ویتامین‌ها مواد مغذی مورد نیاز انسان هستند كه از طریق غذا وارد بدن انسان
می‌شوند و برای حفظ سلامتی انسان ضروری هستند. چنین به نظر می‌رسد كه
استفاده از ویتامین‌ها به صورت موضعی برای پوست لازم است چون پوست شدیدا در
معرض عوامل آسیب‌پذیری چون نور خورشید است.
یكی از مهم‌ترین اثرات
مفید ویتامین‌ها، خاصیت ضد اكسیده شدن آنهاست كه آنها را تبدیل به
آنتی‌اكسیدان‌های محافظ بدن كرده و برای جلوگیری از پیری مفید است. از طرف
دیگر ویتامین‌ها می‌توانند باعث تحریك كلاژن‌سازی شوند و لایه شاخی پوست را
نرم‌تر كنند و از تیره شدن پوست جلوگیری كنند.
در این مبحث به ذكر خواص
تعدادی از ویتامین‌ها می‌پردازیم:
ویتامینAسال‌ها
از ویتامین A در مواد آرایشی – بهداشتی استفاده می‌شد، اما در سال 1984 توسط
«كلیگ من» اثرات جوان‌كننده ترتینویین كه یكی از مشتقات ویتامینAاست، شرح
داده شد. اثرات مفید ترتینویین در تمام مقالات و تحقیقات علمی به اثبات
رسیده است.
اثرات بیولوژیكی این ماده سبب شده كه این ویتامین به‌عنوان دارو
شناخته شود و استفاده از آن در مواد آرایشی- بهداشتی ممنوع و فقط با تجویز
پزشك مصرف شود. رتینول یكی دیگر از مشتقات ویتامینA است كه توسط صنایع
آرایشی – بهداشتی به مواد آرایشی اضافه شده و سبب افزایش ضخامت لایه شاخی
پوست و در نتیجه سبب رفع چین‌های صورت می‌شود.
ویتامین CویتامینC
نیز در آب، محلول است و در میوه‌ها و سبزیجات تازه وجود دارد. این ویتامین
اثر مهم ضد اكسیدكنندگی دارد و سبب تولید كلاژن می‌شود. این ویتامین به
مواد آرایشی – بهداشتی اضافه می‌شود زیرا خاصیت ضد اكسیدكنندگی آن سبب رفع
لكه‌های پوست و جلوگیری از پیری زودرس می‌شود و از طرف دیگر تولید ویتامینE
را افزایش می‌دهد.
این ویتامین سبب كاهش قرمزی پوست ناشی از آفتاب و نیز
كاهش عوارض آفتاب سوختگی می‌شود. اثر ضد التهابی این ویتامین تاثیر مفیدی
در درمان بیماری‌هایی چون اگزما و پسوریازیس دارد.
ویتامینEاین
ویتامین كه از نوع ویتامین‌های محلول در چربی است و در دانه‌های روغنی
خشكبار و بسیاری از روغن‌ها یافت می‌شود. سال‌هاست كه این ویتامین را
به‌عنوان داروی ضد پیری می‌شناسند و در موارد آرایشی – بهداشتی استفاده
می‌كنند. كاهش قرمزی ناشی از نور خورشید، كاهش ورم آفتاب سوختگی از اثرات
مفید آن است و كاهش قابل ملاحظه چین و چروك پوست در اثر استفاده موضعی آن
ثابت شده است.
ویتامینKاین
ویتامین در روده انسان تولید می‌شود و تولید آن نیاز به مصرف سبزیجات تازه
دارد. این ویتامین برای انعقاد خون ضروری است، اما استفاده از موارد موضعی
آن در كاهش خون‌مردگی ناشی از ضربات و نور خورشید موثر است. این ویتامین
همچنین در كاهش تیرگی زیر پلك كه علت عروقی دارد نیز موثر است.
نتیجه‌گیری:اثرات
مفید ویتامین‌ها در بدن انسان سال‌هاست كه مشخص شده و حالا در مواد آرایشی
– بهداشتی هم تاثیرات آنها ثابت شده است، اما همان‌گونه كه ذكر شد بعضی از
اقلام این ویتامین‌ها دارویی هستند و چون استفاده غلط از آنها سبب التهاب
پوست می‌شود، نحوه استفاده از آن باید توسط پزشك تجویز شود.
همچنین شكل‌های
ساختمانی مختلفی از این ویتامین‌ها در صنایع آرایشی- بهداشتی استفاده
می‌شود كه ممكن است با شكل خوراكی آن تفاوت داشته باشد. بنابراین استفاده
خودسرانه این ویتامین‌ها به صورت موضعی توصیه نمی‌شود، مثلا ممكن است حل
كردن قرص خوراكی ویتامینC در آب و مالیدن آن به صورت، نه تنها هیچ فایده‌ای
نداشته، بلكه به علت وجود مواد دیگری در آن قرص‌ها سبب ایجاد حساسیت شود.
میوه‌های مختلف نیز در حالی‌كه دارای ویتامین‌های گوناگون هستند، حاوی
تركیباتی هستند كه می‌توانند ایجاد حساسیت‌های پوستی كنند. بنابراین
استفاده موضعی از عصاره میوه‌ها یا حتی خود میوه‌ها اصلا توصیه نمی‌شود. در
عین حال مصرف خوراكی انواع میوه‌ها، سبزیجات تازه و خشكبار می‌تواند در
حفظ سلامتی پوست و نیز جلوگیری از بروز لكه‌های صورت و بدن پیشگیری از پیری
زودرس موثر باشد.
