گاردین در این گزارش به بررسی بازارهای مالی مختلف پرداخته و سال پر فراز و نشیب آن‌ها را مورد ارزیابی قرار داده است.
شاخص بازار سهام «اِم‌اِس‌سی‌آی» (MSCI) که بازارهای سهام در 47 کشور را رصد میکند، سال خوبی را پشت سر گذاشت و از ژانویه تا دسامبر 2023 با رشد 20 درصدی همراه شد. با این حال، معاملات دارای نوسان بود، به گونه‌ای که قیمت سهام‌ها در نیمه نخست 2023 با افزایش همراه شد، اما از آگوست تا اکتبر یک روند کاهشی را در پیش گرفت.
اما به یک باره و در ماه نوامبر ارزش تمام بازارها با رشد همراه شد زیرا تورم رو به کاهش، امیدها برای کاهش نرخ بهره در دو سوی اقیانوس اطلس را افزایش داد. سپس در ماه دسامبر و به دنبال صحبت رئیس بانک مرکزی آمریکا مبنی بر اینکه سطح نرخ‌های بهره به اوج خود رسیده است، سهام‌ها رشد ارزش چمشگیری همراه شدند.
شاخص اساندپی 500 که معیاری گسترده برای سهام‌های آمریکا محسوب می‌شود، در سال 2023 یک رشد 25 درصدی را ثبت کرد. شاخص کامپوزیت بازار سهام نزدک که بر بخش تکنولوژی تمرکز دارد، با جهش 45 درصدی همراه بود و در این میان شرکت‌های آلفابت، آمازون، اپل، مِتا، مایکروسافت، انویدیا و تسلا، بیشترین رشد را به دست آوردند.
همچنین شاخص نزدک 100 از سهام‌های بزرگ فناوری بهترین سال خود را از زمان ترکیدن حباب دات‌کام سپری کرد و با رشد بیش از 50 درصدی تا پایان سال 2023، در بالاترین سطح خود قرار گرفت. رشد این شاخص عمدتا تحت تأثیر عملکرد سهام‌های غول‌های بزرگ فناوری بود.
بازارهای اروپایی نیز با بازیابی خود از سال طاقت‌فرسای 2022، رشد قابل توجهی داشتند. شاخص بازار سهام «دکس» (Dax) آلمان با وجود سالی ضعیف برای بزرگترین اقتصاد اروپا، 20 درصد صعود کرد و شاخص بازار سهام (FTSE MIB) در ایتالیا، تقریبا 30 درصد با رشد ارزش روبه‌رو شد.
خوش‌بینی نسبت به کاهش شدید نرخ بهره در سال 2024، بازارهای سهام آسیا-اقیانوسیه را هم با رشد همراه کرد و این بازارها در پایان سال 2023 به بالاترین ارزش خود در پنج ماه اخیر رسیدند.
طبق اطلاعات بلومبرگ، افزایش ارزش بازارها در سال 2023 به این معنا بود که در میان 50 ثروتمند برتر جهان، تنها 11 نفر طی این سال با کاهش سرمایه مواجه شدند.
بانک‌ها در طول 12 ماه گذشته دوران پرنوسانی را سپری کردند. اگرچه بسیاری از بانک‌ها توانستند سودهای کلانی به دست آورند، افزایش نرخ‌های بهره باعث زیان آن‌ها در اوراق قرضه دولتی شد.
در این میان، برخی بانک‌ها نتوانستند خود را نجات دهند. در اوایل ماه مارس بانک آمریکایی «سیلورگِیت» (Silvergate) که بر ارزهای دیجیتال تمرکز داشت ورشکست شد، پشت‌بند آن بانک سیلیکون ولی، هم به این سرنوشت دچار شد.
«سیلیکون ولی بانک» بزرگترین ورشکستگی یک بانک آمریکایی پس از بحران مالی 2008 محسوب می‌شود. چند روز پس از این اتفاق، نگرانی‌ها از آینده فعالیت شرکت خدمات مالی و بانکداری «کردیت سوئیس» زلزله‌ای در بازارها به راه انداخت و تنها در یک روز بیش از 75 میلیارد پوند از ارزش شاخص ۱۰۰ «بورس اوراق بهادار فایننشال تایمز» -FTSE- کاست. این بانک سوئیسی با کمک بانک یوبی‌اِس از ورشکستگی نجات پیدا کرد.
در بیشتر روزهای 2023، ارزش اوراق قرضه دولتی با کاهش روبه‌رو شد زیرا این نگرانی وجود داشت که بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه‌یافته روند افزایش نرخ بهره را ادامه دهند تا تورم مهار شود.
در اکتبر، ارزش اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا به کمترین سطح خود از سال 2007 رسید و بازده این اوراق برای نخستین‌بار در 16 سال اخیر به بیش از 5 درصد افزایش پیدا کرد. اوراق قرضه دولتی انگلستان نیز به کمترین سطح خود از آگوست 2008 رسیدند.
اما شرایط در ماه نوامبر و به دنبال امیدواری‌ها نسبت به کاهش نرخ بهره، دگرگون شد. به دنبال این خوش‌بینی، سرمایهگذاران به اوراق قرضه خزانه‌داری هجوم بردند و ضمن کمک به افزایش قیمت‌ها، این بازار را با رشد چشمگیری همراه کردند.
شاخص کل اوراق قرضه بلومبرگ در ماه‌های نوامبر و دسامبر حدود 10 درصد رشد داشت که بهترین عملکرد دو ماهه پس از سال 1990 محسوب می‌شود.
نفت سال پرنوسانی را پشت سر گذاشت و در بازه‌ای، قیمتش به دلیل نگرانی‌ها از رکود اقتصادی کاهش یافت، اما در دوره‌ای نیز به دلیل خطر افزایش تنش‌های ژئوپولیتیکی با افزایش قیمت همراه بود. با این حال، قیمت نفت در پایان سال 2023 میلادی، 10 درصد کمتر از قیمت اوایل این سال بود. این کاهش قیمت در رخ داد که سازمان اوپک تمام تلاش خود را انجام داد تا با کاهش عرضه، قیمت نفت را افزایش دهد.
نفت برنت سال 2023 را با قیمت 86 دلار به ازای هر بشکه آغاز کرد و در پایان سال با کاهش حدود 10 درصدی، 77/5 دلار معامله شد.
در بهار 2023، قیمت نفت برنت به سوی 70 دلار به ازای هر بشکه حرکت کرد و همین امر باعث شد اوپک عرضه خود را کاهش دهد. این کاهش عرضه منجر به حرکت قیمت نفت به سوی 100 دلار در ماه سپتامبر شد، اما قیمت طلای سیاه در سال 2023 هیچ‌گاه به 100 دلار نرسید و در عوض در سه‌ماهه آخر 2023 با کاهش همراه شد. البته حملات در دریای سرخ در ماه دسامبر افزایش نسبی قیمت نفت را به همراه داشت.
در میان کامودیتی‌های دیگر، قیمت سنگ آهن بیش از 50 درصد رشد داشت و علت این امر، افزایش تلاش‌های چین برای بیرون آمدن از بحران مسکن بود.
قیمت کاکائو هم با رشد حدود 72 درصدی به بالاترین سطح خود در چهار دهه اخیر رسید زیرا کمبود کاکائو باعث افزایش هزینه‌ها برای تولیدکنندگان شکلات شده است.
دیگر محصولات کشاورزی نیز در 2023 با چالش همراه بودند. قیمت گندم در سال گذشته میلادی بیش از 20 درصد کاهش پیدا کرد و ذرت و سویا نیز به ترتیب 20 درصد و 14 درصد از ارزش خود را از دست دادند که علت آن افزایش تولید این محصولات بوده است.
تنش‌های ژئوپولیتیکی و کاهش نرخ تورم، قیمت طلا در سال 2023 را با رشد بیش از 10 درصدی همراه کرد که بهترین عملکرد فلز زرد در سه سال اخیر محسوب می‌شود.
طلا سال 2023 را با قیمت 1824 دلار به ازای هر اونس آغاز کرد و این سال را با قیمت 2 هزار و 65 دلار به پایان رساند. همچنین در آخرین هفته سال 2023، قیمت طلای لندن در یک حراج روزانه به بالاترین سطح خود رسید.
به گفته یکی از تحلیل‌گران ارشد سرمایه‌گذاری در XM، قیمت طلا به دلیل ضعیف شدن دلار و کاهش بازده واقعی اوراق قرضه و همچنین خرید این فلز گران‌بها توسط برخی بانک‌های مرکزی از جمله چین، تقویت شده است.
پوند انگلستان در سال ۲۰۲۳ بهترین عملکرد خود در برابر دلار آمریکا از سال ۲۰۱۷ را ثبت کرد.
هر پوند در ابتدای سال گذشته میلادی معادل 1/21 دلار آمریکا بود، اما پول ملی بریتانیا موفق شد در جولای با رساندن ارزش خود به 1/31 دلار، به بالاترین ارزش 15 ماهه خود برسد. این افزایش ارزش در حالی رخ داد که سرمایهگذاران پیش‌بینی می‌کردند نرخ بهره بانکی انگلستان می‌تواند تا 6/5 درصد افزایش پیدا کند.
اما پوند پس از آن و در طول تابستان با کاهش ارزش روبه‌رو شد چراکه تورم بریتانیا کاهش پیدا کرد و بانک مرکزی به این نتیجه رسید که نیازی نیست سیاست پولی با سختگیری زیادی همراه باشد.
با کاهش تورم انگلستان به 3/9 درصد و قرار گرفتن نرخ بهره انگلستان در اوج خود یعنی 5/25 درصد، پول ملی انگلستان سال گذشته میلادی را در حالی به پایان رساند که 1/27 دلار معامله می‌شد.
سوی دیگر این مسئله به کاهش ارزش دلار نیز مربوط می‌شود که ۳ درصد از ارزش خود در برابر یورو را از دست داده است زیرا سرمایهگذاران انتظار دارند فدرال رزرو در سال جدید میلادی، نرخ بهره را به سرعت کاهش دهد.
بزرگترین ارز دیجیتال در جهان در سال ۲۰۲۳ با رشد ۱۵۰ درصدی همراه بود، این در حالیست که بیت‌کوین سال ۲۰۲۳ را در حالی آغاز کرد که فروپاشی صرافی رمزار اف‌تی‌ایکس در نوامبر ۲۰۲۲، عملکرد این رمزارز را به‌شدت تضعیف کرده بود.
بیت‌کوین سال 2023 را با قیمت حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ دلار آغاز کرد، اما توانست این سال را با قیمتی بیش از ۴۲ هزار و ۲۰۰ دلار به پایان برساند.
افزایش چشمگیر قیمت بیت‌کوین به این موضوع مربوط می‌شد که کمسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا مجوز فعالیت صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین یا همان ETF بیت‌کوین را صادر خواهد کرد؛ اتفاقی که باعث می‌شود موسسات بزرگ برای نخستین‌بار بتوانند ارزهای دیجیتال را خریداری کنند.
برخی تحلیل‌گران باور دارند که مجوز ETF بیت‌کوین در ژانویه صادر خواهد شد و هم‌اکنون بیش از 10 شرکت منتظر چراغ سبز کمسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده هستند تا بتوانند فعالیت نرم‌افزارهای ETF خود را آغاز کنند.
