به گزارش ایران اکونومیست، اقتصاد دانش بنیان یکی از راه‌های رونق اقتصادی از طریق نفوذ فناوری، نوآوری علمی و بهره وری بالا محسوب می‌شود. از سویی دیگر نیز اقتصاد دانش بنیان به دلایلی همچون افزایش شتاب پیشرفت در حوزه‌های مختلف با اتکا به علم و فناوری می‌تواند راه دور زدن تحریم‌ها را نیز هموار کند.
بر همین اساس نیز از چند سال پیش توجه به اقتصاد دانش بنیان در ایران شکل جدی تری به خود گرفت و اواخر دهه هشتاد «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» نیز برای تقویت این بخش از اقتصاد تصویب شد.
با این حال هنوز جایگاه اقتصاد دانش بنیان در ایران قابل قبول نیست، به گونه‌ای که به گفته مقامات دولتی سهم دانش بنیان‌ها از اقتصاد کشور بین ۱.۵ تا ۲ درصد برآورد می‌شود و هنوز با مشکلاتی همچون بازاریابی، کمبود نقدینگی، قوانین متعدد و متناقض و… مواجه هستند.
البته خیاطیان رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی چندی پیش اعلام کرد که افزایش سهم اقتصاد دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی (GDP) به ۷ درصد تا پایان برنامه هفتم توسعه به عنوان مهمترین مأموریت این صندوق تعریف شده است.
دانش بنیان‌ها چقدر تسهیلات گرفتند؟
همانطور که گفته شد یکی از عمده مشکلات دانش بنیان‌ها تأمین مالی و سرمایه در گردش محسوب می‌شود، نظام بانکی طی دو سال گذشته نسبت به پرداخت تسهیلات به این بخش به صورت جدی تر وارد عمل شد.
بر همین اساس در سال ۱۴۰۰ حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان اختصاص پیدا کرد که این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۱۷۷ هزار میلیارد تومان رسید و جهشی ۱۶۵ درصدی را تجربه کرد و امسال نیز روند ۴ ماهه نخست نشان دهنده توجه ویژه شبکه بانکی به این بخش است.
گزارش وزارت اقتصاد از وضعیت پرداخت تسهیلات به دانش بنیان‌ها طی ۴ ماهه امسال هم نشان می‌دهد که به ۱۵۶۲ شرکت دانش بنیان -در قالب ۶۱۹۴ فقره تسهیلات- معادل ۵۶ هزار و ۸۸ میلیارد تومان پرداخت شد که نسب به چهار ماهه ۱۴۰۱ معادل ۱۰۵.۴ درصد افزایش داشته است.
همچنین تنها در تیر ماه ۱۴۰۲ به ۸۸۰ شرکت دانش بنیان -در قالب ۱۸۱۳ فقره تسهیلات- معادل ۱۷ هزار و ۶۸ میلیارد تومان پرداخت شد که نسب به تیر ماه ۱۴۰۱ معادل ۱۵۳.۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
بانک‌های دولتی سهم ۱۷.۴ درصدی در اعطای این تسهیلات داشته و در ۴ ماه نخست امسال به ۵۴۶ شرکت، ۱۸۳۲ فقره تسهیلات به میزان ۹ هزار و ۹۱۳ میلیارد تومان پرداخت کرده اند که نسبت به چهار ماهه پارسال ۱۰۵.۳ درصد افزایش داشته است.
در تیر ماه امسال هم از سوی این بانک‌ها به ۲۷۴ شرکت دانش بنیان تسهیلات اعطا شده که نسبت به تیر ماه سال گذشته ۱۲۵.۹ درصد افزایش داشته است.
بانک‌های خصوصی شده نیز سهم ۴۷.۹ درصدی در اعطای این تسهیلات داشتند که در ۴ ماه نخست امسال به ۸۸۶ شرکت تعداد ۲۶۶۲ فقره تسهیلات به مبلغ ۲۳ هزار و ۳۹۱ میلیارد تومان پرداخت کرده اند که نسبت به ۴ ماه نخست سال گذشته ۷۶.۴ درصد افزایش داشته است.
درآمد دانش بنیان‌ها از ۹۲ تا آذر ۱۴۰۱
همچنین طبق برآوردهای مرکز پژوهش‌های مجلس، درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۳۹۲ فقط ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که این مقدار تا سال ۱۳۹۷ به ۶۰ هزار میلیارد تومان و در سال ۱۳۹۸ به ۶۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
میزان درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه‌های مختلف فناوری در سال ۹۹ به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان، در سال ۱۴۰۰ به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان و تا پایان آذرماه ۱۴۰۱ به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
گفتنی است، از مجموع ۸ هزار و ۳۳۳ شرکت دانش‌بنیان تأیید شده تا پایان دوماهه نخست سال ۱۴۰۲، تعداد ۴ هزار و ۳۸۵ شرکت معادل نزدیک به ۵۱ درصد از آنها در تهران مستقر هستند. اصفهان با ۹.۳ درصد، خراسان رضوی با ۵.۵ و البرز با ۴.۷ درصد به ترتیب در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار دارند.
