به گزارش ایران اکونومیست، ارسلان مالکی با اشاره به موضوع تأمین زمین برای طرح نهضت ملی مسکن، بیان کرد: تا کنون بالغ‌بر ۵۲ هزار هکتار زمین تأمین شده است؛ ۳۶ هکتار این از این اراضی در حریم شهرها هستند و توانستیم آنها را به محدوده شهرها الحاق کنیم. یعنی تاکنون با موجودی خود از سایر دستگاه‌ها ۳۶ هزار هکتار زمین را تأمین کردیم و در اختیار طرح قرار دادیم.
وی با بیان اینکه یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم شهرک‌سازی است، افزود: شهرک‌سازی اراضی هستند که خارج از حریم شهرها شناسایی و به‌عنوان یک شهرک مستقل برای سکونت در نظر گرفته می‌شود. ما توانستیم مصوبه لازم را از شورای عالی شهرسازی و معماری اخذ کنیم و ۱۶ هزار هکتار هم در قالب شهرک‌سازی تامین کنیم که در مجموع ۵۲ هزار هکتار زمین تأمین شده است.
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به اینکه چه میزان زمین دیگر مورد نیاز است، گفت: همه چهار میلیون مسکن در اراضی دولتی تعریف نشده، در برنامه اولیه سازمان ملی زمین و مسکن برنامه‌ریزی و ابلاغ شده که یک میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار باید در اراضی دولتی ساکن شوند که ما تا الآن بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد را تأمین کردیم. طبق ثبت‌نام طرح نهضت ملی، در بعضی موارد بیشتر از برنامه ابلاغی بوده که ما خود را ملزم می‌دانیم برای همه کسانی که ثبت‌نام کردند، زمین تأمین شود.
مالکی توضیح داد: از چهار میلیونی که اعلام شده، یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن حمایتی بوده که باید در اراضی دولتی تأمین می‌شد؛ به جز آن بخشی توسط خود مالک است؛ یعنی مردم زمین دارند و تسهیلات می‌خواهند که بتوانند مسکن بسازند؛ بخشی در بافت‌های فرسوده است که با تسهیل‌گری و پرداخت وام، مردم مسکن ساخته یا بازسازی می‌کنند؛ بخشی مسکن روستایی است که برنامه‌ریزی‌اش در بنیاد مسکن جداست، آن چیزی که برنامه‌ریزی شده در اراضی دولتی، یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد در سازمان ملی زمین و مسکن است.
برای طرح نهضت ملی مسکن، حدود ۴۵ هزار هکتار زمین نیاز است
وی ادامه داد: اگر برای یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحدی که باید در طول چهار سال تأمین زمینش در اراضی دولتی اتفاق بیفتد، با تراکم ۴۰ واحد در هکتار حساب کنیم، حدود ۴۵ هزار هکتار زمین نیاز است که تا کنون ۳۶ هزار هکتار را آماده کردیم به‌جز شهرک‌ها و ۲۳ هزار هکتار هم در مرحله الحاق داریم. بنابراین اگر همه برنامه‌ها و پیش‌بینی‌ها در بحث الحاق یا سایر روش‌های تأمین زمین به نتیجه برسد، ما مشکلی برای تأمین زمین طرح نهضت ملی نداریم.
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن درباره مشکلات این طرح بیان کرد: در بعضی شهرها دولت هیچگونه امکانی ندارد، یعنی هیچ اراضی دولتی و مردمی وجود ندارد، بلکه اراضی درجه یک و درجه دو کشاورزی یا منطقه کوهستانی هستند که ما برای استفاده از آنها ممنوعیت قانونی داریم. بعضی شهرهای شمالی و شهرهای واقع در دامنه‌های زاگرس مثلاً در مریوان، کامیاران، سنندج یا مازندران به‌خصوص رامسر و تنکابن مناطقی است که ما نتوانستیم اراضی دولتی را با توجه به میزان متقاضی شناسایی کنیم و داریم تأمین زمین را از روش‌های مختلف پیش می‌بریم.
مالکی ادامه داد: یکی از روش‌هایی که ما در شهرهایی که دولت امکانات ندارد پیش می‌بریم، بحث توافق با بخش خصوصی است. بخش خصوصی شامل بنیادها و نهادهای انقلابی می‌شود که آن‌جا زمین دارند، یا مردم که اراضی در اختیار دارند. تا کنون برای ۱۷ هزار هکتار با بخش خصوصی به توافق رسیدیم که در مراحل مختلف است تا بتوانیم از این اراضی استفاده کنیم و این اطمینان را به مردم می‌دهم که با روش‌های مختلف و حتی جایی که چاره نداریم با خرید زمین، تأمین زمین طرح را به نتیجه می‌رسانیم.
برای تامین زمین مورد نیاز، از ارتفاع و تراکم استفاده می‌کنیم
وی در پاسخ به اینکه آیا به سمت مرتفع‌نشینی در بعضی از شهرها پیش می‌رویم، گفت: در مواردی ما ناچار هستیم، در جایی که ما زمین نداریم، مثلاً در شهرهای شمالی، اراضی کشاورزی درجه یک شالیزارها یا اراضی جنگلی هستند. ما ناچاریم زمینی که تأمین می‌کنیم با متقاضیان آن شهر بسنجیم، اگر تقاضا بیشتر از آن زمینی که تأمین کردیم بود، بالاجبار ما از زمین بیشتر استفاده می‌کنیم؛ یعنی از ارتفاع و تراکم استفاده می‌کنیم برای اینکه تعداد بیشتری مسکن بسازیم و تحویل مردم دهیم.
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به اینکه چقدر از این مسکن‌ها ویلایی خواهد بود؟ گفت: به غیر از جوانی جمعیت، ۳۷۱ هزار واحد مسکن ویلایی یا گروهی است؛ ما مسکن دو طبقه و سه طبقه را حیاط‌دار فرض می‌کنیم و به آن می‌گوییم مسکن تک‌طبقه یا گروهی. ما در جلساتمان تاکید کردیم جایی که زمین موجود است، یعنی زمین تأمین شده می‌تواند و تمام متقاضیان را به‌صورت گروهی یا تک‌طبقه تأمین کند، یعنی جایی که زمین با متقاضی همخوانی داشته باشد اولویت با گروهی و تک‌طبقه است.
مالکی ادامه داد: بیشتر مسکن‌های ما در استان‌های خراسان جنوبی و یزد و بسیاری از شهرهای اصفهان مسکن‌ها به‌صورت ویلایی و یک‌طبقه است. درواقع عمدتاً در شهرهایی که یا زمین دولتی وجود داشته یا شهرهای کوچکی بودند که تقاضا کمتر بوده و زمین ما کفاف متقاضیان را داده، مسکن‌ها به‌صورت ویلایی بوده است که ۱۳۰۰ شهر را شامل می‌شود. عمدتاً به‌غیر از شمال و بخشی از زاگرس و تقریباً در شهرهای کوچک مشکلی برای این موضوع نداریم؛ اما برای کلان‌شهری مانند تهران نمی‌توانیم چنین کاری کنیم؛ البته در مواردی که برای ساخت مسکن ویلایی نیاز به فاصله گرفتن از شهر باشد، با تراکم مجازی که امکان داشته باشد، این کار را می‌کنیم.
وی در پاسخ به اینکه به جز تصاحب زمین‌های دولتی، چه امکان دیگری برای تامین زمین وجود دارد، گفت: در مواد هفت تا ۱۲ قانون جهش تولید مسکن مجموعه‌ای از قوانین وجود دارد. در ماده هشت اجازه تغییر کاربری می‌دهد، یعنی اگر ما در شهری زمینی داشته باشیم، کاربری‌اش مسکونی نباشد، سرانه شهر هم تأمین شده باشد، این اجازه را قانون می‌دهد که ما تغییر کاربری دهیم و زمین را به مسکونی تبدیل کنیم. ماده ۹ هم می‌گوید می‌توان اراضی که واقع در حریم هستند را به محدوده شهرها الحاق کرد که البته فرآیند آن هم پیچیده و طولانی است و باید بررسی‌های لازم از نظر فنی انجام شود.
واگذاری اراضی مازاد دستگاه‌ها در ماده ۱۰ قانون جهش تولید مسکن
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن با اشاره به ماده ۱۰ قانون جهش تولید مسکن گفت: این ماده، واگذاری اراضی مازاد سایر دستگاه‌هاست که چون عمدتاً در محدوده شهرها هستند نیاز به زیرساخت‌های آن چنانی ندارند. ما می‌توانیم بر اساس طرح‌های جامع و تفصیلی که داریم، از این اراضی برای ساخت مسکن استفاده کنیم. یک روش دیگر که در ماده ۱۲ قانون جهش تولید مسکن اشاره شد شده، بازپس‌گیری اراضی است که توسط دولت در گذشته واگذار شده و از آنها استفاده نمی‌شود و حالا قانون‌گذار برای پس گرفتن آنها تکلیف کرده است و تا کنون ۳۵۲۲ هکتار زمین را از این روش پس گرفتیم.
مالکی با بیان اینکه لازم است وزارت راه و شهرسازی شناسایی زمین‌های واجد شرایط را انجام دهد، گفت: وقتی زمین مورد نظر شناسایی شد، به دستگاه می‌گوییم که زمینش برای طرح‌های مسکن مورد نیاز است. اگر دستگاه ظرف دو ماه واگذاری را انجام داد، ما زمین را در اختیار می‌گیریم و طرح مسکن را اجرا می‌کنیم؛ اگر دستگاه انجام نداد، طبق قانون سازمان ثبت اسناد مکلف است ظرف یک ماه سند را رأساً به نام وزارت راه و شهرسازی منتقل کند که ما بتوانیم طرح‌های مسکن را پیش ببریم.
وی با بیان اینکه تا کنون با شناسایی، ۵۸۵۰ هکتار زمین را اخذ سند کردیم، افزود: بخش زیادی از این میزان در اختیار طرح قرار داده شده و بخشی هم در مراحل تعیین کاربری و تغییر کاربری یا در مراحل مختلف است و حدود ۲۷۰۰ هکتار از شناسایی‌های ما باقی‌مانده است که عمدتا برای دانشگاه‌ها است. ما از سوی دانشگاه‌ها مقاومت‌هایی داشتیم و از این رو ابتکار به خرج دادیم و گفتیم در اراضی دانشگاهی، برای خود هیأت‌های علمی و کارکنان دانشگاه‌ها، زمین تامین می‌کنیم. این شرایط را برای سایر دستگاه‌ها هم در نظر گرفتیم. یعنی اگر دستگاه‌ها زمین مازادشان را ارائه دهند، اولویت با کارکنان واجد شرایطشان است.
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن ادامه داد: این کار انگیزه‌ای برای دستگاه‌ها ایجاد می‌کند؛ زیرا می‌دانند این زمین برای کارکنان فاقد مسکن خودشان در نظر گرفته می‌شود وبنابراین ما در بخش شناسایی اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی، الآن چالشی نداریم. خوشبختانه تا اکنون حدود ۴۰۰ هکتار را به‌صورت قطعی جمع‌بندی کردیم که کارهای تغییر کاربری‌اش انجام شود و در اختیار خود کارکنان و هیأت علمی دانشگاه‌ها قرار گیر و تقریباً در همه استان‌ها این اتفاق افتاده است.
تهاتر زمین‌های غیرمسکونی با مالکان بخش خصوصی
مالکی ادامه داد: اگر در شهری همه این موارد را بررسی کردیم، تغییر کاربری، الحاق به محدوده شهرها و واگذاری اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی و به این جمع‌بندی رسیدیم که در این شهر نمی‌توانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم، توافق با بخش خصوصی را بررسی می‌کنیم؛ بدین ترتیب که اراضی محدوده شهرها را که مالکیتشان با بخش خصوصی است، مطالعه می‌کنیم که قابلیت سکونت دارند یا ندارند. بعد از آن مالکیت افراد را بررسی می‌کنیم و یا از مالک خریداری کرده یا با مالک تهاتر می‌کنیم و زمین غیرمسکونی را به مالک می‌دهیم و این زمین برای دولت می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه این اراضی با چه شرایطی به متقاضیان واگذار می‌شود، گفت: در ماده ۷ قانون، اجاره ۹۹ ساله تکلیف شده است یعنی ما بابت بهای زمین پولی دریافت نمی‌کنیم، یک اجاره ۹۹ ساله که آن هم به‌صراحت در قانون اشاره شده بسته می‌شود، زمین در اختیار آن فرد قرار می‌گیرد و تسهیلات بانکی هم به آن زمین داده می‌شود و متقاضی که در سامانه ثبت‌نام کرده، چه به‌صورت ویلایی، چه گروهی و چه آپارتمانی مسکنش را می‌سازد که البته تأکید ما به‌صورت گروهی است.
رئیس سازمان ملی زمین و مسکن درباره سامانه ثبت‌نام توضیح داد: سامانه برای ثبت‌نام مجدد هنوز باز نیست و ما فعلا می‌خواهیم برای متقاضیانی که ثبت‌نام کردند زمین تامین کنیم؛ اما هر چند وقت یک بار بر اساس سیاست‌های بالادستی در بعضی شهرهایی که زمین وجود دارد، سامانه باز می‌شود با این هدف که انباشت متقاضی نداشته باشیم؛ البته تقریبا برای همه کسانی که واجد شرایط بودند ثبت‌نام اتفاق افتاده و تا الآن در سامانه چهار میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار ثبت‌نام‌شده داریم.
