فریده احمدی ـ کارشناس ثبت میراث ناملموس چهارمحال و بختیاری ـ درباره «رسم اجاق در شهر یانچشمه» به ایران اکونومیست گفت: این رسم بین طایفه بهارلویی‌ها اجرا می‌شود. طایفه بهارلویی‌ها از ایل بیگدلی هستند و این ایل به دو جناح چپ و راست تقسیم می‌شدند که هر کدام نشان مخصوص به خود را داشتند. نشان جناح راست «کمان» و نشان جناح چپ «سه‌تیر» بود. از این‌رو طایفه بهارلویی‌ها بر اساس این نشان مراسم‌های خود را اجرا می‌کردند.
او اضافه کرد: «رسم اجاق» یکی از آیین‌هایی است که در مراسم عروسی برگزار می‌شود و به این شکل است که عصر روز عروسی پیش از غروب آفتاب و بعد از اینکه داماد را از حمام آوردند، زنان و مردانی که به عروسی دعوت هستند به همراه داماد و ساقدوش‌ها در محوطه‌ای نزدیک خانه داماد گردهم می‌آیند و یک ریش‌سفید را به عنوان داور انتخاب می‌کنند که نظم مراسم را به عهده گیرد.
احمدی ادامه داد: ابتدا دایره‌ای به شکل کمان (علامتی از ایل بیگدلی) می‌کشند و جمعیت بین این دایره می‌ایستد. سپس فردی چابک و ورزشکار انتخاب می‌شود که دست در دست داماد و ساقدوش‌ها، سه بار دور این علامت می‌چرخند (به نشانه علامت سه‌تیر) و بعد از هر بار چرخش رو به قبله تعظیم می‌کنند. (در گذشته و قبل از ورود دین اسلام، به علت اینکه این ایل زرتشتی بودند، بعد از هربار چرخش، رو به آتش قرار می‌گرفتند.)
کارشناس ثبت میراث ناملموس چهارمحال و بختیاری افزود: بعد از اجرای این قسمت، مسابقه‌ای اجرا می‌شود و جوانان حاضر در مراسم در آن شرکت می‌کنند. مسابقه به این صورت است که بین کمان (دایره کشیده‌شده برای اجرای مراسم) سه خط با فاصله‌های دو، سه و چهار متر کشیده می‌شود و شرکت‌کنندگان از دو خط اول به صورت دو ضرب و از خط پایانی به صورت جفت‌پا می‌پرند و به هر کسی که پرش‌ها را درست انجام دهد و مورد تایید داور باشد، هدیه‌ای می‌دهند. این هدیه کله قندی است که خود داماد به برنده مسابقه می‌دهد.
احمدی با بیان اینکه «رسم اجاق در شهر یانچشمه» به شماره ۲۸۰۶ در بهمن ماه ۱۴۰۱ ثبت ملی شده است، افزود: این مراسم با نوای ساز و دهل و شادی همراه است و هدف از اجرای آن، شناسایی افراد چابک و مشخص شدن سلامتی و توانمندی مردان طایفه است.
