به گزارش خبرنگار اجتماعی ایران اکونومیست، تهرانی‌ها در سالهای نچندان دور، شاهد وضعیت رو به بهبود ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوسرانی بودند، اگرچه همچنان نیازها و خلاءهایی وجود داشت اما تغییرات مشهود و امیدبخشی به چشم می‌خورد اما این روند به جای تداوم پیشرفت در سالهای اخیر با کندی و پسرفت مواجه شد و به توقفگاه‌های اتوبوسهای شهر میزبان اتوبوسهای فرسوده و نیازمند تعمیر شدند.
اما یک‌سالی است که تهران جان دوباره‌ای گرفته و اگرچه مشکلات گذشته مانند تحریم و گرانی‌ها همچنان پابرجاست اما پویایی در بخش‌های مختلف به چشم می‌خورد؛ حوزه اتوبوسرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست و نه‌تنها مشکلات گذشته در حال رفع است بلکه آینده امیدوارکننده‌ای هم در انتظار دارد. برای اطلاع از تغییراتی که در این حوزه طی حدود 24 ماه اخیر رخ داده به سراغ مهدی علیزاده؛ مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران رفتیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان می‌شود:
: در سالهای گذشته تعداد قابل توجهی از اتوبوسهای شهر تهران کاهش یافت و این ناوگان به وضعیت بحرانی رسید؛ طی دو سال اخیر برای بهبود اوضاع این ناوگان چه اقداماتی صورت گرفته است؟
بیش از 10 سال است که ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران، نوسازی نشده و اقدام جدی و جهادی در این راستا صورت نگرفته است؛ اگر هم در مقطعی این امر رخ داده با ارقام بسیار اندک بوده است.
برای اینکه شهر تهران در حوزه اتوبوسرانی با مشکل مواجه نباشد حداقل به 7000 اتوبوس نیاز داریم که در حال حاضر با این عدد مواجه نیستیم؛ زمانی که بنده اتوبوسرانی را تحویل گرفتم (بهمن 1401)، حدود 1800 اتوبوس شاغل در شهر وجود داشت اما اکنون این رقم را به 2100 دستگاه اتوبوس رسانده‌ایم.
در بودجه سال جاری بیش از 1300 میلیارد تومان به صورت نقد و غیر نقد به بازسازی اتوبوس‌ها اختصاص داده شد بنابراین به اورهال (تعمیرات اساسی) اتوبوس‌ها توجه ویژه‌ای کردیم و با شرکت‌هایی که در این زمینه توانایی داشتند، قرارداد‌هایی منعقد کردیم که تا پایان سال جاری حداقل 500 دستگاه اتوبوس بازسازی شود.
اما کار بزرگی که در شهرداری با حمایت شورای شهر و همت علیرضا زاکانی؛ شهردار تهران صورت گرفته این است که قرارداد تولید 3000 دستگاه اتوبوس برای شهر تهران با رقم بیش از 28 هزار میلیارد تومان منعقد شده که اقدام بی‌نظیری در تاریخ بلدیه شهر تهران محسوب می‌شود.
: اتوبوس‌ها از چه زمانی وارد چرخه خدمت‌رسانی به شهروندان می‌شوند؟
طبق قرارداد منعقد شده، از آبان و آذر باید تحویل اتوبوس‌ها را آغاز کنند اما با مساعدت شرکت‌های طرف قرارداد و پیگیری‌های شهرداری تهران، بخش نخست اتوبوس‌ها شامل59 دستگاه اتوبوس تک کابین از شرکت عقاب افشان، 23 دستگاه اتوبوس از شرکت اسنا و18 دستگاه مینی بوس با ظرفیت 17 مسافر از شرکت سبلان خودرو تحویل گرفتیم.
در ایام اربعین نیز97 دستگاه اتوبوس از وزارت کشور تحویل گرفتیم که 75 درصد هزینه آن را دولت و 25 درصد آن را شهرداری پرداخت کرد.
مجموعاً در مدت زمان کوتاهی 200 دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران افزوده شد این در حالی است که در دوره گذشته مدیریت شهری طی 4 سال رقمی مشابه این به اتوبوسهای تهران اضافه کردند.
با این حال در تلاش هستیم حداقل 1000 دستگاه اتوبوس دیگر از قرارداد مذکور دریافت کنیم البته لازم به ذکر است که همه قرارداد‌ها در دوره علیرضا زاکانی شهردار تهران و در اردیبهشت امسال منعقد شده است.
: در قرارداد مذکور سهمی هم برای اتوبوسهای برقی پیش‌بینی شده است؟
بله! یکی از بخش‌های ویژه این قرارداد تولید 1000 دستگاه اتوبوس برقی است که 500 دستگاه آن توسط گروه مپنا و 500 دستگاه دیگر توسط 'عمادخودرو' تولید خواهد شد. عماد خودرو 250 اتوبوس 9 متری و 250 دستگاه اتوبوس 12 متری تولید خواهد کرد؛ هم اکنون در حال ورود به فاز اجرایی این قرارداد هستیم و امیدواریم حدود 100 دستگاه اتوبوس برقی 9 متری تا پایان سال جاری به مدیریت شهری تحویل داده شود.
در مدیریت فعلی شهری با وجود مشکلات گذشته یعنی تحریم و افزایش هزینه‌ها به دنبال تقویت و بهبود وضعیت اتوبوسرانی رفته‌ایم؛ بر این اساس از همه دستگاه‌های نظارتی و دولتی انتظار حمایت داریم تا با دلگرمی بیشتری به این روند ادامه دهیم.
: اتوبوس‌ها با چه قیمتی خریداری شده است؟
اتوبوس‌هایی که شهرداری تهران به تنهایی خریداری کرده حدود 7 میلیارد تومان است.
: شهردار وقت تهران در سال 96 شهرداری را با حدود 6000 دستگاه اتوبوس به دوره پنجم مدیریت شهری تحویل داد و آنها حدود 2300 دستگاه اتوبوس به این دوره تحویل دادند، باقی اتوبوس‌ها که در این سال‌ها از رده خارج شدند، در توقفگاه‌ها هستند؟
بله؛ شرکت واحد اتوبوسرانی دارای2025 دستگاه اتوبوس ملکی (اتوبوس متعلق به شهرداری) و 3183 دستگاه اتوبوس بخش خصوصی است که همانطور که گفتم 2100 مورد از آنها شاغل (اتوبوس‌هایی که بدون نقص فنی مشغول خدمت‌رسانی می‌کنند) هستند.
حدود 700 دستگاه اتوبوس نیز به صورت کوتاه مدت متوقف هستند، یعنی در انتظار تعمیر برای بازگشت به خطوط اتوبوسرانی اند اما 953 تعداد اتوبوس نیز به صورت بلند مدت متوقف هستند که باید آنها را با اورهال به چرخه خدمت‌رسانی بازگردند.
: هزینه بازسازی هر اتوبوس چقدر است؟
قراردادی که برای بازسازی اتوبوس‌ها منعقد شده بستگی به نوع اتوبوس دارد اما به طور میانگین 1.5 میلیارد تومان در نظر گرفته‌ایم که این رقم ممکن است برای برخی اتوبوس‌ها بیشتر و برای برخی دیگر کمتر تمام شود.
: برای اورهال اتوبوسهای بخش خصوصی هم اقدامی صورت گرفته است؟
برای اورهال اتوبوسهای بخش خصوصی به ازای هر دستگاه 500 میلیون تومان یارانه می‌پردازیم تا دوباره به چرخه خدمت‌رسانی بازگردند.
: بخش خصوصی از زمان شیوع کرونا به تدریج متضرر و از تعداد اتوبوس‌هایشان آنها کاسته شد؛ برای تقویت این بخش چه برنامه‌ای دارید؟
بعد از شیوع کرونا استفاده از اتوبوسهای ملکی و بخش خصوصی کاهش یافت اما بعد از بازگشت شرایط به روال عادی، با شرکت‌های بخش خصوصی جلسات متعددی داشتیم در این راستا قراردادی برای اورهال 140 دستگاه اتوبوس با آنها منعقد کردیم تا با یارانه‌ای که در اختیارشان قرار می‌دهیم، اتوبوس‌ها را تا پایان آذر ماه دوباره به خطوط بازگردانند و ظرفیت 40 یا 60 درصدی خدمات رسانی در خطوط آنها را به 90 درصد برسانیم.
در حال حاضر حدود 1100 اتوبوس متعلق به بخش خصوصی در حال خدمت‌رسانی به شهروندان هستند و حدود 500 دستگاه از اتوبوسهای این بخش نیازمند اورهال هستند که با قرارداد مذکور 140 دستگاه از آنها بعد از اورهال وارد ناوگان خواهند شد و باقی آنها نیز به تدریج به چرخه حمل و نقل عمومی باز می‌گردند.
: برای تعویض مخازن سوخت اتوبوس‌ها چه اقداماتی انجام شده است؟
مخازن سوخت اتوبوسهای شهرداری که البته تعداد آنها اندک است، مشکلی وجود ندارد چراکه نسبت به تعویض آنها اقدام کرده‌ایم، برای اتوبوسهای بخش خصوصی نیز قراردادی با شرکت اطلس توانای وزارت دفاع داریم و بخش خصوصی را مکلف به تعویض مخازن کرده‌ایم چرا که در غیر این صورت اجازه فعالیت در ناوگان را نخواهند داشت.
: یکی دیگر از اقدامات مدیریت شهری مربوط به فعال کردن 2 دستگاه متروباس بود؛ 2 دستگاه دیگر از چه زمانی سرویس‌دهی خود را آغاز می‌کند؟
چند ماه است روی 4 دستگاه متروباس کار می‌کنیم که در سال 92 و در زمان فعالیت مدیریت وقت شهری خریداری شد، اما سرویس دهی آنها به دلیل نقص فنی از سال 96 متوقف شد اما به دنبال حل مشکلات آنها نبودند.
این اتوبوس‌ها حدود 300 نفر ظرفیت دارد و ساخت کشور سوییس است که تعمیر آنها نیاز به همت داشت! بنابراین با تلاش‌های صورت گرفته 2 دستگاه از 4 متروباس مذکور را با کمک شرکت فروشنده محصول، اورهال کردیم و قرار است تا پایان مهر ماه 2 دستگاه دیگر را هم به چرخه خدمات‌رسانی اضافه کنیم.
متروباس‌ها بعد از راه‌اندازی با مدتی فعالیت بازهم به سرویس دهی نیاز داشتند اما این مسأله موجب انتقاد برخی رسانه‌ها شد که برای بنده جای تعجب داشت. این در حالی است که خودرویی که چندین سال متوقف بوده دچار مشکلاتی می‌شود که برخی از آنها بعد از به حرکت درآمدن مشخص می‌شود. متروباس‌ها در خط خاوران ـ آزادی فعال شده‌اند و در حال برطرف کردن ایرادات آنها هستیم اما همت برای تعمیر و راه‌اندازی آنها نکته مثبت قضیه است.
: آیا استفاده از متروباس‌ها در مسیر خاوران ـ آزادی دلیل خاصی دارد؟ امکان استفاده از آن در سایر نقاط تهران وجود ندارد؟
اولویت ما استفاده از متروباس‌ها در مسیر تهرانپارس-آزادی بود اما به دلیل اینکه درهای متروباس‌ها سمت راست خودرو قرار دارد و اکثر اتوبوسهای بی‌آر تی چپ در هستند، مجبور به استفاده آنها در این مسیر شدیم علاوه بر این امکان استفاده از آنها در خط تجریش-ولی عصر (عج) هم به دلیل سراشیبی بودن مسیر، وجود نداشت. در سال 92 نیز به نیت استفاده درهمین مسیر فعلی خریداری شدند.
: طرح همیار اتوبوس از چه زمانی آغاز شده و چه کارکردی دارد؟
ما بر عملکرد همکاران خود نظارت مستمر و دائمی داریم اما اکنون امکان نظارت مردم بر ما با طرح همیار اتوبوس فراهم شده است. این طرح با هدف مشارکت اجتماعی و به منظور ارتقای سطح خدمات رسانی هرچه مطلوب‌تر به شهروندان به ویژه دانش آموزان و دانشجویان از ابتدای مهر ماه اجرایی شده است.
شهروندان می‌توانند از طریق وارد کردن کد دستوری *137*22# به آسانی در طرح همیار اتوبوس و نظرسنجی درباره وضعیت ایستگاه و اتوبوس‌ها شرکت کنند.
