«کلنل» راوی قهرمانی همه مردم ایران است

ایران کشوری قهرمان‌خیز است. اقوام ایرانی، با وجود گوناگونی‌های فرهنگی، همگی از هویت و درونمایه ایرانی پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، روابط دوستانه میان یکدیگر را حفظ کرده‌اند. همین امر کشور را به ملت واحدی مبدل ساخته است. چنین ویژگی‌هایی از ملت ایران را می‌توان در ادبیات داستانی و تاریخی آن به وضوح دید و لمس کرد. نمونه‌های بسیاری در داستان‌های حماسی و کهن ایرانی وجود دارد که به خصوصیت‌های قهرمانی پرداخته و عناصر سازنده آن را به ظرافت بیان کرده است. همچنین در کتب و ادبیات تاریخی ایران نیز بارها به رواج روحیه قهرمانی و پهلوانی میان ایرانیان اشاره و تأکید شده است. نمونه آن را می‌توان در سرزمین خوارزم و خراسان که دیار پهلوان پوریای ولی است به روشنی مطالعه کرد.

شاید آنچنان که در ادبیات فارسی حتی خاطره‌نگاری‌هایی از دوران دفاع مقدس به فرهنگ پهلوانی پرداخته شده، در تولیدات هنری به نام تئاتر که به تعبیری مادر و ساختمان همه هنرهاست، به فرهنگ پهلوانی توجه نشده است. تلاش‌هایی از سوی هنرمندان تئاتر طی سال‌های اخیر در این زمینه شده، اما آنچنان که شایسته است نه با اقبال عمومی روبه‌رو بوده و نه با کیفیت لازم و ابعاد درخور به تولید رسیده است. از جمله آن‌ها می‌توان به آثار تئاتری پراکنده‌ای که با موضوع سردار شهید حاج قاسم سلیمانی تولید شد، اشاره کرد یا نمایش‌هایی که با ضعف‌های بسیار با محوریت شهدای دفاع‌مقدس، مدافعان حرم و حتی پهلوانان اساطیری ایران روی صحنه رفته است، این در حالی است که از اواخر مهرماه تا نیمه‌های آذر سال جاری تالار وحدت بنیاد رودکی، میزبان نمایشی با زمینه قهرمانی، اهداف معرفی و ترویج روح پهلوانی- تاریخی بود و در بسیاری از اجراها ظرفیت تماشاگران آن تکمیل می‌شد.

مقام معظم رهبری در دیداری با مدال‌آوران المپیک و پاراالمپیک می‌فرمایند: «بخش عمومی و اجتماعی یک قهرمان این است که، چون او مظهر توانایی‌های یک ملت محسوب می‌شود، به مجموعه آحاد ملت، اعتماد به نفس می‌دهد.» براساس این فرموده ارائه و معرفی یک قهرمان به جامعه‌ای از جنس خود از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. قهرمان به نسل جوان روحیه و انگیزه می‌دهد تا امور غیرممکن را ممکن کند و به سرانجام رساند. ایشان با همین موضوع در دیدار دیگری با قهرمانان المپیک و پاراالمپیک ایران در بازی‌های ۲۰۲۰ توکیو نیز فرموده اند: «شما با قهرمانی خودتان اثبات می‌کنید کارهایی که به ظاهر نشدنی است، در واقع شدنی است، این پیام برای دوران ما بسیار ارزشمند است.» حال اینکه هنرهای نمایشی یا اختصاصاً «تئاتر ایران» چقدر در بیان چنین مواضعی تلاش کرده یا موفق بوده، جای بحث دارد، اما آنچه مشهود است از موفقیت نمایش «کلنل» در معرفی شخصیتی قهرمانی، اینکه این نمایش درونمایه‌هایی عاشقانه- حماسی دارد که در پی آن عموم مردم با آن آشنا می‌شوند و از این به بعد او را بهتر می‌شناسند.

رشادت و شجاعت قهرمانان ایرانی‌همواره زبانزد غیرایرانی‌ها بوده و است. نمونه آن رئیسعلی دلواری است که از رهبران قیام مردم جنوب ایران علیه دولت بریتانیا پس از اشغال بوشهر در میانه جنگ جهانی اول بود یا سرجوخه ملک محمدی که از دستور پایتخت مبنی بر مقاومت نکردن در برابر ارتش سرخ شوروی سر باز می‌زند و به همراه دو سرباز دیگر ۴۸ ساعت دشمن را در مرزهای ایرانی متوقف می‌کنند. این سه سرباز، تنها راه عبور نیروهای ارتش شوروی در آن برهه زمانی که پل آهنی جلفا در نقطه صفر مرزی ایران و شوروی سابق و فعلی جمهوری آذربایجان بود، مقاومتی تاریخی در دفاع از میهن در مرز جلفا داشتند. سرلشکر نوویکف، فرمانده لشکر ۴۷ شوروی وقتی متوجه می‌شود سربازان ایرانی کشته شده‌اند از پل آهنی عبور می‌کند و وارد خاک کشور می‌شود. او وقتی می‌فهمد ۴۸ساعت است که تنها با سه سرباز جنگیده، به نشانه احترام یکی از درجه‌هایش را از روی دوشش باز می‌کند و روی سینه سرجوخه محمدی می‌گذارد و از چوپانی می‌خواهد سه سرباز شجاع را به شیوه مسلمانان کنار پل آهنی دفن کند. در نمایش کلنل هم اجنبی‌هایی که به لطف بی‌خردی‌های رضا خان کشور را در دست گرفته‌اند هنگام خلع ید «کلنل محمدتقی‌خان پسیان» با احترام تمام ضمن ابراز تأسف از این اتفاق، حکم انفصال او را از صدارت ایالت خراسان ابلاغ می‌کنند.

قهرمان ملی چه بخواهد چه نخواهد، دیر یا زود شناخته و آثار تلاش‌هایش برای مردم نمایان می‌شود. عملکرد و تلاش برای اقدامی سازنده از جمله ویژگی‌های قهرمانان است. کلنل محمدتقی‌خان پسیان با انجام کارهای سازنده‌اش در راستای ارتقای سطح آسایش و آرامش مردمی به تعبیر رهبری کارستان می‌کند و مردم آن را حس می‌کنند. این است که یک قهرمان ملی را می‌سازد و باعث می‌شود پس از قریب یک قرن از دوران زندگانی‌اش، هنرمندان دیارش دست به کار شوند و برایش کاری کنند.

کنسرت نمایش «کلنل»

کنسرت نمایش «کلنل» خوب یا بد توانست گوشه‌ای از تاریخ را به تصویر بکشد و نسل امروز و حتی گذشته را با برخی حقایق آشنا و قهرمانی ملی را برای هزاران هزار مخاطب خود معرفی کند؛ به امید قهرمانی همه مردم ایران.