آنان با انتقاد از موانع موجود برای ادامه فعالیت این انجمن‌ها تاکید کردند که تشکیل انجمن‌های صنفی سراسری، مطالبه قانونی جامعه هنری است که در ده‌های متمادی معطل مانده و حالا هم به وضعیتی رسیده است که هزاران نفر از هنرمندان را بلاتکلیف نگه داشته است.
به گزارش ایران اکونومیست، در نشستی خبری که روز شنبه ۱۱ آذرماه در خانه تئاتر ایران برگزار شد، نمایندگان انجمن‌های صنفی سراسری نسبت به وضعیت مبهم فعالیت این انجمن‌ها هشدار جدی دادند و یادآوری کردند که تاکنون ۶ انجمن صنفی سراسری در خانه تئاتر شناسه گرفته‌اند و به عنوان صنف تلقی می‌شوند ولی از آنجاکه بعدا به آیین‌نامه انجمن‌ها ایراداتی وارد شده، برای ادامه فعالیت‌هایشان دچار مشکل شده‌اند. در حال حاضر دیگر انجمن‌ها هم مراحل لازم را طی کرده‌اند ولی به دلیل همین مشکل، در میانه راه متوقف شده‌اند.
به گفته آنان در پاسخ به پیگیری انجمن‌ها به گفته می‌شود که باید صبر کنند و این در حالی است که بعضی از این انجمن‌ها ۲ سال از تشکیل‌شان گذشته و طبق قانون، باید دوباره انتخابات برگزار کنند ولی تا زمانی که این موانع برطرف نشود، چنین امکانی وجود ندارد.
آنان توضیح دادند که طبق قانون، بعد از این ۲ سال، یک دوره فترت ۶ ماهه هم در نظر گرفته می‌شود ولی اگر این رویه سرعت پیدا نکند، این زمان هم از دست می‌رود و خطری جدی برای انحلال این انجمن‌ها به وجود خواهد آمد.
لبو فروشان هم صنف دارند و هنرمندان ندارند
در آغاز این نشست، ایرج راد، رییس هیات مدیره خانه تئاتر، به عنوان کسی که شاهد تمام مراحل طی شده توسط انجمن‌ها بوده، توضیحاتی درباره روند این ماجرا ارایه کرد و گفت: در برنامه چهارم توسعه تشکیل انجمن‌های صنفی سراسری هنری مطرح شد به این صورت که آیین‌نامه این انجمن‌ها باید از طرف وزارت ارشاد پیگیری می‌شد ولی این کار انجام نشد تا به برنامه ششم رسیدیم و متاسفانه باز هم از طرف ارشاد به تعویق افتاد. به همین دلیل خانه تئاتر دوباره پیگیر این مساله شد و در نهایت در دوره وزارت آقای صالحی، با وزارت کار هم صحبت و قرار شد برای انجام این کار، از طرف همه انجمن‌های هنری و رسانه کمیسیونی در ارشاد شکل بگیرد. بر همین اساس، برای مدتی طولانی جلسات متعدد و مستمری، با همراهی وزارت کار و حضور نمایندگان همه خانه‌های هنری و رسانه در وزارت ارشاد تشکیل می‌شد.
او ادامه داد: در نهایت طی جلسه‌ای در تالار وحدت، اساسنامه برای تصویب هیات وزیران امضا شد و بعد از تصویب در آنجا، به هیات دولت نیز ارجاع داده شد که در آن مرجع هم امضا و سپس مقرر شد کمیسیون بند چهار متشکل از نماینده وزارت کار و خانه‌های سینما، تئاتر، موسیقی و نماینده وزارت ارشاد و... ظرف دو سال تشکیل انجمن‌های صنفی و هنری و رسانه را در دستور کار قرار دهد. بر همین اساس مقرر شد در مرحله اول تقاضای جاهایی که شکل تشکیلاتی پیدا کرده‌اند مانند خانه‌های سینما و تئاتر و موسیقی بررسی شود و این تشکل‌ها به صورت صنفی سراسری تشکیل شوند.
راد با اشاره به اینکه دو نوع انجمن صنفی خاص و عام داریم، اضافه کرد: به این نتیجه رسیدیم که انجمن صنفی عام باشیم چراکه تشکیلات آن براساس مجموع عمومی و انتخابات شکل می‌گیرد. یعنی همه اعضا هیات مدیره باید از سوی مجمع عمومی انتخاب شوند.
او که ریاست کمیسیون بند چهار را برعهده داشته است، اضافه کرد: پرونده‌ها را برای بررسی ارائه کردیم و پرونده شش انجمن خانه تئاتر را به وزارت کار فرستادیم که مجوز گرفتند و پس از آن هم برای گرفتن شناسه ملی اقدام کردند و در ثبت شرکت‌ها هم همه کارها انجام شد و در نهایت این شش انجمن شناسه گرفتند اما یکباره اعلام شد نسبت به بند یک، سه و چهار کمیسیون بند چهار دو شکایت صورت گرفته و این سه بند باید اصلاح شود.
راد اضافه کرد: این شکایت بعداً از طرف شورای نگهبان هم پیگیری شد که عنوان کردند که این سه بند از نظر شرعی اشکال دارد و آن را به دیوان عدالت اداری فرستادند که آنجا هم این اشکالات را هم تایید کرد و با این وضعیت، تکلیف این انجمن‌ها معلوم نشد یعنی نگفتند اینها قانونی هستند و نه برای ادامه کار با آنها همراهی شد. به همین دلیل این انجمن‌ها برای برگزاری مجمع عمومی دچار مشکل شدند و نماینده وزارت کار در مجمع عمومی‌شان حضور پیدا نمی‌کرد.
رئیس هیات مدیره خانه تئاتر با اشاره به نامه‌نگاری‌های متعددی که برای حل این مشکل انجام شده، ابراز تاسف کرد: هنوز این نامه‌نگاری‌ها به نتیجه نرسیده و این در حالی است که از بعد از دوره قاجاریه حتی لبوفروشان و مارگیران به عنوان صنف شناخته می‌شدند اما هنرمندان چنین امکانی نداشتند. تا اینکه بعدها برای هنرمندان ردیف شغلی ایجاد کردند و تعدادی از آنها به استخدام اداره تئاتر درآمدند اما باز هم با ستاره‌دار شدن کدهایشان، دچار مشکل شدند. بنابراین وضعیت صنفی مشخصی نداریم.
ما دنبال انحلال نیستیم
راد با بیان اینکه در حال حاضر بعضی از انجمن‌ها دو سال از فعالیت‌شان گذشته، افزود: برخی دیگر دوره سه ساله برای فعالیت خود تعریف کرده‌اند اما اگر این موانع برطرف نشود، حتی همین انجمن‌ها هم دچار مشکل می‌شوند. با این شرایط بار عظیمی برهیات مدیره این انجمن‌ها تحمیل شده زیرا آنها همه کارهای اساسی را انجام داده‌اند و حالا باید پاسخگوی اداره مالیات هم باشند چون به خاطر دفاتر و شناسه ملی، موظف به پرداخت مالیات شده‌اند اما وضعیت قانونی‌شان مشخص نیست و اگر بخواهند خود را منحل کنند، این روند دست کم یک سال زمان می‌برد. ضمن اینکه ما به دنبال انحلال نیستیم چون تشکیل انجمن صنفی جزء نیاز هنرمندان و مطالبه جامعه هنری برای احقاق حقوق‌شان است. ما خواستار آن هستیم که اگر مشکلاتی هست، با برگزاری نشست و گفت‌وگو آن را برطرف کنیم و دوباره انجمن‌های صنفی را راه بیندازیم تا هنرمندان احساس بی‌هویتی نکنند.
ما وظیفه خود را انجام دادیم و حالا نوبت دولت است
در ادامه، ساسان پیروز به عنوان نماینده انجمن صنفی سراسری منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر با اشاره به تشکیل این انجمن صنفی سراسری و دریافت شناسه ملی گفت: دو سال است که معلق مانده‌ایم و معلوم نیست چه نتیجه‌ای بگیریم. ما تمام مراحل لازم و مسئولیت‌های قانونی خود را به انجام رسانده‌ایم و اینجا دولت است که باید وظیفه قانونی خود را در قبال تشکیل این انجمن‌ها انجام بدهد. اگر مشکلی در آیین‌نامه‌ها بوده، دولت باید آن را حل می‌کرده و برای این کار ۲۰ ماه فرصت داشته است. هنرمندانی که تمام مراحل قانونی را پشت‌سر گذاشته‌اند حق دارند که خواستار ادامه فعالیت انجمن خود باشند. این حق انجمن‌هاست که در قوانین کشور هم لحاظ شده و حالا هم که بعد از دهه‌ها انتظار به انجام رسیده است، ما بر این حق پافشاری می‌کنیم تا دوباره دچار فترت نشود.
او درباره مشکلاتی که به ایین‌نامه‌ها وارد شده، توضیح داد که رای دیوان عدالت اداری در پی شکایت دو شخص حقیقی بوده که بعدا یکی از آنها شکایت خود را پس گرفته است.
پیروز با اشاره به یکی از این مشکلات مطرح شده، تشریح کرد: یکی از این اشکالات درباره درج نشدن الازم به دین اسلام است که این ابهام را ایجاد می‌کند که در کشور ما که دیگر ادیان الهی هم به رسمیت شناخته می‌شوند و در مجلس شورای اسلامی نماینده دارند، چرا این مساله در انجمن‌های صنفی، مورد توجه قرار نگرفته است.
این بحران را کوچک نشمارید!
سپس سعید ذهنی، رئیس انجمن صنفی سراسری موسیقی تئاتر در تکمیل این توضیحات افزود: در این وضعیت در مقابل اعضای خود قرار گرفته‌ایم که انتظاراتی دارند و ما نمی‌توانیم پاسخگوی آنان باشیم. این شرایط همه را دچار سرخوردگی کرده و مساله‌ای بحرانی است که نباید آن را کوچک بشماریم. همچنان که نباید منتظر وقوع فاجعه باشیم. تمام دوستانی که انجمن‌هایشان به ثبت رسیده یا در حین انجام کار متوقف شده، اسناد و مدارک خود را دارند. بخشی از این مراحل در بحران کرونا که زمان بسیار دشواری بوده است، طی شده و این تلاش‌ها نباید نادیده انگاشته شود.
اگر می‌خواهند مار ا منحل کنند، باید از راه دادگاه وارد شوند
در ادامه، هما جدی‌کار، رئیس انجمن صنفی سراسری نمایشگران عروسکی که موفق به دریافت شناسه ملی شده، توضیح داد: دریافت شناسه ملی یعنی کارمان را به پایان رسانده‌ایم . در ظاهر انجمن صنفی شده‌ایم ولی عملا نمی‌توانیم به عنوان صنف به اعضای خود متعهد باشیم.
او یادآوری کرد: ما هر سال مجمع عمومی خود را برگزار می‌کنیم و طی نامه‌ای به وزارت کار درخواست می‌کنیم که نماینده‌شان را بفرستند. سال اول به صورت شفاهی و سال دوم طی نامه‌ای مکتوب به ما گفتند که نماینده آنها نمی‌آید. ما یک نهاد حقوقی هستیم و خودمان قصد انحلال نداریم. اگر دولت خواهان انحلال ماست، باید از طریق دادگاه اقدام کند. بنابراین باید این مشکلات کوچک حل شود تا اینکه کلا ما را کنار بگذارند.
چرا یک مشکل کوچک بعد از دو سال حل نشده؟!
سپس مهدی آشنا، رئیس انجمن صنفی سراسری عکاسان تئاتر گفت: دو پهلو بودن نگاه قانونی به ما بسیار تاسف‌انگیز است. در حالی که مراحل مالیاتی ما را کاملا می‌پذیرند و دفاتر ما را قبول می‌کنند به طوری که ما درگاه پرداخت اینترنتی داریم اما آنجا که وزارت کار باید ما را به عنوان انجمن صنفی بپذیرد، دچار مشکل می‌شویم. چگونه است که کل پروسه تشکیل انجمن‌ها یک سال زمان برده اما چگونه ممکن است که اصلاح یک مشکل کوچک، بعد از دو سال هنوز به نتیجه نرسیده باشد.
او یادآوری کرد: سال گذشته دو بار با وزارت کار نامه‌نگاری کردیم که بی‌پاسخ ماند. امسال برای تشکیل مجمع عمومی انجمن‌مان، آگهی روزنامه دادیم که در نهایت به نامه ما پاسخ مکتوب دادند. نکته دیگر اینکه نفرستادن نماینده وزارت کار به معنای انجام ندادن کارهای صنفی انجمن‌هایی نیست که به صنف تبدیل شده‌اند. ما ناگزیر به ادامه راه هستیم و هرگز خود را منحل نمی‌کنیم و به آسانی هم نمی‌پذیریم که ما را منحل کنند.
هر جا به نفع‌شان است، ما را به رسمیت می‌شناسند
در ادامه سخنان او، ساسان پیروز گفت: در تمام دو سال گذشته که پیگیر ماجرا بوده‌ایم گفته‌اند که از نظر قانونی مشکلی ندارید ولی ما نمی‌توانیم در مجمع عمومی‌تان نماینده بفرستیم و این دوگانگی ما را دچار مساله کرده است. موقع مالیات گرفتن، ما از نظر دولت به عنوان صنف وجود داریم اما در مواقع دیگر نمی‌توانند ما را به رسمیت بشناسند یعنی آنجا که به نفع‌شان است ما را رسمی می‌دانند.
فقط می‌گویند صبر کنید!
در بخش دیگری از نشست، فرزانه نشاط‌خواه دبیر انجمن صنفی بازیگران تئاتر یادآوری کرد: ما تمام مراحل قانونی را طی کردیم و اشکالات اساسنامه را که از طرف وزارت کار مشخص شده بود، برطرف کردیم. در ثبت شرکت‌ها شناسه ملی گرفتیم و همه اینها مراحلی پر زحمت و پررفت و آمد بود اما بعد از تمام این مراحل به ما گفتند تشکیل صنف، غیرقانونی است در حالی که هیچ‌جا به طور رسمی نگفته که ما یک صنف غیرقانونی هستیم. حالا هم به ما مدام می‌گویند صبر کنید! اما شتاب ما به این دلیل است که مجمع عمومی ما تشکیل نشده و همین موضوع اعتراض اعضا را در پی داشته است. ما را در حالت تعلیق نگه داشته‌اند و تا دو ماه و نیم دیگر شش ماه دوره فترت هم به پایان می‌رسد و خود به خود صنف منحل می‌شود. ما فقط یک پاسخ قانونی می‌خواهیم.
در تکمیل صحبت‌های او پیروز گفت: مساله فقط این شش صنف نیست که پیش از این مشکلات، تشکیل شدند بلکه تعداد زیادی از اصناف مراحل مختلفی را طی کرده‌اند و در آخرین مرحله متوقف شده‌اند. هر یک از این اصناف برای رسیدن به این مرحله یک سال وقت و انرژی و هزینه داده‌اند. این حقی است که وظیفه تاریخی ما حکم می‌کند پای آن بایستیم.
گامی برای اعتمادسازی بردارند
در ادامه، آرام محضری، نماینده انجمن سراسری نمایشنامه‌نویسان و مترجمان تئاتر به عنوان دیگر هنرمند حاضر در این جلسه توضیح داد: در امور اجتماعی، سکه رایج اعتماد است. ما با اعتماد به اینکه سال‌ها تلاش‌مان به نتیجه می‌رسد مراحل لازم برای تشکیل اصناف را طی کردیم. حدود یک سال رفت و آمد کردیم و مجمع عمومی‌مان با مشارکت بالایی برگزار شد تا مرحله تاسیس پروانه رفتیم و حتی شماره آن را دادند که بتوانیم برای اقلام تبلیغاتی از آن استفاده کنیم اما دو سال است که بلاتکلیف مانده‌ایم. امیدوارم گامی در راستای اعتمادسازی برداشته شود.
علی گودوینی به عنوان نماینده انجمن نمایشگران حرکت هم گفت: طبق قانون اساسی، هیات وزیران یکسری قوانین را کارشناسی و مکتوب کرده و به نهادهای زیرمجموعه خود ارائه کرده است که انجمن‌ها به صورت قانونی تشکیل شود. انجمن ما هم اساسنامه تیپ را از وزارت کار تحویل گرفت و اساسنامه خود را ارائه کرد که هیچ مشکلی هم نداشت اما متاسفانه بعد از گرفتن مجوز و اقدام برای دریافت شناسه، سه مورد را مطرح کردند که انجام دادیم اما مشکل حل نشد و ما همچنان پیگیر تشکیل مجمع عمومی هستیم که گفتند می‌توانید برگزار کنید ولی ما نماینده نمی‌فرستیم.
مساله را پیچیده‌تر نکنند
در تکمیل توضیحات او، پیروز افزود: وزارت کار و ارشاد از بدو این ماجرا موظف بوده‌اند پیگیر باشند. در بخش فرهنگی وزارت کار این حسن نیت را می‌بینیم که می‌کوشند آیین‌نامه‌ها را اصلاح کنند ولی در وزارت ارشاد این همت را نمی‌بینیم. به همین دلیل به وزیر ارشاد نامه نوشتیم اما هیچ پاسخ مشخصی ندادند. اگر در حال حاضر اقدام عاجلی انجام نشود، بعضی از انجمن‌ها به ناچار منحل خواهند شد و این ناامیدی برای جامعه هنری بسیار نامطلوب است و نسبت به آن هشدار می‌دهیم.
پیروز اضافه کرد: ما در مراحل شکل‌گیری اصناف، شاهد همکاری وزارت ارشاد و وزارت کار بودیم اما حالا گویی این همکاری وجود ندارد. تاکیدمان بر این است که مشکلات را در همان چارچوبی که مطرح شده، اعلام کنند تا برطرف کنیم چون به راحتی قابل حل است و درخواست‌مان این است که مساله را پیچیده‌تر نکنند و فراتر از این چارچوب نبرند.
هما جدی‌کار نیز با تایید کم‌توجهی وزارت ارشاد در حل این مشکلات توضیح داد: وزارت ارشاد به ما گفت جواب مکتوب نمی‌دهیم و ما را به بخش حقوقی وزارتخانه ارجاع دادند که از شهریورماه منتظر پاسخ‌شان هستیم.
در بخش دیگری از این نشست، ژاله کاظمی عضو کانون نمایش خیابانی، این شرایط را همچون تولد نوزادی توصیف کرد که به دنیا آمده اما شناسنامه ندارد.
او تاکید کرد: ما پشت همه انجمن‌های صنفی هستیم تا حق قانونی خود را بگیرند و وزارت کار و ارشاد می‌خواهیم حداقل در دوره فعالیت خود یک کار مثبت انجام بدهند.
سعید ذهنی هم در بخش پایانی نشست تاکید کرد که وقتی قرار است آیین‌نامه اصلاح شود حتما نماینده هنرمندان باید حضور داشته باشد.
