یکی از مشکلات نظام ارزی ایران در طول سال های گذشته کاهش سطح دسترسی به ارزهای جهان بوده که کفه عرضه و تقاضا را نامتعادل کرده است به همین دلیل هر نوع نوسان تراز تجاری کشور می تواند به صورت غیرمستقیم بازار ارز را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در این راستا پیش از این متولیان این بخش تفاوت آماری در محاسبه صادرات نفتی را به عنوان یکی از دلایل کاهش تراز تجاری عنوان کرده و به این نکته اشاره کرده بودند که علت این کاهش به صادرات کالاهای ارزان قیمت و کاهش قیمت محصولات پتروشیمی باز می گردد.
اما تدوام تراز منفی و رسیدن آن به منفی 12 میلیارد دلار موجب شد تا مهدی ضیغمی از کاهش ارزش صادرات در 9 ماهه سال جاری به عنوان یکی از دلایل افت تراز تجاری یاد کند. به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت دلیل عمده شکل گیری کسری تراز تجاری به بیش اظهاری واردات و کم اظهاری صادرات باز می‌گردد. ضیغمی معتقد است این بیش اظهاری‌ها و کم اظهاری‌ها و همچنین کارت‌های اجاره‌ای ناشی از چند نرخی بودن ارز است.
اما محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز به تراز منفی تجاری کشور طی ۸ ماه سال جاری اشاره کرد و گفت: آمار گمرک نشان دهنده حدود ۸ میلیارد دلار تراز منفی در صادرات غیرنفتی ثبت شده و برخی پیش بینی‌ها حاکی از آن است که این رقم تا پایان سال به حدود ۱۷ الی ۱۸ میلیارد دلار نیز برسد.
وی افزود: ضمن آنکه ارزش صادرات نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۴ میلیارد دلار کاهش یافته است.
رئیس اتاق تهران گفت: به رغم آنچه در آمارهای گمرک قابل مشاهده است وزیر امور اقتصاد و دارایی تراز تجاری کشور را معادل مثبت ۱۰ میلیارد دلار عنوان کرده که به نظر می‌رسد آمار صادرات نفت را نیز لحاظ کرده است. البته امیدواریم که در سایه توافقات بین المللی از جمله در حوزه اوراسیا، وضعیت صادرات بهبود پیدا کند.
میزان صادرات قطعی در 9 ماهه
مجموع مبادلات بازرگانی کشور در بازه زمانی مورد بررسی نشان می‌دهد میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، بالغ بر 101 میلیون و 904 هزار تن و به ارزش 36 میلیارد و 434 میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افزایشی 26.48 درصدی در وزن و کاهشی 0.68 درصدی در ارزش دلاری داشته است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با افزایشی 6.04 درصدی در وزن و 12.29 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ۲۸ میلیون و 737 هزار تن به ارزش 48 میلیون و 358 هزار دلار رسید.
