به گزارش خبرنگار موسیقی ایران اکونومیست، آیین رونمایی از آلبوم موسیقی «راز عشق» به آهنگسازی محمد ساعد و خوانندگی شهرام ناظری همزمان با سالروز تولد این هنرمند و تجلیل از استاد علی نصیریان بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون یکشنبه- ۲۹ بهمن ماه- با حضور حمیدرضا عاطفی معاون اجرایی و عضو هیات مدیره کانون پژوهشگران خانه موسیقی، داود گنجه‌ای نوازنده پیشکسوت کمانچه و عضو شورای عالی خانه موسیقی ایران، محمدرضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی، هنگامه اخوان، حافظ ناظری و جمعی از مسئولان فرهنگی هنری و هنرمندان به همت شرکت صوتی تصویری سروش در موزه سینما برگزار شد.
غلام‌حسن کشاورز افشاری مدیرعامل شرکت صوتی تصویری سروش در این آیین ضمن خوشامدگویی و قدردانی از پیشکسوتان اظهارداشت: گره زدن زلف سینما و موسیقی کار سختی است، این کار را امروز انجام داده‌ایم. خوشحالم در زمستانی که به بهار نزدیک می‌شویم. با حضور گل‌هایی همچون شما به پیشواز بهار می‌رویم.
وی گفت: امیدواریم رونمایی از آلبوم «راز عشق» با آواز استاد شهرام ناظری نغمه‌خوان همیشه روشن موسیقی ایران فتح بابی برای موسیقی بزرگ ایرانی و مقامی باشد.
فرهنگ ریشه و بنیان یک مملکت است
سپس کلیپی با عنوان «علی نصیریان پنجاه سال؛ پنج نقش» از نقش‌های ماندگار سینمایی این استاد پیشکسوت پخش شد.
نصیریان در سخنانی اظهارداشت: در زمینه موسیقی، استاد و هنرمندان بزرگی داریم، با این وجود من به سه هنرمند ارادت خاصی دارم. در ابتدا ارادتمند غلامحسین بنان بودم و پس از اینکه محمدرضا شجریان و شهرام ناظری به جامه معرفی شدند، خیلی به این دو نفر ارادت پیدا کردم و آثارشان را دنبال می‌کردم.
وی گفت: زنده یاد شجریان گوهر نایافتنی و تکرارنشدنی است، وی ضمن تبحر در حوزه موسیقی، پژوهشگر بود و بیشتر در حوزه سنتی فعالیت می‌کرد اما ناظری در آثارش علاوه بر اینکه به سنت‌ها پایبند است، نوآوری‌هایی هم داشت که آثارش جذاب بود.
این هنرمند پیشکسوت افزود: حمایت کردن و دنبال کردن مسائل فرهنگی کشور خیلی مهم است، فرهنگ ریشه و بنیان یک ملت و مملکت است و موسیقی یکی از ارکان مهم فرهنگی جامعه است حتی در زندگی اقوام و ایلات و عشایر موسیقی حضور دارد. تمام ریشه‌های فرهنگی ما آمیخته به موسیقی است.
نصیریان با اشاره به پیشینه فعالیت خود در حوزه تئاتر اظهارداشت: خودم شاگرد مهرتاش بودم، او آثار موزیکال اجرا می‌کرد. براساس تجربه، تئاترهایی که در آن می‌خواندم و موسیقی داشت، خیلی برای مخاطب جذاب‌تر بود. موسیقی و آواز در خون ایرانی است و بدون آن زندگی معنا ندارد.
وی بیان کرد: سال گذشته در فیلم «نوروز» نقش عمو نوروز را با استفاده از اشعار و موسیقی عامیانه ایفا کردم، موسیقی عامیانه خیلی ارزشمند است و مردم دوست دارند. مادران در گذشته در هنگام انجام امور روزمره خانه آوازهایی را زمزمه می‌کردند.
این بازیگر پیشکسوت گفت: موسیقی و رقص با زندگی عجیبن است، رقص خود حیات و در حال حرکت بودن است، چیز بدی نیست اما بعدا چیزهای به رقص اضافه شد که مطلوب و جزو فرهنگ ما نبود، فرهنگ ما نجیب، اصیل و درست است. حتی مسائل مذهبی با موسیقی همراه است. بهترین قسمت روضه‌خوانی بخشی است که روضه‌خوان با آواز شعری را می‌خواند.
نصیریان افزود: موسیقی رکن بسیار مهمی از فرهنگ ماست، در نتیجه احترام گذاشتن به کسانی همچون شهرام ناظری که در این حوزه خدمت کردند. اقدام شایسته‌ای است، ناظری کُرد است و کُردها در زمینه موسیقی ما خیلی زحمت کشیدند و ناظری یکی از برجستگان موسیقی ایرانی است.
شهرام ناظری در ردیف شناسی بی‌نظیر است
داود گنجه‌ای عضو شورای عالی خانه موسیقی ایران، نیز در این آیین با اشاره به پیشینه آشنایی خود با شهرام ناظری اظهارداشت: پنجاه سال پیش با ناظری در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی آشنا شدم. یک عمر عاشقی و قلندری کردم. می‌خواستیم قطعه «کیش مهر» را در استودیو اجرا کنیم. وقتی ساز می‌زدم دیدم که شهرام ناظری با لهجه کُردی آوازش را آغاز کرد و صدایش بی‌هوشم کرد.
گنجه‌ای گفت: شهرام ناظری در موسیقی و ردیف شناسی بی‌نظیر است. او شعرشناس و از همه مهمتر انسان و اهل معرفت است. هویت ملی ما موسیقی است. ناظری افتخار این مملکت است.
هنرمندانی همچون ناظری تکرارشدنی نیستند
محمدرضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر نیز در این آیین با گرامیداشت سالروز تولد شهرام ناظری گفت: افرادی همچون نصیریان، گنجه‌ای و ناظری دیگر تکرار نمی‌شوند، آنان محصول یک دوره تاریخی هستند که سپری شده است و دیگر امکان ندارد شاهد افرادی مانند آنان باشیم.
وی افزود: گنجه‌ای کمانچه ایرانی را حفظ کرده است. شجریان در طول عمر پربرکتش یک شیوه را ادامه داد و همان را پخته کرد و از آن عدول نکرد. هیچ خواننده‌ای تاکنون نتوانسته است جنس و کیفیت صدای شهرام ناظری را تقلید کند؛ بسیاری تلاش کردند مانند شجریان بخوانند، اینکه چقدر موفق بودند بحث دیگری است. این افراد غیرقابل تکرار هستند و همچون هنرمندان اقوام که جایگزینی نداشتند و از دنیا رفتند.
درویشی بیان کرد: آلبوم «راز عشق» به صورت لوح فشرده به همت انتشارات سروش منتشر شده است که از این مجموعه قدردانی می‌کنم، لوح فشرده به عنوان یک سیستم صوتی کاربردش را در بازار موسیقی از دست داده است و ابزارهای دیگری جایگزین آن شده و انتشار چنین اثری با چنین کیفیتی کار دشواری است.
این پژوهشگر با اشاره به پیشینه محمد ساعد آهنگساز آلبوم «راز عشق» اظهارداشت: محمد ساعد در تاجیکستان در رشته موسیقی تحصیل کرده است. ساعد اثری ساخته و شهرام ناظری با معرفت و فداکاری آن را خوانده است؛ این کمک ناظری به آقای ساعد است که آثارش شنیده و خودش هم شناخته شود و این روزها هر کسی چنین کاری را انجام نمی‌دهد.
محمد ساعد آهنگساز آلبوم «راز عشق» نیز گفت: این اثر را سال‌ها پیش ساختم و ۲۹ سال پیش شعر آن را انتخاب کردم و طی چند جلسه با شهرام ناظری ایشان اجرای آلبوم را برعهده گرفت که در نهایت با همکاری یک سرمایه‌گذاری منتشر می‌شود.
۵ سال کنسرت برگزار نکردم
شهرام ناظری موسیقیدان و خواننده موسیقی ایرانی نیز در این آیین ضمن قدردانی از برگزاری این آیین اظهارداشت: با توجه به شرایط جامعه، دوست ندارم که در این مراسم صحبتی از تولد و برگزاری مراسم برای آن باشد که رونمای از آلبوم هم با تولد همزمان شد. از حضور همه شما بسیار سپاسگزارم و دلگرم می‌شوم.
وی گفت: سال‌هاست که به دلیل اتفاقات ناخوشایندی که در کشور رخ می‌دهد، بسیاری از کنسرت‌هایم را کنسل کردم، پنج سال است که کنسرت برگزار نکردم؛ قبل و بعد از کرونا شرایط مناسب برای برگزاری کنسرت فراهم نشد.
ناظری افزود: هر چند که برخی کنسرت‌هایی را برگزار کردند، خیلی از افراد حتی در بخش‌های فرهنگی و هنری از من درخواست کردند که کنسرت برگزار کنم اما تاکنون به دلایلی نپذیرفتم. امیدوارم سال آینده شرایط لازم برای برگزاری کنسرت فراهم شود.
این موسیقیداین درباره روند ساخت آلبوم «راز عشق» افزود: شاید بعدا نام آلبوم تغییر کند. اثری روایتی است که یک شاعری در دوره صفویه از «لیلی و مجنون» نظامی اقتباس کرده و شعری را سروده است که نام این شاعر گمنام است؛ سند دامغانی یا کاشانی. آهنگساز آلبوم هم در زمینه‌های خاصی تبحر دارد، در تاجیکستان درس موسیقی خوانده. شیوه‌هایی از موسیقی مردم آن منطقه آشنایی دارد و در این اثر هم از آنها بهره برده است.
وی بیان کرد: حدود هفت سال پیش مذاکراتی را با آهنگساز اثر داشتم و شیوه کار را پسندیدم. من خودم آهنگ می‌سازم و با شعر و موسیقی و ساز سروکار دارم. برای خواندن سختگیریم بیشتر است، به هر حال این اثر را پذیرفتم، زمانی که کار تمام شد. به زمانی برخوردیم که لوح فشرده منقرض شد.
ناظری اظهارداشت: در نهایت مدیرعامل سروش، ساخت این اثر را پذیرفت که از او قدردانی می‌کنم، من اثری دیگری را در مورد نیمایوشیج پدر شعر نو دارم که قرار بود منتشر شود که با توجه به شرایط، آلبوم «راز عشق» را منتشر کردیم تا یک خدمتی به هنرمند و آهنگساز اثر کرده باشیم.
پخش کلیپ‌های با موضوع معرفی شهرام ناظری و آثار او، رونمایی از ساز تنبور ساخته مجید صفری و تنبورنوازی از دیگر بخش‌های این آیین بود. در پایان آلبوم «راز عشق» رونمایی و از شهرام ناظری، علی نصیریان، محمدرضا درویشی و داود گنجه‌ای با اهدای لوح یادبود تجلیل شد.
ناظری موسیقیدان و خواننده پیشکسوت متولد ۲۹ بهمن ۱۳۲۸ در کرمانشاه است. او از خوانندگان شناخته شده موسیقی اصیل ایرانی و ملقب به شوالیه آواز ایران است. مجمع انجمن آسیا وی را هنرمند برتر آسیا، نیویورک تایمز او را بلبل فارسی و کریستین ساینس مانیتور او را لوچانو پاواروتی ایران نامیده است.
ناظری از آغاز دهه ۵۰ به عنوان یک هنرمند شناخته شد و نخستین آلبوم‌هایش به صورت آلبوم‌های مشترک با زنده یاد محمدرضا شجریان با محتوای میهنی و مضامینی نظیر آزادی‌خواهی در اواخر دهه ۵۰ توسط کانون چاووش منتشر شد. از آثار کانون چاووش، تصنیف‌های ایران ای سرای امید ساخته زنده‌یاد محمدرضا لطفی بر روی شعری از هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه) که هم توسط شجریان و هم ناظری خوانده شد و آزادی با صدای ناظری و همراه شو عزیز با صدای شجریان، به شهرت بالا رسیدند.
پس از پایان کار کانون چاووش، ناظری در دهه ۶۰ به خواندن قطعات بسیار با شعر مولانا جلال‌الدین بلخی پرداخت و نخستین خواننده‌ای شد که به طور ویژه به شعر مولوی توجه کرده است و از آن میان، آلبوم گل صدبرگ به شهرت و محبوبیت بالا رسید. در آغاز دهه ۷۰، همکاری شهرام ناظری با پسرعمویش کیخسرو پورناظری منجر به خلق آثاری با ساز تنبور شد. از آثار حاصل این دوره، تصنیف مهتاب‌رو شهرت خاصی یافت.
از معروف‌ترین تصنیف‌های ناظری می‌توان به تصنیف‌های اندک اندک با شعر مولانا در آلبوم گل صدبرگ، تصنیف آتشی در نیستان با شعر مجذوب تبریزی در آلبومی به همین نام، کاروان شهید با آهنگ محمدرضا لطفی و شیدا شدم با شعر خودش، تصنیف مهتاب‌رو در آلبومی به همین نام و تصنیف‌های میهنی و ایران‌دوستانه‌اش (مانند سرود ایران جوان یا آثار کانون چاووش) اشاره کرد. همچنین، آثاری که ناظری به زبان مادری‌اش (زبان کُردی) اجرا کرده، مشهور هستند.
از معروف‌ترین آثار کردیِ کرمانشاهای که ناظری نیز خوانده می‌توان به تصنیف‌های قدیمی کابوکی، شیرین شیرین و واران وارانه اشاره کرد که او بازخوانی کرده است. ناظری سال ۲۰۰۷، از سوی دولت فرانسه نشان لژیون دونور و سال ۲۰۱۴ نشان شوالیه ملی لیاقت دولت فرانسه به ناظری اهدا شد.
