به گزارش ایران اکونومیست، شروع فصل پاییز و زمستان آغاز تعطیلی زمستانه کشور به دلیل افزایش آلودگی‌های کلانشهرها است. نوک پیکان مقصران آن نیز به سمت مازوت یا همان نفت کوره است؛ سوختی که در اکثر کشورهای پیشرفته به عنوان سوخت مقرون به صرفه محسوب می‌شود.
برای کاهش آلایندگی نیروگاه‌های مازوت‌سوز یا باید سوخت مناسبی جایگزین آن شود و یا با نصب فیلتر، از تشدید آلودگی هوا جلوگیری شود؛ ولی به باور محققان، شهر بدون دوده تنها با تجهیز خودروهای دیزلی به فیلتر دوده و استفاده از نانو فیلتر در صنایع ایجاد نمی‌شود، بلکه نیاز است فرآیندهای دیگری اجرایی‌سازی شود.
در شرایطی که آلودگی هوای کلانشهرها مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است، نوآوری محققان ایرانی به کمک رفع آلاینده‌های هیدروکربنی محیط زیست آمده است. فیلتر دوده تولیدشده قابلیت اجرا بر روی انواع خودروی دیزل و حتی با پایه موتور یورو ٢ و با شرایط سوخت گازوئیل یورو ٢ و ٧٠٠ PPm گوگرد را دارد، همچنین عمر و پایداری ٣ برابری نسبت به نمونه فیلتر سرامیکی خارجی دارد.
این فیلتر هوا قدرت جذب ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون را دارد. پس می‌تواند برای کنترل آلودگی گامی مهم باشد، ضمن آنکه این فیلترها با نصب یک نانو کاتالیست جاذب، قابلیت استفاده در خودروهای بنزینی را نیز دارند.
نقش نانو فیلترها در کاهش آلایندگی
سپهر آذرشب، مدیر تجاری‌سازی حوزه نانو الیاف ستاد توسعه فناوری نانو در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، با اشاره به ویژگی‌های نانو الیاف، گفت: فیلترهایی که بر پایه کاغذ هستند، به طور مرسوم در صنایع مختلف چون نیروگاهی و خودرویی قابل استفاده هستند.
وی افزود: نانو الیاف به دلیل دارا بودن حالت شبکه و ابعاد نانومتری آن، نسبت حجم به سطح آن افزایش می‌یابد؛ از این رو استفاده از آن در فیلترها، این ابزارها را قادر می‌کند ذرات و اجزای آلاینده ریز در مقیاس نانومتر را در خود جذب کند، بدون آنکه افت فشاری در آن صورت گیرد.
آذرشب با تاکید بر اینکه استفاده از فناوری نانو در فیلترها موجب افزایش عملکرد آنها به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌شود، خاطر نشان کرد: این امر برای بسیاری از صنایع حائز اهمیت است. نمونه آن در کلین‌روم‌های صنایع داروسازی است که در این بخش‌ها، رفت و برگشت‌های میکروارگانیزم‌ها در سایزهای کمتر از میکرون باید کنترل شود که این امر با نانو الیاف قابل اجرا است.
مدیر تجاری‌سازی حوزه نانو الیاف توسعه فناوری نانو یکی از حوزه‌های پرکاربرد نانو فیلترها را در صنایع نیروگاهی و خودرویی دانست و ادامه داد: چالشی که ما داشتیم، این بود که مشاهده می‌کردیم که هر محصولی برچسب نانو دارد و به هر صنعتی که مراجعه می‌کنیم، اعلام می‌شود نمونه نانویی محصول با قیمت متفاوتی وجود دارد.
اعطای اولین نشان استاندارد به نانو فیلتر
وی با بیان اینکه تشخیص کاربرد نانو در آن محصول دشوار است، افزود: این نیاز در بازار وجود داشت و ما چندین سال بود که متوجه این نیاز بودیم و چالش‌هایی برای اجرای آن داشتیم و با همکاری گروه ارزیابی و استاندارد ستاد نانو، مسیر اعطای نانو نماد هموار شد و اولین شرکت توانست نانو نماد را دریافت کند.
این مقام مسؤول ابراز امیدواری کرد که این مسیر هموارتر شود تا سایر محصولات مبتنی بر نانو فناوری بتوانند نانو نماد را دریافت کنند.
مدیر تجاری‌سازی حوزه نانو الیاف توسعه فناوری نانو، اضافه کرد: ما گواهی نانو مقیاس را از سال‌های گذشته اعطا می‌کردیم، ولی اعطای نانو نماد برای اولین بار است که به این شرکت تولیدکننده نانو فیلترها اعطا شده است.
آذرشب با اشاره به اثرات زیست محیطی فیلترهای نانو الیاف، گفت: ۱۰ درصد از صنعت از نانو فیلترهای تولید شده در کشور بهره‌مند شدند.
وی در خصوص اهمیت کاربرد نانو در انواع ماسک، توضیح داد: در زمان کرونا مشاهده کردیم که ماسک‌های مبتنی بر نانو الیاف که با نام N۹۷ و N۹۹ شناخته می‌شوند، هر گونه رفت و برگشت میکروارگانیزم را کنترل می‌کند و در زمینه فیلترهای نانو الیاف نیز کارایی بیشتری برای صنایع ایجاد می‌کند. نمونه آن فیلترهای هپا (HEPA) است که فیلترهای پیچیده‌تری هستند و برخی از شرکت‌ها نیز در این زمینه متمرکز شده‌اند تا بتوانند در آینده این نوع فلیترها را وارد بازار کنند.
مصرف گاز عامل دیگر آلودگی هوای تهران
آذرشب در خصوص میزان استقبال صنایع از فیلترهای نانو الیاف، گفت: زمانی که صنایع مشاهده می‌کنند که با وضعیت موجود خودشان می‌توانند محصولات تولیدی خود را به فروش برسانند و خریدار دارند، دلیلی بر تغییر خود نمی‌بینند، مگر آنکه فشاری از بازار و یا فشارهای استاندارد برای آنها ایجاد شود.
وی با اشاره به اثرات نانو فیلترها در کاهش آلودگی هوا به‌ویژه در فصول سرد سال، گفت: بخش عمده‌ای از آلودگی هوا و بخش زیادی از آن مربوط به ذرات ۲.۵ میکرون است که بخش زیادی از این ذرات با این فیلترها جذب شوند، هر چند که در آلودگی هوای تهران عوامل زیادی دخیل هستند.
مدیر تجاری‌سازی حوزه نانو الیاف توسعه فناوری نانو، مصرف گاز خانگی را یکی از عوامل آلودگی هوا در تهران نام برد و یادآور شد: پکیج‌هایی که در حال حاضر در منازل استفاده می‌شوند، اغلب فاقد فیلتر هستند، در حال حاضر بخش زیادی از آلودگی هوا ناشی از مصرف گاز است.
آذرشب تاکید کرد: در حال حاضر ما با شرایط وارونگی هوا مواجه نشدیم، چون دمای هوا به کمتر از ۷ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نرسیده است، ولی پکیج اغلب ساختمان‌های مسکونی روشن است و سوخت گاز را دارند.
وی با اشاره به آلودگی‌های حوزه خودرو با بیان اینکه در آلودگی در این حوزه دو موضوع مطرح می‌شود، گفت: یکی موضوع اگزوزها است که این نانو فیلترها در اگزوزها استفاده نمی‌شوند، چون موضوع کاتالیست مهم است و نانو الیاف تولید شده در فیلترهای کابین خودروها هستند که استفاده از آنها مانع از ورود هوای آلوده به داخل کابین خودرو می‌شود.
