بازار خودرو طی روزهای اخیر، برخلاف چندین ماه گذشته که در رکود کامل بود، نوساناتی را تجربه کرد. در یک هفته اخیر در شیب صعودی قرار گرفته و به جز معدود خودروهایی که به قیمت یک هفته پیش معامله می‌شوند، اکثر محصولات در موج جدید افزایش قیمت غوطه‌ور شده‌اند.
پس از هفت ماه ریزش و ثبات قیمت، اکنون در حالی بازار خودرو به مدار صعودی بازگشته که در هفت‌ماهه ابتدایی سال جاری دولت دخل و تصرف چندانی در بازار نداشت؛ اما فقط یک اظهار نظر و حتی سیگنال مثبت از مقامات دولتی به بازار کافی بود تا موج جدیدی از افزایش قیمت به بازار بازگردد.
سی‌ام مهر بود که عباس علی‌آبادی، وزیر صمت، در حاشیه جلسه پاسخگویی به نظرات و مشکلات شهروندان در مرکز ارتباط مردمی ریاست جمهوری با اشاره به سود بالای خودروهای قسطی، در جمع خبرنگاران گفت: پیشنهاد می‌کنم برای خرید خودرو صبر کنید، چرا که وضعیت این بازار در حال بهبود است.
اما این وعده و توصیه، ولو مثبت، نیز مانند سیگنال‌های قبلی دولتمردان تأثیر منفی روی بازار داشت. چراکه تصور عموم فعالان بازار طبق تجربه‌ای که داشته‌اند، این است که مسئولان دولتی هر گاه که احساس خطر می‌کنند سعی در آرام نشان دادن وضعیت بازار و کنترل آن با گفتاردرمانی و گاه وعده‌های بی‌پایه و اساس دارند. اما چرا وعده کاهش قیمت خودرو را باید مانند قانون آزادسازی واردات خودرو پوشالی دانست؟
وضعیت تولید خودرو در نیمه دوم سال
وزیر صمت در حالی وعده ارزان‌شدن خودرو را به میان آورده که به نظر می‌رسید باز هم این وزارتخانه قصد دارد با کنترل قیمت خودرو از درب کارخانه، فشار را بر خودروسازان بیشتر کند و بر زیان انباشته آن‌ها بیفزاید.
البته خودروسازان هم به همین راحتی‌ها قافیه را نباخته‌اند و به بهانه الزام برای رعایت استانداردهای 85گانه، قیمت تمام‌شده خودرو برای کارخانه را بالا برده‌اند. با این حال شورای رقابت مجوز افزایش قیمت رسمی را به خودروسازان نمی‌دهد که همین امر علاوه‌بر ایجاد تداخل در چرخه تولید، خودروسازان را مجبور به آپشن‌فروشی کرده است. از ماه گذشته می‌توان به وضوح فهرست قیمتی خودروهایی که به ظاهر جدید، اما همان محصول قبلی هستند را مشاهده کرد.
روز 25 مهر که شورای رقابت، قیمت 6 محصول جدید ایران خودرو را اعلام کرد؛ مشخصاً می‌توان از نام خودروها فهمید که تنها واژه «ارتقایافته» آن‌ها را با محصولات قبلی جدا می‌سازد. همچنین شرکت سایپا، امروز فهرست قیمت جدید را با اعمال استانداردهای 85 گانه برای 14 محصول خود اعلام کرد.
بنابراین کاهش عرضه در بازار خودرو می‌تواند این بازار را خصوصاً در ایام نزدیک به عید نوروز که میزان تقاضا برای خودرو بالا می‌رود، تحریک کند.
افزایش تعرفه واردات خودروهای مونتاژی، تیر دیگری بر قلب بازار خودرو
طی هفته گذشته، دولت با دید تشویق مونتاژکاران به داخلی‌سازی قطعات خودروهای مونتاژی، تعرفه واردات قطعات این محصولات را افزایش داد. به این ترتیب، تنها محصولاتی که داخلی‌سازی 50 درصد و بالاتر را دارند مشمول افزایش تعرفه نشدند که این امر عملاً توسط ایران خودرو و سایپا انجام می‌شود. لازمه افزایش داخلی‌سازی قطعات نیاز به سرمایه‌گذاری عظیم در بخش قطعه‌سازی دارد که باتوجه به تیراژ محدود خودروهای مونتاژی، به صرفه نخواهد بود.
بنابراین افزایش تعرفه فوق نیز منجر به بالا رفتن قیمت تمام شده خودروهای مونتاژی می‌شود و در نتیجه، مونتاژکاران چاره‌ای به جز افزایش قیمت درب کارخانه محصولات را نخواهند داشت. در صورتی که شورای رقابت دوباره با افزایش قیمت مخالفت کند، تیراژ خودروهای مونتاژی کاهشی خواهد شد و علاوه‌بر عدم تحقق هدف تولید سال جاری، قیمت محصولات مونتاژی را در بازار خودرو افزایش خواهد داد.
نوسان نرخ دلار و تأثیر آن روی بازار خودرو
در بازه کوتاه‌مدت، تنها عامل تأثیرگذار روی بازار خودرو می‌تواند نوسانات نرخ ارز باشد که باتوجه به تنش‌های اخیر ایجاد شده در منطقه، طی هفته‌های اخیر دلار نیز از کانال 50 الی 52 هزار تومان درحال نوسان بوده و همین عامل، از ابتدای آبان باعث ایجاد تغییراتی در قیمت خودرو شد. به طوری که هرچه به ابتدای هفته جاری نزدیک شویم، قیمت‌ها در بازار افزایشی گزارش می‌شود. در ادامه، محصولاتی از بازار خودروهای داخلی و مونتاژی به چشم می‌خورد که بیان‌گر وضعیت کلی بازار است.
بازار خودروهای داخلی:
کوییک R یکی از هاچ‌بک‌های ارزان‌قیمت بازار از نرخ 347 میلیون تومان در ابتدای آبان، سه میلیون ارزان شد و به نرخ 344 میلیون تومان رسید؛ اما در روز گذشته با جهش شش میلیونی روی کانال 350 میلیون تومان قرار گرفت.
شاهین G یکی از سدان‌های آپشنال سایپا نیز ابتدای ماه را با قیمت 588 میلیون تومان آغاز کرد؛ اما در ادامه پس از کاهش یک میلیونی، حدود هفت میلیون تومان گران‌تر شد و روی قیمت 594 میلیون تومان معامله شد.
پژو پارس با موتور XUP که سدان محبوب ایران خودرو به شمار می‌رود، با قیمت 499 میلیونی روند معاملات ابتدای ماه را شروع کرد که همانند دیگر خودروها، حدود سه میلیون تومان در روزهای آینده کاهش یافت و روز گذشته با جهش 9 میلیونی، به نرخ 505 میلیون تومان رسید.
بازار خودروهای مونتاژی:
قیمت پیکاپ KMC T8 از محصولات کرمان موتور یک میلیارد و 355 میلیون تومان در ابتدای ماه بود که ابتدا پنج میلیون کاهش یافت؛ اما رفته رفته 23 میلیون تومان گران‌تر شده و با نرخ یک میلیارد و 373 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.
قیمت فیدلیتی پرایم پنج نفره بهمن موتور در ابتدای ماه با قیمت یک میلیارد و 516 میلیون تومان معامله می‌شد که ابتدا 10 میلیون تومان ارزان شد؛ اما همانند دیگر خودروهای بازار با تأثیر گرفتن از افزایش نرخ دلار تا نرخ یک میلیارد و 540 میلیون تومان بالا رفته و روی این قیمت معامله می‌شود.
قیمت تیگو 8 پرومکس از شرکت مدیران خودرو از دو میلیارد و 693 میلیون تومان در ابتدای ماه، 43 میلیون ارزان‌تر شد و به دو میلیارد و 650 میلیون رسید. با نزدیک شدن به روزهای ابتدایی هفته جاری، 50 میلیون تومان گران‌تر شد و روی کانال دو میلیارد و 700 میلیون تومان رسید.
بنابراین می‌توان هماهنگی قیمتی هر شش محصول را در بازار خودرو مشاهده کرد. نرخ دلار در بازار آزاد به صورت لحظه‌ای و فوراً تأثیر خود را روی تمامی خودروهای بازار داخلی نشان می‌دهد و هر محصول با توجه به بازه قیمتی خود، در بازار نوسان می‌کند.
بنابراین اکنون که گویا میزان تیراژ خودرو در مقایسه با شش ماهه ابتدایی سال، کاهشی بوده، آینده نرخ دلار زیر سایه ناامنی‌های منطقه‌ای نامعلوم است و واردات خودرو به صورت قطره‌چکانی در بازار انجام می‌گیرد، نمی‌توان از مصرف‌کننده انتظار داشت که به توصیه وزیر گوش داده و اقدام به معامله در بازار خودرو نکنند.
