به گزارش ایران اکونومیست، یکی از سکوهای علم و فناوری که با هدف شناسایی پژوهشگران راه‌اندازی شده است، درگاه آشنایی با نخبگان و آینده‌سازان (دانا) است. مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) این درگاه را اردیبشهت ماه سال جاری رونمایی کرد.
در این سامانه امکان ارتباط علمی میان پژوهشگران از طریق یک شبکه اجتماعی فراهم شده تا پژوهشگران بتوانند تعامل بیشتری با یکدیگر داشته باشند. شبکه‌های اجتماعی علمی فرصت‌هایی را برای کاربران برای مطالعه مقالات علمی یکدیگر و ارائه بازخورد درباره آن‌ها فراهم می‌کند.
به گفته رئیس ISC؛ ماموریت سامانه «دانا» برقراری ارتباط میان جامعه علمی با هدف تسریع پیشرفت علم است. در این سامانه هر پژوهشگر ضمن در اختیار داشتن صفحه شخصی (شامل تخصص، علایق پژوهشی، فهرست انتشارات، شاخص‌های سنجشی و ...)، امکان دسترسی و به اشتراک‌گذاری دانش با دیگر پژوهشگران را دارد. سامانه «دانا» به ۶ زبان زنده دنیا از جمله فارسی، انگلیسی، عربی، ترکی، فرانسوی و آلمانی ارائه شده است و پژوهشگران می‌توانند از خدمات سامانه با این زبان‌ها استفاده کنند.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام؛ از زمان راه‌اندازی این سامانه در اردیبهشت ماه سال جاری تا کنون تعداد پژوهشگرانی که در این سامانه پروفایل دارند، افزایش یافته است.
تعداد پژوهشگران تائیدشده در سامانه دانابر اساس آمار ISC؛ تا کنون یک میلیون و ۸۰۶ هزار و ۴۴۰ مقاله در سامانه «دانا» نمایه شده است. در این سامانه یک میلیون و ۳۱۱ هزار و ۳۹۴ پروفایل ایجاد شده و تعداد استنادات گزارش شده یک میلیون و ۶۷۶ هزار و ۵۹۷ مورد بوده است. همچنین تا کنون ۵ کارگاه برای ۷۹۱ عضو هیات علمی برگزار شده است.
بر اساس گزارش اعلامی از سوی ISC در مورد سامانه «دانا»؛ یکی از قابلیت‌های این سامانه اختصاص یک کد منحصر به‌فرد با نام ISC-ID برای پژوهشگران است. دو رقم اول این کد، کشوری که پژوهشگر در آن فعالیت می‌کند را نشان می‌دهد، چهار رقم بعدی برای کاربردهای احتمالی آینده در نظر گرفته شده، دو رقم بعدی کد و رقم کنترلی را نشان می‌دهد. بنابه نوع کاربری پژوهشگر، کد پژوهشگر نیز متفاوت می‌شود. به عنوان مثال برای پژوهشگران R در نظر گرفته شده است. هشت رقم آخر کد یکتا در پایگاه داده را مشخص می‌کند.
راه‌اندازی درگاه سرآمدان علمی
با توجه به جایگاه سرآمدان علمی و فناوری در توسعه کشورها، شناسایی این افراد اهمیت فراوانی دارد. با این وجود تعاریف گوناگونی از سرآمدان علمی و فناوری در کشورها و مجامع مختلف وجود دارد. جوایز متعددی نیز به پژوهشگران و سازمان‌ها در کشورهای مختلف در این زمینه اعطا می‌شود که اعتبار آن‌ها روشن نیست. به همین دلیل استانداردسازی تعریف سرآمدان علمی و فناوری و ایجاد یک مفهوم واحد، جامع و روشن ضرورت دارد.
بر همین اساس در مؤسسه ISC گروه سرآمدان علمی و فناوری و دیپلماسی علمی با هدف شناسایی و مدیریت اطلاعات سرآمدات علمی و فناوری ایران و کشورهای اسلامی ایجاد شده است. این گروه در راستای نیل به مرجعیت علمی و رسمی، ضمن استانداردسازی تعریف سرآمدی و اعتبارسنجی مستمر جوایز متعدد ملی و بین‌المللی به ارزیابی مستمر و شناسایی سرآمدان علمی و فناوری ایران و کشورهای اسلامی در دو سطح پژوهشگران انفرادی و سازمان‌ها به لحاظ ابعاد گوناگون می‌پردازد. همچنین راه‌اندازی این سامانه می‌تواند به عنوان ابزاری برای کمک به متولیان علمی و پژوهشی کشور برای تسهیل امور پژوهشی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها مانند شناسایی پژوهشگر برتر، اعطای پایه تشویقی و ... باشد.
به گفته دکتر احمد فاضل‌زاده؛ رئیس مؤسسه ISC؛ سامانه سرآمدان علمی و فناوری و دیپلماسی علمی، سرآمدان را نه‌تنها بر اساس جشنواره‌ها و جوایز، بلکه بر اساس معیارهای گوناگون سرآمدی مورد شناسایی قرار می‌دهد. معیارهای شناسایی این سرآمدان شامل موارد زیر است:
* کسب جوایز معتبر ملی و بین‌المللی (مانند نوبل، فیلدز، خوارزمی، فارابی)؛
* پژوهشگران پراستناد علوم انسانی ISC، یک دهم و یک درصد برتر ESI و دو درصد برتر Scopus؛
* نشر مقالات در یکی از دو مجله «نیچر» و «ساینس» یا نشر کتاب در حوزه‌های علوم انسانی در سطح بین‌المللی با ناشران معتبر تراز اول جهان؛
* نوآوری، اکتشاف یا اختراع ثبت شده در مراجع معتبر بین‌المللی (همانند اداره ثبت اختراع اروپا؛ (EPO)، اداره ثبت اختراع ژاپن (JPO) و اداره ثبت اختراع و علائم تجاری ایالات متحده (USPTO)؛
* راه‌اندازی و هدایت یک شرکت دانش‌بنیان با جذب فارغ‌التحصیلان فراتر از استان‌های معین؛
* مشارکت در طرح‌های بین‌المللی با همکاری دانشگاه‌های تراز اول جهان؛
* جذب گرنت ملی و بین‌المللی (با مبلغی فراتر از استان‌های معین)؛
* ساخت مواد شیمیایی، واکسن، دارو، قطعه مکانیکی، الکترونیکی و دستگاهی و نرم‌افزاری که به تولید انبوه رسیده باشد.
بر اساس اعلام مؤسسه ISC؛ این سامانه در پنج فاز طراحی و راه‌اندازی خواهد شد. در فاز اول، سرآمدان علمی و فناوری ایران بر اساس اطلاعات افراد در پایگاه‌های اطلاعاتی و وب‌سایت‌ها شناسایی می‌شوند. در فاز دوم نیز سرآمدان علمی و فناوری ایران از طریق خوداظهاری شناسایی می‌شوند. در فاز سوم، سرآمدان علمی و فناوری ایران با توجه به کلیه معیارهای سرآمدی فوق‌الذکر جهت اعطای جایزه ISC، انتخاب پژوهشگر برتر و ... مورد شناسایی قرار می‌گیرند. در فاز چهارم، سرآمدان علمی و فناوری کشورهای اسلامی به سامانه افزوده خواهند شد. در فاز پنجم، بستری برای دیپلماسی علمی ایجاد می‌شود، به گونه‌ای که پژوهشگرانی که پتانسیل دیپلماسی علمی داشته مورد شناسایی قرار می‌گیرند. همچنین، توافقات میان سرآمدان علمی ایران و کشورهای اسلامی ثبت می‌شود.
