بررسی آمارهای تجارت در هفت ماه ابتدایی سه سال اخیر نشان می‌دهد به واسطه افزایش واردات، حجم تجارت با سه شریک تجاری اصلی افزایش یافته است.
طبق آمارهای سه سال اخیر گمرک کشور، ایران سه شریک اصلی تجاری در این مدت داشته است. این سه شریک اصلی تجاری ایران کشورهای امارات متحده عربی، چین و ترکیه هستند. در حقیقت این کشورها بیشترین حجم تجارت را با ایران داشته‌اند.
آمارهای حجم تجارت با این سه کشور نشان می‌دهد حجم تجارت هفت ماهه با این سه کشور در سه سال اخیر روند صعودی داشته است. طبق آمارها بیشترین حجم تجارت در میان این سه کشور با چین و کمترین حجم تجارت با ترکیه بوده است.
همچنین در این بازه زمانی میزان واردات از این سه کشور نیز در حال افزایش بوده است که بر این اساس افزایش حجم تجارت با این سه شریک تجاری را می‌توان حاصل از افزایش واردات از این کشورها دانست.
یکی از مفاهیمی که نشان دهنده میزان روابط تجاری کشور‌هاست حجم تجارت است. حجم تجارت از مجموع ارزش دلاری صادرات و واردات هر کشور بدست می‌آید. به عبارتی این حاصل جمع گویای تمام تجارت یک کشور با کشورهای دیگر خواهد بود.
در این گزارش سعی شده است تجارت هفت ماهه ایران با سه شریک اصلی تجاری خود از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار بگیرد. آمارهای این گزارش از گمرک ایران گرفته شده و تجارت کالاهای نفتی را شامل نمی‌شود.
آمارهای تجارت با کشور چین نشان می‌دهد حجم تجارت با چین از ۱۳.۸ میلیارد دلار در هفت ماهه سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۸.۴ میلیارد دلار در هفت ماهه ابتدایی سال جاری رسیده است. چین با این حجم تجارت مهمترین شریک تجاری ایران در سه سال اخیر بوده است.
آمارهای واردات از این کشور نیز روندی صعودی داشته است. واردات ایران از چین در هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ معادل ۶.۱ میلیارد دلار بوده که به ۱۰.۴ میلیارد دلار در هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ رسیده است.
آمارهای صادرات به کشور چین حاکی از آن است که صادرات هفت ماهه ایران به این کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته به اندازه ۱.۱ میلیارد دلار کاهش یافته و به ۸ میلیارد دلار رسیده است. با این وجود همچنان صادرات ایران به چین بیشترین سطح در میان تمام شرکای تجاری کشور بوده است.
بررسی آمارهای گمرک ایران از حجم تجارت با امارات متحده عربی نشان دهنده روند افزایشی روابط تجاری با این کشور در سه سال اخیر است. حجم تجارت با این کشور از ۱۱ میلیارد دلار در هفت‌ماهه سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۴.۶ میلیارد دلار در هفت‌ماهه امسال رسیده که باعث شده امارات متحده عربی به دومین شریک تجاری ایران تبدیل شود.
آمار واردات از این کشور نیز همانند حجم تجارت روندی صعودی داشته است. طبق این آمارها واردات ایران از امارات متحده عربی در هفت‌ماهه امسال ۱۱ میلیارد دلار شده که نسبت به هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، نزدیک به ۲.۴ میلیارد دلار رشد داشته است. روابط تجاری ایران و امارات باعث شده تا امارات متحده عربی بزرگترین صادرکننده کالاهای غیرنفتی به ایران باشد.
از سوی دیگر صادرات ایران به این کشور با اندکی افت در هفت‌ماهه ابتدایی امسال نسبت به هفت ماهه ابتدایی سال گذشته مواجه شده است. افت صادرات ایران به امارات در هفت ماهه امسال ۱۰۰ میلیون دلار کاهش یافته و ۳.۷ میلیارد دلار تا پایان مهرماه رسیده است.
ترکیه سومین شریک تجاری ایران در سه سال گذشته بوده است. این کشور به واسطه همسایگی با ایران روابط تجاری زیادی را با تجار داخل دارد. آمارهای تجارت خارجی با این کشور حاکی از آن است که حجم تجارت با این کشور در هفت ماهه ابتدایی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تقریبا ثابت بوده است. طبق این آمارها حجم تجارت خارجی هفت‌ماهه ایران با این کشور در سال جاری به ۶.۵ میلیارد دلار رسیده است.
همچنین داده‌های آماری نشان‌دهنده افزایش سطح واردات ایران از این کشور در هفت‌ماهه سه سال اخیر بوده است. ارزش دلاری واردات ایران از ترکیه از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا انتهای مهرماه همان سال معادل ۲.۸ میلیارد دلار بوده که با ۱ میلیارد دلار افزایش به ۳.۸ میلیارد دلار در هفت ماهه آغازین امسال رسیده است.
از سوی دیگر بررسی تجارت هفت ماهه با این کشور نشان می‌دهد میزان صادرات به این کشور در سال ۱۴۰۰ در حدود ۳.۴ میلیارد دلار بوده که با ۷۰۰ میلیون دلار کاهش به ۲.۷ میلیارد دلار رسیده است. در میان شرکای تجاری اصلی ایران ترکیه تنها کشوری است که در طی دو سال متوالی با کاهش واردات از ایران مواجه شده است.
همانطور که گفته شد حجم تجارت از مجموع ارزش دلاری صادرات و واردات بدست می‌آید. از آنجایی که صادرات ایران به این سه کشور در هفت‌ماهه های ابتدایی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲، کاهش داشته است. می‌توان گفت افزایش حجم تجارت در هفت ماهه ابتدایی امسال به دلیل افزایش واردات از این سه کشور بوده است.
با توجه به آمارهای گمرک ایران از تجارت با سه شریک اصلی خود، میزان واردات کشور از هفت ماهه ابتدایی ۱۴۰۱ تا هفت ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ در حدود ۴.۲ میلیارد دلار افزایش یافته است. از سوی دیگر صادرات در بازه مشابه با کاهش ۱.۶ میلیارد دلاری مواجه شده است. در نتیجه کل حجم تجارت ایران با این سه کشور به واسطه افزایش واردات، به اندازه ۲.۶ میلیارد دلار رشد کرده است. به بیان دیگر حجم تجارت ایران با شرکای تجاری خود از ۳۶.۹ میلیارد دلار در هفت‌ماهه سال گذشته به ۳۹.۵ میلیارد دلار در هفت‌ماهه امسال رسیده است.
