاي عمومي چون ديابت يا نارسايي‌هاي كليوي، نارسايي كبد و يكسري سرطان‌هاي خون نيز مي‌تواند با بوي بد دهان همراه باشد.
همچنين مصرف زياد برخي مواد غذايي چون پروتئين‌ها نيز مي‌تواند در ايجاد بوي بد دهان موثر باشد. چرا كه بدن با مصرف زياد پروتئين مجبور مي‌شود كه از چربي‌ها انرژي مورد نياز خود را تامين كند و اين پروسه، منجر به توليد موادي به نام «كتون» مي‌شود كه بوي بدي ايجاد ميكند.
مايعات زياد مصرف كنيد
دكتر جعفري به كساني كه از بوي بد دهان فراري هستند، توصيه ميكند: «مايعات زياد مصرف كنيد، اما تركيبات كافئين‌دار همچون قهوه كمتر بنوشيد.
همچنين از مصرف خودسرانه دارو بخصوص آنتي‌هيستامين و آنتي‌بيوتيك‌ها اجتناب كنيد. فراموش نكنيد كه كمبود برخي ويتامين‌ها بخصوص ويتامين A، آهن و اسيدفوليك مي‌تواند بوي بد دهان ايجاد كند. همچنين از مصرف ميوه و سبزي‌ها، دهانشويه‌ها و آدامس‌هاي بدون قند غافل نشويد.»
جام جم
