عباس آخوندی به تشریح لزوم احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده، تسهیلات بانکی در حوزه عرضه و تقاضای مسکن، پیگیری انضباط شهری در شورای عالی معماری و شهرسازی و جلوگیری از سوداگری ها و تغییر کاربری ها و لزوم پایبندی دولت به تعهدات مسکن مهر و همدردی با متقاضیان مسکن مهر پرداخت.
وزیر راه وشهرسازی در ابتدای سخنانش با اشاره به تصویب وام 50 میلیون تومانی ساخت در کلان شهرها در هیأت دولت به منظور حمایت از احیا، نوسازی و بهسازی مسکن در بافت های فرسوده اظهار داشت: مصوبه روز چهارشنبه هیات وزیران جهت گیری جدید و تغییر استراتژیک را در برنامه مسکن و شهرسازی نشان می دهد، البته بحث بافت های فرسوده و بافت های ناکارآمد همواره مطرح بوده اما هیچ گاه به صورت جدی مورد توجه قرار نگرفته است و در مکان یابی مسکن مهر نیز شاهد آن بودیم که این پروژه در حاشیه شهرها و فضاهایی اجرا شد که سابقه سکونت در آن جا کمتر بوده است.
در چارچوب این مصوبه، میزان سقف تسهیلات تامین مسکن در کلان شهرها 500 میلیون ریال، مراکز استان ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت 400 میلیون ریال و سایر شهرها 300 میلیون ریال تعیین شد.
وی ادامه داد: سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، سیاست های برنامه پنجم و برنامه های قبلی عمدتا بر این اصل استوار بوده است که ما به درون بافت ها برگردیم که این برنامه ها اجرا نشده است.
احیای بافت‌های فرسوده برگشت به هویت ایرانی است
آخوندی با طرح این سوال که چرا بافت های فرسوده و بافت های داخل شهر در این مصوبه مد نظر قرار گرفته؟ تصریح کرد: هزاران دلیل می توان برای این موضوع داشت زیرا که ما هر چه از معماری ایران، از هویت فرهنگی و هویت تاریخی داریم در همین بافت های فرسوده قرار دارد و زمانی که به معماری اسلامی ایرانی توجه می کنیم چیزی در عالم ماورا نیست، بلکه همین بافت های تاریخی هستند که هویت تاریخی ایران را شکل می دهند همچنین توجه به این بافت ها توجیه اقتصادی نیز دارد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: همه این بافت ها امکانات زیربنایی و تاریخی دارند و علاوه بر آن امکانات و خدمات آب، برق، گاز و تلفن و خدمات شهری و از همه مهم‌تر محله و جمعیت دارند و روابط اجتماعی در این بافت ها ساری و جاری است و به طور کلی می توان گفت این بافت ها دارای هویت هستند لذا برگشت به سیاست احیای بافت های فرسوده و بافت های تاریخی یک جهت گیری بسیار درست برای برگشت به هویت اصیل ایرانی است ضمن آن که استفاده از آن چه که داریم نیز از جمله ثروت شهری، ثروت تاریخی و فرهنگی نشانگر اهمیت مصوبه اخیر هیئت وزیران است.
وی در پاسخ به ذکر مشخصات و وسعت بافت فرسوده توضیح داد: با یک حوزه بسیار بزرگی طرف هستیم، بافت های تاریخی ایران که ارزش تاریخی دارند از سوی وزارتخانه شناسایی شده و در شورای معماری و شهرسازی کشور نیز به تصویب رسیده چیزی در حدود 22 هکتار در سرجمع شهرهای قدیمی مانند تهران، مشهد، گرگان، اصفهان، شیراز و تبریز است.
وزیر راه و شهرسازی افزود: در کنار این بافت های تاریخی که ارزش تاریخی دارند ما بافت هایی داریم که دارای قدمت هستند ولی لزوما ارزش معماری و تاریخی ندارند ولی آن ها هم باز دارای قدمت هستند که این بافت ها نیز چیزی حدود 54 هکتار را شامل می شوند و در مجموع این دو چیزی در حدود 76 هزار هکتار بافت شهری است و جمعیتی در حدود 11 میلیون نفر در این بافت ها زندگی می کنند.
یک سوم جمعیت شهری در بافت های فرسوده و ناکارآمد
آخوندی ابراز داشت: متاسفانه به دلیل این که به این بافت ها توجه کمتری شده و بیشتر توجه به حاشیه شهرها بوده متاسفانه این بافت ها که روزی مرکز شهر ایران را تشکیل می دادند به تدریج رو به فرسودگی رفته و جمعیت از این بافت ها به تدریج خارج شده لذا ما در برخی از این بافت ها تراکم 50 نفر در هکتار را داریم یعنی در واقع بخش زیادی از این بافت ها خالی از سکنه شده است.
این عضو هیأت دولت تصریح کرد: در کنار این بافت ها ما یک سری بافت‌های غیررسمی در حاشیه شهرها داریم که آن ها هم جزو این مصوبه ما قرار می گیرند که هم کیفیت نازلی دارند و هم تراکم بسیار زیادی دارند و در برخی جاها ما تا 700 نفر در هکتار هم داریم یعنی در واقع ما دارای یک نوع کارآمدی و عدم تعادل جدی در بین مرکز و پیرامون شهرها هستیم که این ایجاد تعادل خود نکته بسیار مهمی است که مورد توجه ما قرار دارد که این بافت ها نیز چیزی در حدود 9 میلیون نفر را دربرمی گیرد و سر جمع این دو چیزی در حدود 20 میلیون جمعیت است و بیش از یک سوم جمعیت شهری ایران را شکل می دهد.
وی اضافه کرد: تصور کنید که این بافت ها عمدتا در برابر زلزله مقاوم نیستند و اکثر آن ها آسیب پذیرند بنابراین ما از جهت بحث پیشگیری هم اگر به موضوع نگاه کنیم توجه به بافت های پیرامون و بافت های فرسوده حائز اهمیت است.
لزوم پرداخت 70 هزار میلیارد تومان تسهیلات مسکن
این عضو هیأت دولت در توضیح تسهیلات بانکی در حوزه مسکن در پاسخ به سوالی مبنی براینکه ارقام و نحوه پرداخت این وام قرار است تغییراتی داشته باشد و منابع افزایش وام برای بافت های فرسوده از کجا تامین خواهد شد؟ اظهارداشت: همان طور که رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه خود گفتند از نظر بانک مرکزی در حالت ایده آل باید 25 درصد تسهیلات بانکی به حوزه مسکن پرداخت شود که در عملکرد سنوات قبل نیز- پیش از آن که دولت مداخله جدی در بحث مسکن داشته باشد- وجود داشته است و کل تسهیلات بانکی در بخش تسهیلات وام مسکن حدود 25 درصد بود که این تسهیلات به تدریج با مداخلات گسترده که صورت گرفت به 12.5 تا 13 درصد رسید، بنابراین اگر بانک مرکزی بخواهد به درصد قبلی برگردد چیزی در حدود 70 هزار میلیارد تومان در حوزه مسکن تسهیلات داده شود.
وی ادامه داد: نکته بسیار مهم برای بانک مرکزی این است که ما به بانک ها دستور می دهیم که چه کار کنند و آنها باید بتوانند خودشان قدرت انتخاب داشته باشند، اگر دولت بخواهد سیاستگذاری کند باید هزینه سیاست گذاری را از طریق یارانه پرداخت کند.
آخوندی گفت: کاری که ما انجام می دهیم این است که بانک ها برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد تا این تسهیلات را در اختیار متقاضیان مسکن قرار دهند و آن ها به ارائه تسهیلات راغب شوند.
ساخت سالانه 300 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده
وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به اینکه تعداد واحد های مسکونی هدف در بافت های فرسوده به چه میزان است؟ اعلام کرد: هیات وزیران روز چهارشنبه در راستای تحقق قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، تصویب کرد که به مدت 6 سال متوالی، سالانه به ۳۰۰ هزار نفر تسهیلات بانکی اعطا شود.
وی توضیح داد: حدود یک سوم جمعیت شهری در این محدوده هستند و فرض ما بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته این است که در وضعیت مطلوب بتوانیم چیزی حدود میانگین یک میلیون واحد مسکونی در سنوات آتی ساخته شوند؛ لذا ما برای ساخت300 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده هدفگذاری کردیم که برای شش سال متوالی این رقم یک میلیون و 800 هزار واحد مسکونی خواهد بود که که این رقم بسیار موثر است که می تواند کل اقتصاد ایران و هم بخش بازار مسکن ایران را متحول کند.
آخوندی ابراز داشت: میزان تسهیلاتی که باید به این 300 هزار بافت فرسوده اختصاص یابد سالانه 12 هزار میلیارد تومان است که یک رقم قابل توجه محسوب می شود.
وی اضافه کرد: باتوجه به این که طرح نوسازی بافت های فرسوده 30 درصد جمعیت شهری را شامل می شود لذا از دامنه نفوذ بالایی برخوردار است که عمده مخاطبانش طبقه متوسط و زیر متوسط شهری هستند که در مناطق مرکزی شهرها سکونت دارند.
آخوندی با اشاره به نقش طرح نوسازی بافت های فرسوده در ایجاد عدالت جغرافیایی و شهری بیان داشت: یکی از گرفتاری های بخش های جغرافیایی و شهری مسائلی چون بالای شهر و پایین شهر، مناطق اعیان نشین و فقیر نشین است که در طرح مذکور با مورد توجه قرار گرفتن مرکز شهر این مسئله تا حدود زیادی برطرف شده است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این که طرح نوسازی بافت های فرسوده اثرات کالبدی دارد، تصریح کرد: این طرح از جهت فرهنگی و اجتماعی پیوستگی را در ساختار شهر ایجاد می‌کند و در عدالت اجتماعی نقش مهمی دارد.
این عضو هیأت دولت با بیان اینکه طرح نوسازی بافت های فرسوده یکی از کانون‌های هدف در نظام اصلاح یارانه‌ای و اصلاح قیمت انرژی است، تصریح کرد: این طرح می تواند یک هدف محوری برای نوسازی شهری ایران باشد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به به مزایای اجتماعی طرح نوسازی بافت های فرسوده ابراز داشت: با توجه به جوان بودن جامعه ایران و وجود تعداد زیادی زوج جوان خانه اولی، طرح نوسازی بافت های فرسوده اثرات مثبت اجتماعی بالایی دارد.
نوسازی بافت های فرسوده برنامه محوری برنامه ششم توسعه
آخوندی با بیان این که این طرح یک تصمیم دراز مدت است، اظهار داشت: خوشبختانه مجلس به موضوع بافت های فرسوده توجه زیادی داشته است و درحال حاضر هم کمیسیون عمران مجلس بر روی طرح نوسازی بافت های فرسوده تمرکز کرده است که این امر می تواند تضمینی برای تداوم سیاست نوسازی بافت های فرسوده باشد.
این عضو هیأت دولت اعلام کرد: حتما یکی از برنامه های محوری برنامه ششم دولت همین بحث نوسازی بافت های فرسوده خواهد بود.
وی در خصوص آثار تورمی این طرح یادآور شد: در حوزه مسکن تورم از چند نقطه ازجمله عرضه و تقاضا و سوداگری روی زمین نشات می گیرد که این طرح می‌تواند یک انتظارات تورمی شدیدی ایجاد کند.
نمیتوان سوداگری را با مالیات کنترل کرد
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه تسهیلات دولت برای احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده داده می شود، بیان داشت: طرح نوسازی بافت های فرسوده موتور محرکه ای است که ما بتوانیم نرخ بهره‌وری از زمین در بافت های شهری را که دارای خدمات زیربنایی هستند، افزایش دهیم و در واقع می توانیم با این طرح یک نوع تعادل درعرضه و تقاضا را ایجاد کنیم.
این عضو هیأت دولت با اشاره به اینکه در طرح نوسازی بافت های فرسوده انضباط شهری مد نظر قرار داده شده است، اظهار کرد: سوداگری زمین از آن جایی شروع می شود که یک قطعه زمین که تراکم مجاز و کاربری اش ساخت سه طبقه است با یک بی انضباطی شهری و یک شهر فروشی به ده طبقه ارتقا می‌یابد و در آن صورت ظرفیت اقتصادی این ملک بدون هیچ گونه ارزش افزوده ای با یک مجوز افزایش پیدا می کند و این منشاء سوداگری می شود.
وی ادامه داد: بنابراین ما همزمان با طرح نوسازی بافت های فرسوده بحث انضباط شهری را در شورای عالی معماری و شهرسازی مد نظر قرار دادیم و به دنبال این هستیم که طرح های جامعی ایجاد کنیم و جلوی سوداگری ها و تغییر کاربری ها را بگیریم.
آخوندی تاکید کرد: سوداگری هایی را که در حوزه زمین و ملک صورت می گیرد با هیچ مالیاتی نمی توان کنترل کرد.
وی با بیان این که در "طرح نوسازی بافت های فرسوده" دو اقدام انضباط شهری و استفاده از ظرفیت های شهری مورد توجه قرار گرفته است اظهار داشت: این طرح دولت، عرضه را نیز افزایش می دهد و فقط مربوط به تقاضا نیست.
ظرفیت های جدید با تجمیع قطعات ریزدانه در بافت فرسوده
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این که دولت به کمک شهرداری باید دفاتر تسهیل گری را در هر محل ایجاد کند، گفت: این دفاتر تسهیل گری دو کار عمده را انجام می دهد که یکی از آنها کمک کردن برای تجمیع قطعات ریزدانه موجود است که وقتی قطعات تجمیع می شود امکان بهره برداری از زمین بیشتر خواهد شد.
وی ذکر کرد: اگر قطعات 80، 100 و 120 متر را با یکدیگر تجمیع کنیم می توانیم از قطعات بزرگتر بهره وری بیشتری داشته باشیم و ظرفیت جدیدی ایجاد شود و این ظرفیت های جدید امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی را فراهم می کند.
آخوندی گفت: سرمایه گذاران بخش خصوصی می توانند با ساکنان یا شریک شوند و یا اقدام به خرید کنند بنابراین باید اذعان داشت که روش های متعددی در این بخش وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه زمانی که بازار فعال شود راه حل‌های آن نیز مشخص می شود، توضیح داد: در این صورت است که سرمایه گذاران وارد گود می شوند تا به کمک مالکین خانه ها را تخریب و یا از نو بسازند.
این عضو هیأت دولت در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه ما همیشه به نوسازی فکر نمی کنیم بلکه به بهینه سازی هم می اندیشیم، تصریح کرد: ساختمان‌هایی که ارزش معماری و یا فرهنگی دارند باید مورد بهسازی و احیا قرار بگیرند.
وی افزود: باید ظرفیت جدیدی در اختیار سرمایه گذاران قرار بگیرد و در حال حاضردر بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری تراکم نفر در هکتار 50 نفر است که تراکم نفر در هکتار باید به 100 نفر در هر هکتار برسد و از اراضی و خدمات شهری استفاده بهینه کرد.
لزوم ایمن سازی منازل در برابر زلزله
وزیر راه وشهرسازی که در شامگاه گذشته (چهارشنبه) دربرنامه زنده گفتگوی ویژه خبری در شبکه دو سیما با موضوع احیای بافت های فرسوده شهری سخن می گفت، با اشاره به اینکه دفاتر تسهیل گری باید به کمک شهرداری ها ایجاد شود تا بازار نهایی برای دادوستد به وجود آید، گفت: این بازار نهایی می تواند برای تجمیع ها و یا برای مذاکرات با سرمایه گذاران و یا اینکه برای معرفی به بانک ها برای گرفتن تسهیلات باشد.
وی با اشاره به تسهیلات ودیعه اسکان موقت تصریح کرد: بر اساس مصوبه امروز هیأت دولت ودیعه مسکن برای شهرهای بزرگ 20 میلیون تومان، برای مراکز استان‌ها و مراکز بالای 200 هزار نفر، 20 میلیون تومان و برای شهرهای کمتر از 200 هزار نفر 10 میلیون تومان است.
آخوندی با اشاره به افرادی که تمایل دارند در دوره ساخت کمک بگیرند توضیح داد: بازارهای سرمایه گذار تولید و عرضه باید همزمان با بازار فروش ایجاد شود که این بازار جدید می تواند منجر به رونق کل حوزه ها شود.
وزیر راه وشهرسازی بیان کرد: از اراضی شهری باید به نحو بهتری استفاده کرد، به گونه‌ای که کسانی که ساکنان فعلی هستند باید سکونتگاه هایشان ارتقا یابد به طوری که منازلشان در برابر زلزله ایمن شود و باید در ساختمان های جدید مصرف انرژی کمتر باشد و از ظرفیت مازاد در بقیه جاها استفاده کرد تا بقیه اقدام به خرید و فروش و ساخت و ساز کنند.
دولت باید به تعهدات خود در مسکن مهر پایبند باشد
این عضو هیأت دولت در ادامه سخنانش در پاسخ به آخرین وضعیت مسکن مهر توضیح داد: بسیاری از این پروژه ها بدون مطالعه صورت گرفته است به گونه ای که بنده خودم را در جایگاه کسانی می گذارم که یکی از این واحدهای مسکونی را خریداری کرده اند. بنده با مردم همدردی می کنم و مقصر نیستم و دولت باید به تعهدات خود پایبند باشد.
آخوندی با اشاره به این که مشکلات بسیار زیادی در این حوزه وجود دارد، اضافه کرد: این نوع مداخلات برای سازنده، خریدار و دولت ایجاد مشکل می کند و بیشتر بحث ما در برنامه جدید این است که دولت حداقل مداخله را داشته باشد.
وزیر راه و شهرسازی با توضیح اینکه باید به فکر خدمات شهری، آسفالت معابر، جدول کشی، خیابان بندی و غیره در مسکن مهر باشیم، یادآور شد: باید خدمات زیربنایی همچون آب، برق، گاز و فاضلاب و خدمات روبنایی مانند مسجد، درمانگاه، کلانتری و غیره را برای واحدهای مسکن مهر فراهم کرد و ما به صورت شبانه روزی کار می کنیم و همکاران بنده در همه پروژه ها فعال هستند.
وی با تاکید براینکه باید شهر و محله ایجاد کنیم، گفت: ما می خواهیم تاریخ چند هزار ساله را در دوره سه، چهار ساله فشرده کنیم این در حالی است که شهرها در طول تاریخ به تدریج ایجاد شده اند.
تکمیل ساخت 460 هزار واحد مسکن مهر
وزیر راه وشهرسازی اعلام کرد: در این دوره حدود 460 هزار واحد مسکونی به اتمام رسیده است و مشکلات در محوطه، خدمات روبنایی و زیربنایی است بنابراین ساخت خود واحدها کمتر مشکل دارند.
آخوندی با بیان ایکه در این مدت 200 هزار واحد مسکونی را تحویل داده ایم گفت: برای 260 هزار واحد مسکونی به دنبال وصل کردن برق، آب و شبکه فاضلاب هستیم.
وی با اشاره به این که ساختمان هایی که به اتمام رسیدند، خدمات روبنایی و زیربنایی آنها نیز پیگیری می شود، گفت: مسکن مهر مسئله چند دولت است بنابراین نمی توان مدعی شد که در طول یک سال تمام مباحث مرتبط با مسکن مهر برطرف خواهد شد.
آخوندی با اشاره به اینکه باید به تدریج مسائل مورد حل و فصل قرار بگیرد، تصریح کرد: برای هر مجموعه ای که ساخته می شود حداقل یک مدرسه احداث می کنیم.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه محدودیت مالی در بحث مسکن مهر داریم، ادامه داد: در شرایطی قرار داریم که با تنگنای رکود تورمی مواجه هستیم.
وی افزود: با سازمان نوسازی مدارس مرتبط هماهنگ هستیم و با وزارتخانه های آموزش و پرورش و نیرو در ارتباط هستیم و آن ها به ما نیز کمک می کنند و باید حداقل خدمات را تامین و در وضعیت مناستبی عرضه شوند اما باید توجه داشته باشید که ما میراث دار این وضعیت هستیم و ضمن همدردی و همدلی با مردم تلاش می کنیم تا گره ها را به تدریج باز کنیم.
با وجود انتقادبه کل طرح، مشکلات را برطرف می کنیم
این عضو هیأت دولت تاکید کرد: ما همچنان به تلاش خود ادامه خواهیم داد به گونه ای که هیچ یک از پروژه ها متوقف نخواهد شد.
وی با اشاره به این که 220 هزار واحد مسکونی وام دریافت کرده اند گفت: افراد دفترچه اقساط خود را گرفته اند و مطمئن هستند که صاحب ملک خود هستند.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه دولت باید به تعهدات خود عمل کند، بیان داشت: ما به تلاش خود ادامه می دهیم با وجود انتقاداتی که به کل طرح داریم مشکلات را برطرف خواهیم کرد و رئیس جمهور این موضوع را مرتب پیگیری می کند.
وی افزود: مشکلات تامین مالی مسکن مهربا بانک مرکزی حل شده به گونه ای که مشکلاتی را که با وزارت نیرو هم داشتیم برطرف کرده ایم.
وی با اشاره به این که سازمان تجهیزات نوسازی مدارس نیز مشکلات را در این حوزه حل کرده است، افزود: با تمام توان تلاش خواهیم کرد تا مسائل را حل کنیم.
افزایش سقف تسهیلات بانکی مسکن مهر در شورای پول و اعتبار
بنابر گزارش وزارت راه وشهرسازی، در دولت یازدهم با پیگیریهای این وزارتخانه، موافقت شورای پول و اعتبارمبنی برافزایش سقف تسهیلات بانکی از48 هزار میلیارد تومان به 50 هزارمیلیارد تومان اخذ و موضوع افزایش سقف فردی تسهیلات مسکن مهر برای پروژه های خودمالک در کمیته مسکن مهر بانک مسکن مطرح و مصوب شد مبلغ 5 منیلیون تومان به این پروژه هااز محل اوراق گواهی حق تقدم بانک مسکن و تا سقف30 میلیون تومان به شرط فعال بودن پروژه پرداخت شود.
پیگیری و اخذ موافقت افزایش بازپرداخت تسهیلات از 15به 20 سال (مجموع دوران مشارکت مدنی و فروش اقساطی) با وجود مخالفت بانک مرکزی با افزایش مدت مذکور با تلاش های وزارت راه وشهرسازی شورای پول و اعتبار با موضوع مذکور موافقت کرد که هم اکنون بانک های مسکن ، رفاه و ملی به تقسیط 20 ساله اقدام می کنند.
بنابر این گزارش در جلسه روز چهارشنبه هیأت دولت به منظور احیا، نوسازی و بهسازی مسکن در بافت های فرسوده، ناکارآمد و سکونتگاه های غیررسمی، تامین مسکن گروه های کم درآمد و زوج های جوان میزان سقف تسهیلات تامین مسکن در کلان شهرها 500 میلیون ریال، مراکز استان ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت 400 میلیون ریال و سایر شهرها 300 میلیون ریال تعیین شد.
همچنین بر اساس مصوبه جدید هیأت دولت، ودیعه مسکن برای شهرهای بزرگ 20 میلیون تومان، برای مراکز استان‌ها و مراکز بالای 200 هزار نفر، 20 میلیون تومان و برای شهرهای کمتر از 200 هزار نفر 10 میلیون تومان است.
*ایسنا
ف/ف
