بانک مرکزی امروز گزارش تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران در پایان تابستان سال 1402 را منتشر کرد. داده‌های مقدماتی بانک مرکزی از اقتصاد ایران نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه سال 1395 به بیش از 811 هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب، مقایسه این رقم با تولید ناخالص داخلی 774 هزار میلیاردی کشور در نیمه نخست سال گذشته، حاکی از رشد اقتصادی 4.7 درصدی در نیمه نخست سال است. به علاوه، رشد اقتصادی بدون نفت 6 ماهه نخست سال نیز معادل 3.6 درصد ثبت شده است.
این ارقام در حالی رقم خورده‌اند که نرخ رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت 6 ماهه سال گذشته، به ترتیب سه درصد و 2.6 درصد ثبت شده بودند. بنابراین به نظر می‌رسد که رشد اقتصادی ایران بیش از پیش سرعت گرفته است.
در سه ماهه دوم سال، کیک اقتصادی ایران با محاسبه نفت 3.6 درصد و بدون نفت 2.4 درصد بزرگتر شده است. با وجود اینکه هر یک از چهار فعالیت اصلی اقتصادی در این رشد نقش داشته‌اند، اما تاثیر آنها متفاوت بوده است.
در تابستان امسال، باز هم بخش عمده بار رشد اقتصادی بر دوش نفت بوده و این بخش رشدی 17.8 درصدی را ثبت کرده است. این در حالیست که رشد بخش نفت در تابستان 1401 برابر 10.5 درصد بود.
پس از بخش نفت، بیشترین رشد اقتصادی تابستان 1402 با ثبت رقمی 3.7 درصدی مربوط به گروه صنایع و معادن بود. با این وجود، این رقم در حالی رقم خورد که رشد بخش صنعت و معدن در تابستان سال گذشته 8.5 درصد بود.
رشد بخش خدمات اما صعودی بود و این بخش که در تابستان 1401 معادل 2.4 درصد رشد کرده بود، در سال جاری نیز به صعود خود ادامه داد و رشدی 2.7 درصدی را ثبت کرد.
بخش کشاورزی اما بار دیگر کمترین رشد اقتصادی را در میان بخش‌های اصلی به خود اختصاص داده است. رشد این بخش در تابستان سال جاری تنها 0.1 درصد بوده که کمترین میزان رشد فصلی بخش کشاورزی از آغاز سال 1401 به حساب می‌آید.
یکی از نکات قابل توجه درباره داده‌های بانک مرکزی از رشد اقتصادی سه ماهه دوم سال 1402 اختلاف قابل توجه آنها با آمار و ارقامی است که پیش‌تر مرکز آمار ایران منتشر کرده بود.
همانطور که پیش‌تر ذکر شد، رشد اقتصادی تابستان امسال با استناد به داده‌های بانک مرکزی، 3.6 درصد با نفت و 2.4 درصد بدون نفت ثبت شده است. این در حالیست که مرکز آمار، این ارقام را به ترتیب 7.1 درصد و 4.2 درصد اعلام کرده است.
به علاوه، این تفاوت در رشد اقتصادی بخش‌ها مختلف نیز وجود دارد. طوری که مرکز آمار ایران در تابستان امسال، رشد گروه کشاورزی را منفی 3.2 درصد، گروه صنایع و معادن را 8.7 درصد، گروه نفت را 25.6 درصد و گروه خدمات را 7.5 درصد اعلام کرده بود که اختلافی فاحش با ارقام اعلامی از سوی بانک مرکزی دارند.
اختلاف آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران از رشد اقتصادی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ اما به نظر می‌رسد مهم‌ترین آنها، تفاوت در سال پایه محاسبات این دو منبع آماری کشور باشد.
مرکز آمار، رشدهای اقتصادی را با قیمت‌های سال پایه 1390 محاسبه کرده اما بانک مرکزی داده‌های خود را بر اساس قیمت‌های ثابت سال ١٣٩٥ منتشر کرده است.
تفاوت در طبقه‌بندی بخش‌های اقتصادی حساب‌های مرکز آمار و بانک مرکزی، در کنار تفاوت در منابع اطلاعاتی این دو مرکز نیز از دیگر دلایل اختلاف در آمارهای رشد اقتصادی محسوب می‌شوند.
