بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم 15 استان کشور و کل مناطق آزاد تجاری از کل تسهیلات پرداختی تا انتهای دی 1402 هرکدام کمتر از 1 درصد از تسهیلات بوده است.
دلیل عدم استفاده از رقم سپرده‌ها پس از کسر ذخیره قانونی این بوده که تسهیلات ارزی ملزم به پرداخت سپرده قانونی نیستند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در برخی استان‌هایی که سهم کمتری از تسهیلات پرداختی داشته‌اند، نسبت تسهیلات‌دهی به کل سپرده‌های استان نیز رقم بالاتری را به ثبت رسانده است.
بر اساس آمارهای منتشر شده از بانک مرکزی، رقم کل سپرده‌ها تا انتهای دی ماه 1402 به 8 هزار و 783 همت رسیده و این درحالیست که رقم نقدینگی موجود در کشور معادل 7 هزار و 556 همت بوده است. در کل سپرده‌های ارزی یکی از دلایل تفاوت میزان نقدینگی و حجم سپرده‌های کشور هستند.
به‌طور کلی بانک‌ها می‌توانند با اعطای وام، سپرده جدید خلق کنند. به عبارت دیگر به محض ثبت شدن تسهیلات به نام یک شخص، سپرده‌ای نیز معادل همان رقم برای فرد ایجاد می‌شود که به آن خلق شبه پول نیز می‌گویند. مشاهده می‌شود در پایان دی ماه 1402 مجموعا 6 هزار و 667 همت تسهیلات در شبکه بانکی انباشت شده است.
به بیان دیگر می‌توان مشاهده کرد نسبت تسهیلات به سپرده در انتهای دی ماه سال جاری حدود 76 درصد بوده است اما در مقابل توزیع تسهیلات و سپرده‌ها در شهرهای مختلف یکسان نبوده است. به طور کلی ممکن است به دلیل درخواست وام در یک استان و پرداخت وام یا باز کردن سپرده در یک استان دیگر به دلیل تعدد شعبه‌های تولیدی‌ها، نسبت تسهیلات به سپرده‌های هر استان متفاوت با دیگری باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بالاترین نسبت تسهیلات به سپرده در استان خراسان شمالی به ثبت رسیده است. مشاهده می‌شود به‌طور کلی 4 استان بیش از 100 درصد سپرده‌های خود را به تسهیلات اختصاص داده‌اند. به همین ترتیب خراسان شمالی با نسبت تسهیلات به سپرده 131 درصدی، کهگیلویه و بویراحمد 115 درصد، ایلام 104 درصد و چهارمحال و بختیاری 100 درصد دهمین ماه از 1402 را به پایان رسانده‌اند.
در مقابل مشاهده می‌شود نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در 3 استان کمتر از 60 درصد بوده که شامل استان البرز با سهم 50 درصد، فارس با نسبت 53 و گیلان با سهم حدودا 58 درصد مواجه بوده است.
علاوه به این موضوع استان تهران به دلیل فراوانی واحدهای تولیدی، بیش از 58.3 درصد از کل تسهیلات را به خود اختصاص داده است که مشاهده می‌شود نسبت تسهیلات به سپرده در آن تا انتهای دی 1402 معادل 81.4 درصد به ثبت رسیده است.
نکته جالب توجه ماجرا آن است که عموما استان‌هایی که بالاترین نسبت تسهیلات به سپرده را به ثبت رسانده‌اند، پایین‌ترین سهم را از کل تسهیلات داشته‌اند. مشاهده می‌شود استان خراسان شمالی، کهگیلویه و بویر احمد، ایلام و چهار محال و بختیاری که میزان تسهیلات دهی شان بیش از سپرده‌هایشان بوده است، هرکدام کمتر از 1 درصد از کل تسهیلات در کشور را در اختیار داشته‌اند.
به‌طور کلی مشاهده می‌شود سهم 15 استان و کل مناطق آزاد تجاری کشور هرکدام کمتر از 1 درصد کل تسهیلات پرداخت شده تا انتهای دی ماه 1402 بوده است. در مقابل 8 استان شامل اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، آذربایجان شرقی، مازندران و کرمان در رده‌های پس از تهران با سهم 4 تا درصدی از تسهیلات کل، بیشترین سهم از تسهیلات را به خود اختصاص داده‌اند.
