برگزیده سرمقاله‌های روزنامه‌های صبح سه شنبه

خراسان:دورنمای مذاکرات وین

«دورنمای مذاکرات وین»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم امیرحسین یزدان پناه است که در آن می خوانید؛مذاکرات هسته ای نیویورک 2014 برخلاف مذاکرات سال پیش در این شهر، خیلی به چشم افکار عمومی نیامد. همین به چشم نیامدن هم باعث شد تا تحلیل های متفاوت و گاه متناقضی درباره نتایج آن شکل بگیرد. برخی آن را شکست خورده توصیف کردند و برخی دیگر موفقیت آمیز. حتی دکتر روحانی که در آخرین نشست خبری خود در نیویورک گفته بود پیشرفت مذاکرات بسیار بسیار کند بوده است، هفته گذشته از اتفاق نظر ایران و 1+5 در موضوعات اصلی خبرداد و گفت که اختلافات جزئی است. اما این همه ماجرای مربوط به مذاکرات طی 2 هفته اخیر نیست و در حالی که تا همین یک ماه پیش طرف های مذاکره کننده هرگونه احتمال تمدید مذاکرات را منتفی می دانستند طی روزهای اخیر تحلیلگران غربی این طور نوشتند که آمریکا در منطقه بحران زده غرب آسیا به ایران نیاز دارد و لاجرم می خواهد از طریق تمدید کردن مذاکرات و احتمالا یک توافق موقت دیگر، در تعامل با ایران باقی بماند. این ها اما فضای اصلی نیست که امروز و فردا در وین شاهد خواهیم بود.

تنها 40 روز تا پایان مهلت توافق ژنو مانده و واقعیت این است که اگر قرار است در 3 آذر پای توافق نهایی امضا شود، که بعید به نظر می رسد و بیان دلایلش در این مجال نمی گنجد، در مذاکراتی مانند آن چه امروز و فردا در وین رخ می دهد، باید توافقات جدی درباره نقاط باقی مانده اختلافی انجام شود. اما آیا انجام می شود؟ به این سوال با اطلاعاتی که دوطرف داده اند نمی توان به صراحت پاسخ گفت. چه این که دو طرف درباره توافق های نیویورک چیزی نمی گویند هرچند پس از مذاکرات در این شهر، وزیرخارجه روسیه صراحتا گفته بود که دوطرف تا 95 درصد به توافق رسیده اند اما شرایط به گونه ای است که به نظر می رسد امروز در نشست های تخصصی و فردا در نشست سیاسی ظریف و کری قرار است دو طرف برای 40 روز باقی مانده یکدیگر را ارزیابی کنند نه این که به نتیجه قطعی برسند. ارزیابی از تصمیم هایی که باید بگیرند تا اگر قرار است توافقی انجام شود، از حالا تا 40 روز دیگر مقدماتش فراهم شود.

در این میان رخدادهایی هست که نمی توان آن ها را کنار گذاشت و تنها به موضوعات اختلافی (ادامه غنی سازی و لغو تحریم ها) فکر کرد. آمریکایی ها به یکی از این تحولات بیشتر وابسته اند. آن ها حدود20 روز دیگر یک انتخابات مهم در کنگره دارند. اوباما از دیدگاه فعالان سیاسی این کشور و حتی برخی دموکرات ها، یک شکست خورده در حوزه سیاست خارجی این کشور تلقی می شود و تنها حوزه ای که می تواند ورق را برای او و هم حزبی های دموکراتش برگرداند، همین مذاکرات هسته ای است. چه این که ائتلاف ضد داعشی که تشکیل داده تا کنون نتیجه ای نداشته و عملا افکار عمومی شاهد هستند که داعش پیشروی می کند. از این منظر اگر قرار باشد تحولی پای صندوق های رای به کار آن ها بیاید نتایج همین مذاکرات است که در فاصله 3 هفته تا انتخابات کنگره انجام می شود اما این همه ماجرا نیست.

درست است که از همین حالا تحلیل های معتبر آمریکایی شکست حزب حاکم و روی کار آمدن جمهوری خواهان، به خصوص در سنا، را پیش بینی می کنند ولی واقعیت این است که تعداد این کرسی های مورد اختلاف به اندازه 6-7 کرسی است که گرچه مهم و حیاتی است ولی ممکن است پای صندوق ها اتفاقات دیگری رخ بدهد که به نفع دموکرات ها و اوباما باشد و از این دیدگاه برای آمریکایی ها منطقی نیست که با خبرهایی که از مذاکرات می رسد و تحلیل های پشت سرآن، روندی که برای تبلیغات انتخاباتی دارند را برهم بزنند و عملا به پیش بینی هایی که از شکست شان می شود جامه عمل بپوشانند. چه این که بر فرض محال هر توافقی انجام شود تفسیرهای مخالفان به اوباما اجازه نخواهد داد تا از آن به سود خودش استفاده کند. از این منظر در این مذاکرات 2 روزه نمی توان انتظار یک نتیجه مهم داشت.

البته نتیجه مهمی که آمریکایی ها گرفته اند و اوباما و کری در ماه های اخیر مدام آن را تکرار می کنند این ادعا است که «برای اولین بار» برنامه هسته ای ایران را به عقب رانده اند و شاید فعلا برای آن ها صلاح این باشد که همین شعار را برای تبلیغات تکرار کنند تا این که سکوت فعلی که درباره مذاکرات ایجاد شده است را برهم زنند و لاجرم تحلیل های مخالفان و موافقان آغاز شود. نکته دومی که مذاکرات امروز و فردا را تحت تاثیر قرار داده است، آژانس و مذاکرات این نهاد با ایران است.

آن ها در تازه ترین گزارش خود از پیشرفت اندک گلایه کرده اند و حتی یک ماه پیش گفته اند در طرحی که مدنظر دارند ممکن است یک سال طول بکشد تا وظایفی که بر عهده آن هاست را به طور کامل درباره ایران انجام دهند. آژانس هنوز درباره چالش برانگیزترین سوالاتش که همان مطالعات ادعایی است، بازهم ادعاهای تکراری قبلی خود را تکرار می کند و با سابقه ای که آژانس دارد دورنمای بستن این پرونده در این نهاد تاریک است. خلاصه این که به نظر می رسد امروز و فردا نشست های وین از یک بابت مهم خواهد بود و آن هم این که این دورنما را به دوطرف خواهد داد که آیا می توانند برای 40 روز آینده به یک توافق قطعی فکر کنند یا نه؟

جمهوری اسلامی:این تهدید را به فرصت تبدیل کنید

«این تهدید را به فرصت تبدیل کنید»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛نصیحت امام خمینی که همواره به مسئولین سفارش می کردند از تفرقه بپرهیزند و با توسل به اتحاد و همدلی کارها را به پیش ببرند، یک توصیه معمولی نبود. این نصیحت که در طول 10 سال رهبری امام، همواره بر زبان ایشان جاری بود، یک برنامه راهبردی بود که امروز بعد از گذشت 26 سال از رحلت ایشان، اهمیت آن بیش از هر زمان دیگری نمایان شده است.

بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی در تشریح چگونگی وضعیت رویاروئی مستکبران با ملت های تحت ستم، بارها این نکته را مورد تأکید قرار دادند که این، جنگ میان حق و باطل است که هرگز پایان نخواهد پذیرفت.

امروز، در صحنه جهان اسلام به ویژه خاورمیانه، بالا گرفتن جنگ میان حق و باطل را عیناً مشاهده می کنیم. این صحنه کاملاً نشان می دهد جبهه کفر با تمام توان و تمام قد در برابر جبهه اسلام قرار گرفته و برای سوزاندن ریشه اسلام از هیچ ترفندی فروگذار نیست. در این صف آرائی، آنچه حساس تر و اثرگذارتر است، استفاده ابزاری دشمن از مرتجع ترین و جاهل ترین قشر مسلمانان به عنوان نمایندگان اسلام واقعی و رویارو قرار دادن آن با اسلام ناب و انقلابی است. اگر جبهه کفر با همان چهره واقعی خود و درحالی که نقابی بر چهره ندارد به صحنه بیاید و در مقابل اسلام و مسلمانان صف آرائی کند، تکلیف مسلمانان روشن است. کسی در ضرورت ایستادگی در مقابل کفر ذره ای تردید نخواهد کرد و در صحنه شفاف کارزار نیز همه می دانند چه می کنند و با چه هدفی می جنگند. اما امروز صحنه رویاروئی چنان مه آلود و تیره و تار است که بسیاری افراد در تشخیص حق و باطل دچار اشتباه می شوند و به جای اینکه به روی دشمن شمشیر بکشند، آن را بر فرق دوست فرود می آورند.

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا در کتابی که اخیراً با نام "گزینه های دشوار" منتشر کرده، اعترافات جالبی در زمینه غافلگیر شدن آمریکا در برابر بیداری اسلامی و انقلاب های مردمی در جهان عرب دارد و سپس با صراحت اعلام می کند که برای رهائی از مشکلات و دشواری های پدید آمده از ناحیه بیداری اسلامی به ایجاد گروه تروریستی داعش متوسل شدیم. وی می نویسد: "با بعضی دوستان توافق کردیم که به محض اعلام تأسیس داعش، این گروه به رسمیت شناخته شود. توافق شده بود دولت اسلامی عراق و سوریه (داعش) در تاریخ 5/7/2013 (12/4/1392) اعلام شود و ما منتظر اعلام تأسیس بودیم تا ما و اروپا هرچه سریع تر آنها را به رسمیت بشناسیم. مصر قلب جهان عرب و اسلام است و ما تلاش داشتیم از طریق اخوان المسلمین و داعش این کشور را تحت کنترل در آورده و تقسیم کنیم و پس از آن به کشورهای حوزه خلیج فارس برویم."

یکماه و نیم قبل نیز یک فعال سیاسی سلفی مصری گفته بود: به همراه "ابوبکر بغدادی" که اکنون خود را خلیفه مسلمین می داند و سرکردگی داعش را برعهده دارد مدتی در زندان گوانتانامو در اختیار آمریکا بوده و ابوبکر بغدادی به صورت کاملاً غیرعادی و مشکوکی از زندان آزاد شده و با کمک های مالی و تجهیزاتی آمریکا در عراق فعال شد و مدتی به صورت یک عامل نفوذی در میان گروه های تکفیری برای آمریکا جاسوسی می کرد و سرانجام سر از گروه داعش در آورد و اکنون خود را خلیفه مسلمین می داند!

اینها اسناد روشنی هستند که نشان می دهند آمریکا و سایر قدرت های غربی با استفاده ابزاری از متحجرترین و جاهل ترین افراد مسلمان، اقدام به شعله ور ساختن جنگ میان کشورهای اسلامی و ملت های مسلمان کرده اند تا از رهگذر این آتش افروزی به اهداف استعماری خود برسند. غربی ها با این ترفند، دولت های اسلامی را ضعیف می کنند، مسلمانان را به دست خودشان به قتل می رسانند، بیت المال مسلمین را برای خرید سلاح از غرب و ریختن خون مسلمانان هزینه می کنند، زمینه را برای تغییر جغرافیای کشورهای اسلامی فراهم می نمایند، راه را برای چپاول و غارت ثروت های کشورهای اسلامی توسط استعمارگران هموار می کنند، منطقه را برای رژیم صهیونیستی امن می سازند، فرصت مبارزه را از ملت های انقلابی می گیرند و در نهایت مانع رشد و بالندگی اسلام ناب می شوند.

اینهمه سود برای کشورهای غربی و اینهمه زیان برای ملت های مسلمان که به عبارت روشن تر، تقویت جبهه کفر و تضعیف جبهه اسلام است، فقط با غفلت دولت ها و ملت های مسلمان و مشغول بودن مسلمانان به منازعات داخلی بر سر قدرت و جنبه دنیائی ممکن و میسر می شود. ساده تر و صریح تر اینکه ما مسلمانان با اختلافات داخلی خود به رونق جبهه باطل کمک می کنیم و زمینه را برای تضعیف جبهه حق فراهم می سازیم. این، درست نقطه مقابل توصیه امام خمینی است، توصیه ای که همواره مورد تأکید بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی بود و امروز دوراندیشی آن یگانه دوران برای همه به اثبات رسیده است.

اکنون جناح های سیاسی داخل کشور، بر سر یک دوراهی سرنوشت ساز قرار دارند که باید با درایت و هوشیاری یکی از آنها را انتخاب کنند. یک راه، همین است که می روند و به اندک بهانه ای به جان طرف مقابل می افتند و عرصه را به همدیگر تنگ می کنند و مردم را نیز از خودشان و کارائی و درایت و تدبیر خودشان مأیوس می کنند. راه دیگر، تلاش برای پیدا کردن راه های تفاهم و همدلی و کاهش فاصله ا ست، راهی که با عقل و منطق و تدبیر سازگار و منطبق است و علاوه بر آنکه مصالح کشور و ملت را در بردارد، منافع خود جناح ها را نیز تأمین خواهد کرد.

امت اسلامی و از جمله ملت ایران به عنوان بخشی از این امت، اکنون در یکی از حساس ترین مقاطع تاریخی خود قرار دارد. جبهه کفر با کمک و همراهی مهره های منطقه ای خود که در بسیاری از کشورهای اسلامی زمام حکومت را دردست دارند و با استفاده ابزاری از جاهل ترین و قشری ترین عناصر مسلمان درحال تقویت خود و تهدید کردن اسلام است. تسلط تروریست های تکفیری بر بخش هائی از عراق و سوریه و لیبی و نفوذ آنها در بسیاری کشورهای دیگر، راه را برای سلطه هرچه بیشتر استعمارگران بر کشورهای اسلامی هموار می کند و لطمه های شدیدی به چهره اسلام وارد خواهد ساخت. ما مسلمانان، حتی اگر برای اسلام هم دل نسوزانیم و فقط به فکر دنیای خودمان باشیم نیز نباید در برابر این خطر بزرگ بی تفاوت بمانیم و نباید اجازه بدهیم اختلافات داخلی در کشورها زمینه را برای عملی تر شدن این تهدید فراهم سازد.

جمهوری اسلامی ایران می تواند با تحکیم وحدت و انسجام داخلی، الگوی خوبی برای سایر کشورها و ملت ها باشد. عقلای قوم در ایران باید این مهم را جدی بگیرند و با تلاش و پیگیری، راه را برای تحقق وحدت امت اسلامی که از آرزوهای همیشگی مصلحان جهان اسلام است هموار سازند و تهدید کنونی را به فرصت تبدیل کنند، این وحدت می تواند شیشه عمر تکفیری ها را بشکند، نقشه های شیطانی اربابان آنها را نقش بر آب کند و ملت های مسلمان را در مسیر بیداری چنان استوار نماید که بتوانند استقلال و سعادت دنیا و آخرت خود را تأمین نمایند.

رسالت:نقطه تعیین کننده مذاکرات هسته ای

«نقطه تعیین کننده مذاکرات هسته ای»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم حنیف غفاری است که در آن می خوانید؛دور جدید مذاکرات دوجانبه و سه جانبه میان مقامات ایرانی، آمریکایی و نمایندگان اتحادیه اروپا در وین از سر گرفته می شود. این مذاکرات در حالی صورت می گیرد که در جریان مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 در نیویورک شاهد پیشرفت کند مذاکرات و باقی ماندن برخی نقاط اختلافی بودیم. نقاط اختلافی اصلی را " نحوه برداشته شدن تحریمهای ظالمانه علیه ایران" و " ظرفیت غنی سازی" تشکیل می دهد. در این میان موضوع تعیین ظرفیت غنی سازی در ایران تابعی از نوع مواجهه غرب با مسئله کلیدی " تعیین نیازهای اساسی ایران" است. در خصوص مذاکرات اخیری که در وین برگزار می شود چند نکته قابل ذکر است:

1- مذاکرات پیش رو در وین به صورت همزمان "نقطه تعیین کننده" و " نقطه آشکار ساز" در رسیدن به توافق نهایی هسته ای میان ایران و اعضای 1+5 محسوب می شود. به عبارت بهتر، با توجه به زمان اندک باقی مانده تا پایان ضرب الاجل دوم تعیین شده پس از اقدام مشترک( امضای توافقنامه ژنو) ، عدم پیشرفت ملموس در مذاکرات اخیر به معنای عدم امضای توافق نهایی تا سوم آذر ماه ( زمان پایانی ضرب الاجل دوم ) محسوب می شود. از این رو مذاکرات اخیر از اهمیت قابل توجهی در معادله چندمجهولی مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 محسوب می شود. غرب تا کنون دو فرصت مهم را جهت اتخاذ "تصمیم واقعی" در راستای رسیدن به توافق نهایی از دست داده است. یکی از این فرصتها در جریان مذاکرات وین 6 و دیگری در جریان مذاکرات نیویورک از دست رفت. مقامات کاخ سفید و تروییکای اروپایی در جریان این 2 دور از مذاکرات نشان دادند که همچنان قدرت اتخاذ تصمیم مهم و واقعی در راستای رسیدن به نقطه تفاهم را ندارند. اساسا چندمجهولی شدن معادله هسته ای میان ایران معلول تکرار ادعاهای واهی غرب علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای ایران، بازی پارادوکسیکال همه اعضای 1+5 در صحنه مذاکرات و اراده آمریکا مبنی بر پیچیده کردن این معادله گویا بوده است. همین مسئله سبب شده است تا علی رغم پیشرفتهای صورت گرفته در مذاکرات، شاهد شکل گیری دوری باطل در خصوص نقاط اختلافی باشیم.

از بین رفتن این دور باطل، که از آن به عنوان باطل السحر مذاکرات هسته ای یاد می کنیم، صرفا در سایه گذار اعضای 1+5 از رویکرد ایستا و بازدارنده فعلی امکان پذیر خواهد بود. 2- جمهوری اسلامی ایران مواضع خود در خصوص نقاط اختلافی را به صورت واضح و مشخص برای طرف مقابل تشریح کرده و به قول آقای دکتر روحانی رئیس جمهور کشورمان همه تعدیلهای لازم را پای میز مذاکره صورت داده است. بر این اساس در موضوع نیازهای اساسی و بحث ظرفیت غنی سازی، مسئله نیروگاه اراک و فردو، تحقیقات هسته ای ، نحوه برداشته شدن تحریمها و روال عادی سازی پرونده هسته ای ایران و .....شاهد اتخاذ مواضعی شفاف و گویا از سوی تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان بوده ایم.در جریان مذاکرات هسته ای وین و نیویورک ، کاخ سفید و سه کشور اروپایی هنوز به درک صحیح و شفافی از میزان نیازهای اساسی ایران در حوزه غنی سازی دست نیافته اند.این در حالی است که اساسا منبع و مرجع تشخیص نیازهای اساسی جمهوری اسلامی ایران در حوزه غنی سازی بر عهده خود کشورمان است. بر این مبنا،واشنگتن و تروییکای اروپایی اساسا قدرت محاسبه و تشخیص نیازهای عملی و اساسی ایران در این حوزه را ندارند.تاسیسات آب سنگین اراک و نیروگاه بوشهر از نیازهای اساسی ایران است. از سوی دیگر قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر از سوی روس ها تا سال 2021 خاتمه خواهد یافت . اینکه ایران در خصوص نحوه تولید سوخت برای دوره پس از این قرارداد چه تصمیمی خواهد گرفت بیش از اینکه به دیگران مربوط باشد در حوزه تصمیمات ملی ایرانیان قرار دارد. زمانی که ایران توان تولید سوخت مورد نیاز خود را دارد چه دلیل و منطقی برای صرف نظر از تولید داخلی و مبادرت به ورود از خارج وجود دارد.

این قاعده در خصوص رفع تحریمها و پروسه زمانی مترتب بر آن نیز صادق است. تحریمهای یکجانبه و چند جانبه ظالمانه اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران باید به محض انعقاد توافق نهایی میان طرفین برداشته شود. در صورت امضای توافقنامه نهایی، دیگر اساسا رفع گام به گام و تدریجی تحریمها معنا و مفهومی نخواهد داشت. توافقنامه موقت ژنو نشان داد که طرح گام به گام نمی تواند موفق باشد چرا که ایران این آمادگی را دارد که تمام تعهدات خود را به صورت دفعی و یکجا انجام دهد.ایران از طرف مقابل انتظار دارد به تبع اقدام ایران تحریمهای یکجانبه و چندجانبه را به طور کامل ملغی کند.در این خصوص بهانه جویی طرف مقابل در خصوص امکان ناپذیر بودن از بین بردن تحریمهای شورای امنیت بهانه ای بیش نیست!

3-شاید تنها تمییز دهنده مذاکرات هسته ای اخیر در نیویورک با دیگر ادوار مذاکرات، طرح و ارائه طرح های ابتکاری و جایگزین برای رسیدن طرفین به توافق نهایی باشد. بدیهی است که در این طرح های ابتکاری لازم است خطوط قرمز هسته ای کشورمان به طور کامل حفظ شود.

در این خصوص طرح پیشنهاداتی مضحکانه در قالب راهکارهای ابتکاری به هیچ عنوان قابل قبول نخواهد بود. یکی از این طرح ها مربوط به طرح واشنگتن مبنی بر حذف اتصالات میانی سانتریفیوژهای کشورمان بوده است. بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران زیر بار تبدیل شدن برنامه هسته ای خود به یک برنامه تزئینی و صوری نخواهد رفت . ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی به دنبال آن هستند که کشورمان از غنی سازی صنعتی به سمت غنی سازی R&D برود و فعالیتهای خود در زمینه هسته ای را صرفا در حد پروژه های تحقیقاتی و دانشگاهی ، آن هم با قدرت مانور محدود پیش ببرد. این در حالی است که بارها عنوان شده است تغییر کاربری فعالیت های هسته ای کشورمان از حوزه صنعتی به غیرصنعتی قابل قبول نیست و هرگز نیز صورت نخواهد گرفت.در چنین شرایطی غرب نیاز به واقع بینی به مراتب بیشتری در مسیر رسیدن به توافق نهایی هسته ای با ایران دارد. ارائه طرح های ابتکاری نیز باید در قابل پذیرش حقوق مسلم ایران صورت گیرد.

در این خصوص دیگر اعضای 1+5 نیز باید در ارائه طرح های خود نهایت ضریب واقع بینی را لحاظ کنند و دچار خبط و خطای ایالات متحده آمریکا در جریان مذاکرات نیویورک( در جریان ارائه طرح های غیر قابل قبول در قالب طرح های ابتکاری) نشوند. طرح ابتکاری آلمان تحت عنوان پلان B نیز در همین قالب و چارچوب قابل تفسیر است. اگرچه این طرح نسبت به طرح های به اصطلاح ابتکاری طرف آمریکایی واقع بینانه تر است، اما طرحی است که هنوز به طور کامل پخته نشده و حتی در مواردی با چارچوب توافقنامه ژنو تناقض دارد. در هر صورت ارائه طرح های ناقصی که در بر گیرنده واقعیات جاری در خصوص مسائل هسته ای کشورمان و توجه به نیازهای اساسی کشورمان در این حوزه نباشد غیر قابل قبول است.

4- منطق کلی ایران در مذاکرات هسته ای "رسیدن به توافق به هر قیمت ممکن" نیست! در این میان "رسیدن به توافق خوب" ، به معنای رسیدن به توافقی جامع که حقوق حقه هسته ای ایران در آن به طور کامل رعایت شود موضوعیت دارد. اگرچه مقامات آمریکایی در این میان دست به نوعی سرقت راهبردی زده و در ظاهر کلام خود " عدم توافق" را از " توافق بد" بهتر دانسته اند، اما در حقیقت این مسئله مبنای راهبردی کشورمان در مذاکرات محسوب می شود. حدود و ثغور مفهومی و راهبردی " توافق خوب" برای کشورمان کاملا مشخص و معین است . از سوی دیگر، طرح مسائلی مانند " رسیدن به هر نوع توافقی از عدم توافق بهتر است" به هیچ عنوان با رویکرد عزت مدارانه جمهوری اسلامی ایران و استراتژی های کلان کشورمان در حوزه سیاست خارجی انطباق ندارد. در چنین شرایطی موضع گیری صریح مقامات رسمی وزارت امور خارجه کشورمان ،مخصوصا اعضای زحمتکش تیم مذاکره کننده هسته ای باید به گونه ای باشد که راه را بر هرگونه مانور طرفداران " مصالحه بدون فایده" برای سودجویان ببندد.اساسا دیپلماسی رسمی،دیپلماسی عمومی و دیپلماسی پنهان ما در حوزه مذاکرات هسته ای با اعضای 1+5 نیز بایدبا استناد به سه اصل عزت،حکمت و مصلحت تعریف شود.این قاعده در برهه حساس فعلی باید به مراتب پررنگ تر شود. حفظ گارد بسته در مذاکرات هسته ای ، آن هم در مقابل زیاده خواهی و غیر واقع بینی اعضای 1+5 و مخصوصا ایالات متحده آمریکا، در اندک زمان باقیمانده تا سوم آذر ماه یک الزام محسوب می شود.

5- نکته پایانی اینکه تبدیل شدن مذاکرات هسته ای میان ایران و اعضای 1+5 به مذاکرات دوجانبه میان ایران و ایالات متحده آمریکا نشان دهنده انفعال دیگر اعضای 1+5 در مقابل کاخ سفید است. این انفعال به صورت ذاتی بازدارنده است.ضمن آنکه دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز نباید اجازه دهد مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 به مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا تبدیل شود. بدیهی است که در صورت عدم به نتیجه رسیدن مذاکرات، نظام بین الملل و افکار عمومی جهان مسئولیت این اقدام را متوجه آمریکا نخواهد دانست. در این میان تروئیکای اروپایی و چین و روسیه نیز مسئول خواهند بود. " بازی در زمین آمریکا" و " انفعال در مقابل آمریکا" هر دو باید در مدت زمان باقیمانده به خط قرمز دیگر اعضای 1+5 تبدیل و در مقابل،" پروژه مهار آمریکا" جایگزین آنها شود. در غیر این صورت احتمال رسیدن طرفین به توافق نهایی هسته ای کاهش یافته و دور باطلی که در خصوص اختلافات و به عبارت بهتر، بهانه های باقی مانده در خصوص پرونده هسته ای کشورمان به وجود آمده است ادامه خواهد یافت.

سیاست روز:مجلس دهم با اکثریتی کارآمد!

«مجلس دهم با اکثریتی کارآمد!»عنوان سرمقاله روزنامه سیاست روز به قلم حسن اختری است که در آن می خوانید؛بیش از یکسال - تا اسفندماه ۱۳۹۴- که زمان انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی است باقی مانده است. پارلمان در نظام های دموکراتیک - که با رأی مردم روی کار می آیند - نقش کلیدی و بی بدیلی را بر عهده دارند. به عبارت دیگر می توان «پارلمان» را نقطه ثقل دموکراسی دانست. کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که به علل مختلف رکن چهارم دموکراسی ـ وجود احزاب مستقل، رسانه ها و مطبوعات غیردولتی، تشکل های مردم نهاد (n.j.o) و به طور کلی جامعه مدنی - در آنها قوی و آنچنان فعال نیست - مجلس از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

لذا طبیعی خواهد بود که جریانات سیاسی حاکم در دولت و مجلس با انگیزه ها و نیات مختلف و متفاوت در پی به دست آوردن اکثریت کرسی های آن باشند.

بنابراین اصول گرایان به هزار ویک دلیل ناگفته و نانوشته بسیار دوست می دارند که کمافی السابق اکثریت مجلس دهم نیز مثل مجلس فعلی در اختیار آنان باشد. در نقطه مقابل جریان اصلاح طلبی - البته نوع خوش خیم آن - که با تصمیم استراتژیکی خود و حذف کاندیدای ریاست جمهوری خود توانست مجدداً سوار قطار اجرایی کشور شده و دولت ائتلافی (نه اصلاح طلب نه اصول گرا) را روی کار بیاوند که به دولت اعتدال شهرت یافت، در آن مقطع زمانی موفقیت بزرگی بود برای اصلاح طلبان، در شرایطی که اگر کاندیداهای اصول گرا با هم ائتلاف می کردند و یا حتی یکی از آنها انصراف می داد، پیروزی آنها حتمی بود و می شود گفت حضرات بازی برده انتخابات ریاست جمهوری را در هفته آخر واگذار کردند - این حرکت سنجیده و به جای - جریان اصلاح طلبی در کشور خون تازه ای بر کالبد سرد اصلاحات تزریق کرد. لذا حق دارند که مدعی و امیدوار باشند که به هزار و یک دلیل اکثریت مجلس آینده مثل دولت یازدهم در اختیار «اعتدالیون» قرار گیرد. به هر تقدیر مجلس دهم یا هر اکثریتی - اصول گرا، اصلاح طلب و یا اعتدال - که تشکیل شود جای یک سؤال جدی باقی خواهد بود که آیا مجلسی می شود که در قانون اساسی آمده و در کلام معمار و بنیان گذار جمهوری اسلامی در رأس امور بوده و در نگاه رهبری علاوه بر قوای سه گانه نیروهای مسلح نیز می باید از آن تبعیت داشته باشند. آرزوی هر شهروند ایرانی که دل در گرو ارزش های انقلابی و اسلامی دارد این است که مجلسی مقتدر با حضور نمایندگانی شجاع و خدوم از متن مردم که عصاره ملت باشند تشکیل گردد. اما آیا در عالم واقع نیز چنین اتفاقی خواهد افتاد؟

با نگاهی به بافت مجالس گذشته و با اصلاحاتی که در قانون انتخابات صورت گرفته - حداقل مدرک تحصیلی برای نمایندگی فوق لیسانس در نظر گرفته شده است - و با اعمال نظارت استصوابی شورای نگهبان حاکی از رشد کمی در بافت نیروی انسانی مجالس می باشد یعنی تعداد نمایندگانی که با تحصیلات عالی به مجلس راه یافته اند نسبت به دوره های قبلی بالاتر و بیشتر شده است. اما آیا از نظر کیفی نیز این اتفاق افتاده است؟ آیا با قانون فعلی انتخابات مجلس شورای اسلامی، همه واجدین شرایط قانونی انتخاب شوندگان از فرصت های برابری برای معرفی خود برخوردارند؟

با همه احترامی که شخصاً برای تک تک نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی قائلم و جایگاه رفیعی که مجلس در قانون اساسی دارد، باید پرده از یک واقعیت تلخ کنار زده شود و آسیب هایی که مجلس را از برگزیده شدن نمایندگان واقعی مردم محروم می سازد، بیان گردد تا مسئولین امر فکر عاجلی برای اصلاح امور از جمله قانون انتخابات بنمایند که ادامه روند فعلی می تواند شأن مجلس شورای اسلامی و تأثیری که در اداره امور کشور دارد و هر دوره نسبت به دوره گذشته پایین تر بیاورد. از باب نمونه به یکی یا دو تا از این آسیب ها صرفاً اشاره می شود؛ در حال حاضر در کلان شهری مثل تهران بزرگ در هر دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی مردم می باید با حضور در صندوق های رأی به ۳۰ نفر از واجدین شرایط نمایندگی رأی بدهند کمتر کسی پیدا می شود که اسامی ۳۰ نفر واجد شرایط را بداند چه برسد به اینکه نسبت به یکایک آنها شناخت داشته و با هم مقایسه کند و بهترین را انتخاب نماید.

لاجرم مجبور است به لیستی اعتماد کند که احدی بعد از انتخاب شدن پاسخگوی عملکرد آن نیست و هیچ ارتباط تعریف شده ای بین وکیل و موکل در طول چهار سال دوره نمایندگی مجلس وجود ندارد. در مقابل در شهرهای کوچک تر اتفاق دیگری رخ می دهد. اولاً تبلیغات در فرجه زمانی که قانون تعیین کرده است - یک هفته تا ۱۰ روز - امکان ندارد فردی موفق به معرفی خود گردد یا باید مبالغ هنگفت و سرسام آور و بعضاً میلیاردی را هزینه کند، آن هم در طول چندین سال بطور غیرقانونی با تشکیل جلسات خانگی و یا حضور در مجامع عمومی خیر و شر خود را به مردم شهر نشان دهد و وعده وعیدهایی بدهد که هیچ یک به حوزه کاری نمایندگی که وضع قانون و نظارت بر حسن اجرای آن باشد ندارد و یا اینکه دست به دامن جمعی ذی نفوذ گردد تا برای او رأی سازی شود و بعد از انتخاب نماینده محترم در حکم کارپردازی برای این جمع محدود انجام وظیفه کند. وانگهی نماینده موصوف به محض تایید اعتبار نامه اش، گوشه چشمی به دوره بعد مجلس دارد که چگونه تعاملی را با مجریان و موکلین خود داشته باشد تا بار دیگر از همان حوزه مورد اعتماد و انتخاب همشهریان خود قرار گیرد. حال نماینده ای که وام دار جمعی است که تلاش کرده اند تا او به کرسی نمایندگی برسد و گوشه چشمی نیز به آینده دارد چگونه می تواند در سطح کلان ملی فکر کند و مصالح جامعه را در نظر بگیرد و قانونی وضع کند که جامع و مانع و کارگشای امور کشور باشد.

یکی دیگر از آسیب های نمایندگی در ایران پیگیری و جامه عمل پوشاندن به وعده هایی است که در دوران تبلیغات نمایندگی به وفور در سخنرانی داده می شود که بسیاری از آنها نه توجیه اقتصادی دارد و نه با محدودیت در منابع امکان اجرایی آن می باشد. لاجرم نماینده ناگزیر است اولویت اول خود را به مسائل منطقه ای و یا حداکثر بخشی اختصاص دهد. متأسفانه این واقعیت را می توان علاوه بر نوع اعلام رأی نماینده در صحن علنی مجلس در کمیسیونهای تخصصی و حتی در نطق های میان دستور آنها نیز مشاهده کرد.

آنچه که بیان شد فقط گوشه ای از واقعیت های تلخی است که بر روند انتخاب برخی از نمایندگان حاکم شده و باعث گردیده تا مجلس شورای اسلامی از جایگاه رفیع قانونی فاصله بگیرد. امیدوارم دلسوزان نظام در مجلس و دولت با هر سلیقه ای که دارند به جای تلاش برای تصاحب اکثریت مجلس به فکر بالا بردن کارآیی و کارآمدی آن باشند که مجلس غیرمؤثر با هر اکثریتی که تشکیل شود مشکلی از این مملکت و مردم حل نخواهد کرد.

وطن امروز: 5 ستاره های ایرانی!

« 5 ستاره های ایرانی!»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم رضا ملک زاده است که در آن می خوانید؛ یکی از مظاهر جالب و مثال زدنی پیچیدگی طرح «اشغال سایبری» کشورها و نقض ملموس قوانین فرهنگی، سیاسی و اجتماعی حاکمیت های مردمی را می توان در مثال فراگیری نرم افزار ارتباطی «وایبر» مشاهده کرد. به طور معمول هیچ ایرانی حاضر به ارسال کمک مالی برای صهیونیست های کودک کش نیست! علاوه بر آن براساس فتاوای اکثریت مراجع عظام تقلید هرگونه معامله دولت اسلامی با اسرائیل «حرام» است. با وجود همه قوانین اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موجود در این رابطه، هم اکنون در برخی موارد به صورت علنی در حال کمک رسانی «اطلاعاتی» به بدترین و شناخته شده ترین دشمن بشریت هستیم! در شرایطی که بسیاری از مردم جوامع اروپایی نیز پس از جنگ غزه، به تحریم اقتصادی صهیونیست ها روی آورده اند، سهام نرم افزار جاسوسی رایگان وایبر با 200 میلیون کاربر که اغلب آنها از مسلمانان غرب آسیا به شمار می روند، به صورت جهشی در حال رشد قیمت است و مدیران وایبر به وضوح از فروش بسته های اطلاعات شبکه های ارتباطی کاربران سود می برند! شاید بتوان گفت این زشت ترین روی محیط سایبر است، چرا که به واسطه نیازسازی تکنولوژیک به راحتی فضای حاکمیتی جوامع را تحت تاثیر قرار داده و به صورت نامحسوس حیطه ارزش های انسانی را نیز با سیستم فرهنگ ستیز ذاتی آن دستخوش تغییرات جدی می کند.

البته هم اکنون به لطف تلاش جمعی از نخبگان و مهندسان ایرانی، بخش خصوصی کشورمان موفق شده است با ارائه 2 نرم افزار ارتباطی «بیسفون» و «ساینا» درصدد تامین نیازهای ایرانیان برآید. هرچند انتظار می رفت این پیشرفت تکنولوژیک در سایه حمایت های وزارت ارتباطات، در قالب پیشرانه شبکه ملی اطلاعات، بسیار سریع تر از موقعیت زمانی فعلی رخ دهد اما ظاهرا «بی برنامگی» مدیران بازنشسته فعلی در این حوزه حیاتی پایانی ندارد!

مخاطبان گرامی این یادداشت می توانند مهم ترین نقطه قوت بیسفون و ساینا را هم اکنون با مرور نظرات مجموعه بزرگی از ایرانیان و مسلمانان در سامانه های دانلود رایگان اینترنتی مشاهده کنند. هر دو نرم افزار رایگان ایرانی ارائه شده به کاربران فضای ارتباطات جهانی به رغم مزایای گوناگونی همچون برتری تکنولوژیک نسبت به رقبای خارجی، با برند «ایرانی» به بازار جهانی راه یافته اند. به همین جهت با وجود بروز برخی مشکلات فنی ناشی از «عرضه دست اول» از جانب اغلب کاربران ایرانی و مسلمانان با امتیاز «5 ستاره» مورد تقدیر قرار گرفته اند، در حالی که به طور معمول چنین رفتاری در فضای دریافت خدمات رایگان معمول نیست. پیام های روحیه بخش مسلمانان عرب منطقه که به جهت ورود ایران به فضای رقابتی سایبر احساس غرور و افتخار می کنند حقیقتا درسی بزرگ است برای مدیران تجربه گریز و بی برنامه بخش فضای مجازی کشورمان که از ورود به این محیط آماده برای رشد و پیشرفت ایرانیان بی بهانه سر باز می زنند!

«5 ستاره» شدن بیسفون و ساینا یعنی نه تنها مردم ایران بلکه سایر مسلمانان نیز، نسبت به اهمیت کمک نرساندن به پروژه اشغال سایبری جهان با ضدفرهنگ غربی واقف هستند و از سران تن پرور و فاسد حاکم بر اغلب کشورهای مسلمان منطقه انتظاری برای «تقابل» با نقشه های سایبری غرب ندارند. پس از همگرایی عمیق مسلمانان و آزادگان جهان با پیشرفت های هسته ای و فضایی کشورمان انتظار جهانی برای ظهور نسخه های پیشرفت درون زا در سایر حوزه های تکنولوژیک نیز افزایشی محسوس یافته است و همین موضوع بر اهمیت برنامه ریزی دقیق مدیران کشور برای فتح مرزهای جدید علم و فناوری می افزاید.

حتی اگر برخی مدیران فعلی شاغل در دولت یازدهم به دغدغه های تمدنی مشترک مسلمانان و ایرانیان نیز بی توجه هستند دست کم برای عملیاتی کردن شعارهای اقتصادی وعده داده شده باید از حضور در چنین بازار بزرگی استقبال کنند! در حالی که هزینه ایجاد هر شغل در فضای IT کمتر از 10 میلیون تومان است، بسترسازی برای اشتغال و ثروت آفرینی جوانان متخصص اما بیکار ایرانی در این حوزه به چشم نمی خورد! راه اندازی شبکه ملی اطلاعات ایرانی نویدی برای همه خانواده هایی است که علاقه مند به حضور در دنیای جدید ارتباطات و فعالیت های اقتصادی سایبری هستند اما در حال حاضر به علت عدم حمایت دولت، از توان رقابت با غول های جهانی که بدون هرگونه هزینه کرد به بالاکشیدن سهم ثروت جوانان ایرانی از بازار اشتغال دارند، برخوردار نیستند.اکنون مهم ترین سوال ما از وزیر ارتباطات و شخص رئیس جمهور روحانی این است که چرا دولت از ثروتمند شدن گوگل، فیس بوک، یوتیوب، وایبر و واتس آپ شادمان است و به تبلیغ رایگان برای آنها از تریبون دولت نیز می پردازد اما از پولسازی برای شرکت های ایرانی که از توان رقابت تکنولوژیک در سامانه ای ملی- منطقه ای نیز برخوردارند، پرهیز می کند؟!

مهندسان ایرانی «دهان» ندارند یا «جیب»؟! گریز از اینترنت ناامن با انواع دالان های ضدفرهنگی مسیری است که هم اکنون جیب دولت کشورهایی همچون ترکیه و اغلب اروپایی ها را از اسکناس پر کرده است.

علاوه بر آن با پیشرانه های ملی می توان با تقویت بخش خصوصی سرعت عرضه انواع نرم افزارهای پولساز گردشگری، تجاری و انواع درگاه های عرضه و توزیع و فروش محصولات متنوع کشاورزی، فرهنگی، آموزشی و ارتباطی را در محیط جهانی افزایش داد. عجیب اینکه در کشوری که از بیکاری متخصصان و رکود تورمی رنج می برد راه اندازی چنین سامانه ثروت زایی بدون دلیل به چرخه ای بروکراتیک و حتی قدری توطئه آمیز واگذار شده است! این چه برنامه ریزی دقیقی است که براساس آن مجری شبکه ملی اطلاعات، مدیر و مجری زیرساخت شبکه ملی اطلاعات و رئیس کارگروه 4 نفره تحقق شبکه ملی اطلاعات فردی است که به تاخیراندازی در این حوزه مبادرت جدی دارد؟! علاوه بر آن فرد یادشده، وزیر ارتباطات را به ورود به چالش بیهوده با شورایعالی فضای مجازی کشانده است. جنگی فرصت سوز که هم اکنون شخص رئیس جمهور نیز با پرهیز از تشکیل جلسات شورایعالی در آتش آن دمیده است! جالب اینجاست که وزیر پس از کش و قوس های فراوان و مطالبات روزافزون افکار عمومی، تقاضای تغییر دستور جلسات شورایعالی را به عنوان پیش شرط حضور رئیس جمهور و عمل به احکام رهبر حکیم انقلاب اعلام می دارد(!) ظاهرا صادق ترین فرد دولت، حسام الدین آشناست که عملا در فیس بوک برای انتخاب اعضای منتخب رهبر انقلاب در شورایعالی فضای مجازی «همه پرسی» برگزار کرد!

آیا جناب وزیر همچنان تصمیم دارند با بی توجهی به احکام صادره از جانب رهبر انقلاب درباره الزامات ایجاد یک محیط امن و پرشور اقتصادی و ارتباطی سایبری برای ایرانیان و مسلمانان، به پیشرفت نقشه های دشمن عملا کمک برسانند؟ تجربه راه اندازی اینترنت پرسرعت بدون تامین زیرساخت ملی و تبیین پیوست فرهنگی در تقابل با حکم صریح رهبر انقلاب و مراجع عظام تقلید چه آورده ای برای دولت و وزیر ارتباطات داشت؟ آیا حقیقتا دولت خود را موظف به تامین نظرات آمریکا درباره توقف پیشرفت های سایبری ایران کرده است؟ آیا در حاشیه مذاکرات دوجانبه با موضوع هسته ای، مسائل سایبری نیز مطرح شده است؟ آخر این بازی هولناک با منافع ملی، نصرالله جهانگرد و واعظی که هیچ، دولت یازدهم را نیز می تواند با مخاطرات سیاسی جدی مواجه کند، چرا که در جمهوری اسلامی مسیری فرعی برای تقابل با احکام ولی فقیه وجود ندارد و حفر تونل انحرافی در چنین فضایی دودمان بر باد خواهد داد.

حمایت:سناریوی انگلیسی سلفی گری

«سناریوی انگلیسی سلفی گری»عنواتن سرمقاله روزنامه حمایت به قلم دکتر حسن هانی زاده است که در آن می خوانید؛بیانات رهبر انقلاب به مناسبت عید غدیر حاوی نکات بسیار مهمی بود که بخشی از این بیانات مربوط به ضرورت ایجاد وحدت میان امت اسلامی و پرهیز از فرقه گرایی است و تاکید معظم له بر این مسئله که واقعه غدیر نباید محملی برای بروز اختلاف میان شیعه و سنی باشد.رهبرانقلاب از همین زاویه، به بررسی سیاست اصلی مستکبران یعنی ایجاد اختلاف میان فرق اسلامی بویژه شیعه و سنی پرداختند و خاطرنشان کردند: «بروز اختلاف میان مسلمانان، طبعاً باعث می شود همت، نیرو و انگیزه های آنان صرف دعواهای داخلی شود و به دشمنان بزرگ و اصلی خود توجهی نکنند و این، همان هدفی است که استعمار و استکبار، برای آن، برنامه ریزی کرده است.

امریکا، صهیونیزم و "متخصص کهنه کار تفرقه انگیزی یعنی دولت خبیث انگلیس"، پس از پیروزی انقلاب، تلاشهای خود را برای اختلاف انگیزی و انحراف اذهان شیعه و سنی از دشمنان اصلی، به شدت افزایش داده اند.» همچنین ایشان همه مسلمانان را به حفظ و تقویت وحدت و پرهیز از هرگونه اقدامی که موجب اختلاف در بین مسلمانان می شود توصیه کردند و افزودند: «هرکسی و هر اقدامی که موجب تحریک احساسات طرف مقابل و اختلاف شیعه و سنی شود، به "امریکا، انگلیس خبیث و صهیونیزم" یعنی بوجود آورندگان جریان جاهل، متحجر و وابسته تکفیری کمک می کند.» با توجه به اینکه انگلیسی ها یک تجربه چند صد ساله در تعامل با کشورهای شرقی داشته و آنها بخشی از این کشورهای شرقی را در استعمار خود داشته است؛ لذا همواره در ایجاد اختلاف در میان فرقه های مذهبی حتی در کشورهای غیر اسلامی مانند هند،نقش اساسی را ایفا کرده اند. انگلیسی ها در سازماندهی گروه های تکفیری از جمله داعش و جبهه النصره و حتی وهابیت که در عربستان نفوذ فوق العاده ای دارد، نقش جدی دارند و این گروهک ها توسط انگلیسی ها و برای مقابله با جریان تشیع تشکیل شده اند؛ لذا آنچه که در منطقه رخ می دهد برآیند تفکرات انگلیسی ها برای ایجاد شکاف میان مذاهب اسلامی است.

آمریکایی ها آن را با کمک رژیم صهیونیستی عملیاتی می کنند و این مسائلی که اتفاق افتاده و کشتاری که داعش در منطقه انجام می دهد، صرفا بخاطر نشان دادن چهره خشنی از اسلام و همچنین ایجاد شکاف میان مذاهب اسلامی و حتی ادیان مختلف در منطقه است.

تاکید رهبر انقلاب بر نقش انگلیسی ها در فرقه سازی به این علت است که سازماندهی فرقه های تکفیری توسط انگلیسی ها شکل گرفته است و از قرن هجدهم و نوزدهم آنها برای پیشبرد اهداف خودشان و ایجاد فتنه مذهبی در خاورمیانه به سازماندهی فرقه هایی تحت عنوان وهابیت و بهائیت و سایر مذاهب انحرافی و فرقه های تکفیری پرداختند و همچنین به دلیل سابقه طولانی و سیاهی که انگلیسی ها در فرقه سازی داشته اند، این مطلب مورد تاکید معظم له قرار گرفته است.

آنچه که در منطقه وجود دارد نتیجه تفکرات انگلیسی ها است و آمریکایی ها در واقع سناریوی تنظیم شده انگلیس را در جهان اعمال و عملیاتی می کنند و امریکایی ها تخصصی در این زمینه ندارند اما بریتانیا سابقه ننگینی در ایجاد اختلاف بین مسلمانان و سایر اقوام جهان دارد.در واقع دولت انگلیس از عوامل منطقه ای خود و مخصوصا گروههای تکفیری و وهابی ها استفاده می کند، به همین دلیل ما در طول سال های گذشته شاهد یک سلسله جریان سازی های شدیدی علیه شیعیان و علوی ها و مذاهب مختلف که زیر مجموعه اسلام هستند، بوده ایم.

این گروههای تکفیری از جمله سلفی ها و وهابی ها، داعش و جبهه النصره در راستای سیاست های انگلیس است که آمریکا در مقام عمل این ها را اجرایی می کند اما بهره نهایی را انگلیسی ها از این تفرقه افکنی ها می برند.در واقع انگلیسی ها، آمریکایی ها و رژیم صهیونیستی برای عبور از یک مرحله ای سعی می کنند از گروه های سلفی و تکفیری استفاده ابزاری کنند و اما ظاهرا این گروه های تکفیری در مسیر راه با انگلیس و غربی ها و آمریکایی ها دچار شکاف می شوند و پنجه بر صورت اربابان پدید آورنده خود می کشند و با آنها دچار اختلاف می شوند.

زمانیکه این گروه های تروریستی متوجه این مطلب می شوند که تاریخ مصرف آنها به پایان رسیده است و توسط این کشورها برای پیش بردن اهداف استکباری به بازی گرفته شده اند و دیگر کارایی لازم را ندارند، آمریکا و انگلیس و کشورهای دیگر را مورد تهدید قرار می دهند، همچنان که این مسئله در مورد القاعده که یک تشکل کاملا انگلیسی و آمریکایی بود محقق شد و در نهایت دامن آمریکا را هم گرفت، تا آنجایی که طالبان حتی عملیات های تروریستی هم در کشورهای غربی انجام داد. داعش و جبهه النصره هم در آینده همین وضعیت را خواهند داشت. در پایان نکته ای که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است و باید به آن توجه ویژه ای داشت، موضوع غدیر است، چرا که این مسئله یک پدیده بسیار مبارکی است و باید کانون وحدت اسلامی باشد و نباید حادثه غدیر موجب تفرقه بشود و کاملا باید از سوی علمای دین مورد بررسی دقیق قرار گیرد و در نهایت غدیر باید مظهر وحدت اسلامی باشد.

جوان:جو بایدن و هزینه های نیمه راست گویی اتفاقی

«جو بایدن و هزینه های نیمه راست گویی اتفاقی»عنوان یادداشت روز روزنامه جوان به قلم دکتر یدالله جوانی است که در آن می خوانید؛«جو بایدن» معاون باراک اوباما رئیس جمهور امریکا چند روز پیش در جمع دانشجویان دانشگاه «هاروارد»، به صورت اتفاقی بخشی از واقعیت های پشت صحنه گروه های تروریستی تکفیری و از جمله داعش در منطقه غرب آسیا را آشکار ساخت. این نیمه راستگویی اتفاقی از سوی «بایدن»، جنجالی بزرگ به راه انداخت و در نهایت معاون رئیس جمهور امریکا را برای کاهش هزینه وادار به عذرخواهی از کشور ترکیه، عربستان و امارات کرد.

جو بایدن در اظهاراتی صریح و بی پرده در جمع دانشجویان دانشگاه هاروارد، بزرگ ترین مسئله امریکا را متحدانش معرفی کرد و از ترکیه، امارات و عربستان سعودی، به عنوان سه کشوری که در شکل گیری و تقویت گروه های تروریستی ایفای نقش کرده اند نام برد و گفت: «گلایه همیشگی من این بود که بزرگ ترین مسئله ما متحدانمان هستند. متحدان ما در منطقه، بزرگ ترین مسئله ما در سوریه بودند. ترک ها دوستان فوق العاده ای هستند و من همیشه روابط بسیار خوبی با اردوغان داشته ام و زمان زیادی را با او گذرانده ام. سعودی ها و اماراتی ها و بقیه آنها چه کار می کردند؟

آنها آنقدر مصمم به کنار زدن بشار اسد و در اصل یک جنگ نیابتی شیعی- سنی بودند که صدها میلیون دلار و دهها و صدها هزار تن تسلیحات را برای هر کسی که با اسد می جنگید، روانه کردند، بدون در نظر گرفتن اینکه افرادی که در حال دریافت این کمک ها بودند، النصره، القاده و عوامل افراط گرای جهادی بودند که از دیگر بخش های جهان آمده اند. به دنبال این اظهارات افشاگرانه که البته نیمی از واقعیات را بیان می داشت، مقامات هر سه کشور ترکیه، امارات و عربستان برآشفته شده و هر یک از خود واکنش های تندی را به نمایش گذاشتند.

رجب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به شدت اظهارات جو بایدن را محکوم کرد و «احمد داوود اغلو» نخست وزیر این کشور نیز گفت: «محال است ما چنین انتقاداتی را بپذیریم. هیچ کس حق ندارد از ترکیه در خصوص مسائل سوریه انتقاد کند.»

نکته جالب در اظهارات رئیس جمهور ترکیه این است که می گوید: «اگر بایدن این جمله را گفته باشد، از نظر من به تاریخ پیوسته است!»پس از ترک ها، وزارت خارجه امارات با صدور بیانیه ای این اظهارات را شگفت آور و مغایر با واقعیت دانست.

عربستانی ها نیز نسبت به اظهارات بایدن واکنش نشان دادند و خواهان عذرخواهی معاون رئیس جمهور امریکا شدند. انتقادهای جدی مقامات سه کشور از اظهارات بایدن، کاخ سفید را به شدت نگران ساخت و این نگرانی موجب شد تا «بایدن» تحت فشار کاخ سفید، از هر سه کشور ترکیه، عربستان و امارات عذرخواهی کند. نگرانی اصلی کاخ سفید علاوه بر اینکه این اظهارات می توانست بر روابط امریکا با کشور های سه گانه تأثیر منفی بگذارد، این بود که متقابلاً کشور های رسوا شده، دست به افشاگری علیه امریکا زده و از نقش امریکا و متحدان اروپایی اش در تقویت و تجهیز گروهک های تروریستی تکفیری و از جمله داعش رونمایی کنند. پس از عذرخواهی تحت فشار بایدن، سخنگوی کاخ سفید به دفاع از این عذرخواهی پرداخت و گفت: «جو بایدن اشتباهات خود را می پذیرد!»

از دیگر نگرانی های مقامات کاخ سفید، بازشدن پرونده ای حقوقی علیه متحدانش به اتهام حمایت از تروریسم با استناد به اظهارات «جو بایدن» با شکایت کشور های سوریه وعراق بود. پیامد های سنگین چنین اظهاراتی را که به صورت اتفاقی یک مقام امریکایی راست گفته، نشریه «فارین پالیسی» با عبارتی قابل توجه مورد توجه قرار می دهد. نشریه فارین پالیسی با اشاره به اظهارات بایدن نوشت که رهبران سه کشور دچار سکته شدند، اما تمام آنچه بایدن گفت، حقیقت داشت، به ویژه بخش هایی از اظهارات وی که به ترکیه باز می گشت.

نشریه فارین پالیسی سپس با اشاره به عذرخواهی بایدن که تحت فشار کاخ سفید انجام گرفت می نویسد: «عذرخواهی جو بایدن از ترکیه و امارات نشان می دهد که تا چه اندازه گفتن حقایق خطرناک است.»

آفرینش:ضعف آموزش مهارت های زندگی درجامعه

«ضعف آموزش مهارت های زندگی درجامعه»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛افزایش استرس های روزانه و گسترده شدن مشغله های فکری در میان افراد جامعه موجب خستگی روح و جسم مردم گردیده است و خستگی های ناشی از مشکلات زندگی بسیاری از رفتارهای نامناسب و ناهنجار را برای ما به همراه خواهد داشت . کسب آرامش و فراغت از این دغدغه ها می تواند بسیاری از مشکلات و خستگی های روحی جامعه را برطرف سازد. هرچند که بسیاری از این مشکلات ناشی از مسائل اقتصادی است، اما تنها راه علاج آنها اقتصادی نیست. بسیاری از مشکلات و خستگی هایی که ما در طول روز با آن مواجهیم می تواند با داشتن روابطی گرم و محبت آمیز در خانواده ازبین برود و انرژی مضائفی در فرد ایجاد کند.

اما متاسفانه درحال حاضر تغییر در نوع روابط فردی میان افراد جامعه، بسیاری از روابط خانوادگی نیز تحت تاثیر قرار گرفته است و دیگر همچون گذشته خانواده کانونی برای طرح مشکلات و رفع آنها تلقی نمی گردد. به عبارتی نوع رفتارهای روزمره افراد باعث شده تا آنها مشکلات خود را در خانواده مطرح نکنند و شخصا در مورد مسائل تصمیم گیری کنند، که این امر ضریب خطا و اشتباهات را بالا می برد. از سوی دیگر خانواده نیز به سبب افزایش فشارها برای تامین نیازهای معمولی دچار دگرگونی گردیده و اعضای آن برای عدم وارد کردن بار اضافی بر دوش خانواده خود به سمت انزوا و تک محوری حرکت می کنند. این بزرگ ترین آفت برای انسجام و پایه های اجتماعی کشور می باشد.

وقتی اصلی ترین پایگاهی که فرد درآن متولد شده و رشد کرده دچار اختلال گردد، مسلما نمی توان از ان به عنوان مأمنی آسایش بخش و پرورنده انتظار داشت. کم حوصلگی به عنوان بخشی از رفتار روزانه ما تبدیل شده است، لذا اگر افراد، خانواده را نیزبرای خود نا آرام و سرد بیابند، حوصله ای برای وقت گذاشتن درآن نخواهند داشت و بسیاری از جوانان و حتی افرادی که تشکیل خانواده داده اند ویا سرپرست خانواده هستند، حوصله و میلی برای حضور درجمع خانوادگی را ندارند و ترجیح می دهند بیشترین اوقات خود را با گروه دوستان یا در محل کار خود سپری کنند. لذا آنچه امروز خانواده های ما به آن احتیاج دارند محبت و درک شرایط اعضای خانواده می باشد. جامعه امروزی دیگر همچون دهه های قبل نیست که افراد در یک خانواده بر محور تصمیمات کلی و قاطعانه سرپرست آن عمل کنند و اعمال سلیقه ها بسیار پایین باشد. امروز هریک از افراد خانواده با سلیقه و نظرات متفاوت در کنار هم زندگی می کنند و در نگاه کلی شاید تضاد خواسته ها و نگرش های متفاوت به موضوعات گوناگون موجب افتراق و جهت گیری افراد از کانون خانواده گردد. اما این مشکلی نیست که قابل حل نباشد. آموزه های اخلاقی خانواده که در چارچوب تجارب با ارزش در طول سالیان دراز به دست ما رسیده و رنگ و لعاب اسلامی نیز به خود گرفته است، این پتانسیل و انعطاف را داراست تا نیازهای افراد مختلف خانواده را به صورت مجزا برطرف سازد.

اما فعال سازی این پتانسیل ها نیازمند اسباب و لوازمی است که بسیاری از آنها باید از سوی کارشناسان خانواده و اموراجتماعی برای عموم مردم آموزش داده شود. امروز معضلات اجتماعی به صورت فراگیر در سراسر جهان از طریق آموزش و افزایش سطح مهارت های فردی مدیریت می شوند و حکومت ها با دستور کار قرار دادن این امور در برنامه های کلان خود، الگوسازی مناسبی را برای مردم خود در نظر می گیرند. برخلاف آنچه به عنوان ضد تبلیغات رایج برعلیه کانون خانواده در غرب مطرح می شود، و به گفته بسیاری از افرادی که درغرب تحصیل و زندگی کرده اند، خانواده ها درغرب بدون هیچ گونه ملاحظات غیر ضروری همچون تشریفات پر خرج هر هفته درکنار یکدیگر به پیک نیک می روند و البته ناگفته نماند که دولت ها نیز امکانات رفاهی و تفریحی را برای عامه مردم فراهم می سازند. اما متاسفانه خانواده های ما امروز درگیر تجملات شده اند و بسیاری از اموراتی که درگذشته موجب انسجام خانواده می شد را ترک کرده اند. ازسوی دیگر دولت ها نیز در فراهم سازی امکانات رفاهی جهت رفاه حال خانواده ها، آموزش مهارت های زندگی و فرهنگ سازی جهت تقویت بنیان خانواده، اقدامات مناسبی انجام نداده اند و حتی برنامه مدون و قابل د فاعی نیز ارائه نداده اند. مسلما با سرمایه گذاری جهت تحکیم روابط عاطفی میان خانواده ها، بسیاری از مشکلات اجتماعی که امروز شاهد آن هستیم از بین خواهند رفت. وقتی خانواده بتوانند بر امورات و تنش های اعضا نظارت ومدیریت داشته باشند، باری از دوش جامعه برداشته می شود و بسیاری از معضلات فرهنگی که از آنها به عنوان بیماری لاعلاج یاد می کنند، برطرف خواهد شد.

شرق:کوبانی و مسوولیت ایران و ایرانی

«کوبانی و مسوولیت ایران و ایرانی»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم کاظم موسوی بجنوردی است که در آن می خوانید؛برخی خبرگزاری ها از قول یک فرمانده «داعش» نوشتند که او پس از ورود به شهر عین العرب (کوبانی) در شمال شرق سوریه اعلام کرد: کُردها مسلمان نیستند. اگر خلافت اسلامی را بپذیرند و مسلمان شوند یا جزیه بپردازند، در امان خواهند بود؛ در غیراین صورت باید بمیرند. وی که خود را «ابوخالد عبدالله» معرفی کرد، در ادامه اظهارات خود افزود: کُردها یک قوم مجوس و ایرانی هستند و من نمی دانم در سرزمین اعراب چه کار می کنند. وی در ادامه اظهارات خود گفت: ما به مجاهدین دستور داده ایم که با دختران و زنان کُرد مثل دختران و زنان رافضی (شیعیان)، ایزدی و مسیحی رفتار کنند. وی با تاکید بر این نکته که اگر کردها خلافت دولت اسلامی را بپذیرند و اسلام بیاورند در امان خواهند بود، گفت: مردم هر شهری که توسط مجاهدین آزاد می شوند مختارند که دو راه را برگزینند: یا خلافت دولت اسلامی را قبول کنند که در این صورت در امان خواهند بود یا جزیه بدهند و به قوانین دولت اسلامی پایبند باشند. وی افزود: در غیراین صورت راه سومی جز مرگ برای این افراد وجود ندارد. ابوخالد گفت: مردان کردی که در برابر دولت اسلامی مقاومت کنند ریختن خونشان مباح است و نکاح زنان و دختران آنان برای مجاهدین هیچ منعی ندارد. سخنان این فرمانده «داعش» تازه نیست. صدام نیز با همین منطق، بیش از سه هزار روستای کردنشین را ویران کرد و 182هزارنفر از کردها را کشت و نام این نسل کشی را «عملیات انفال» گذاشت. با همین استدلال ها بود که گروهی دیگر به کردها شناسنامه ندادند و گفتند یا عرب شوید یا از سرزمین اعراب بروید. اینکه کردها، عرب نیستند و تبارشان آریایی است، سخنی درست است ولی پرسش این است که آیا به راستی قلمرو امروز کردهای سوریه و به طور کلی سرزمین های شمالی میان دو رود دجله و فرات، سرزمین اعراب بوده است؟ برای پاسخ به این سوال، بهترین راه، کمک گرفتن از منابع تاریخی و جغرافیایی کهن است. با نگاهی به این منابع روشن می شود که حدود و ثغور شام و عراق در این منابع مشخص و روشن است و هرگز شامل مناطق کردنشین بین النهرین شمالی نبوده است؛ سرزمینی که امروز کردها در آن آماج حملات «داعش» قرار گرفته و با استدلال های قوم گرایانه و مذهبی نابود می شوند حداقل از هزاره اول پیش از میلاد در زمان مادها و هخامنشیان (نیاکان آریایی کردها و سایر ایرانیان) بخشی از فلات ایران جزو دنیای آریایی و ایرانی بوده و همواره حکومت های ایرانی و آریایی بر آنجا حکومت کرده اند. پس از سقوط امپراتوری هخامنشی، این سرزمین توسط اسکندر و جانشینانش تصرف شد تا آنکه با برآمدن اشکانیان، در قلمرو آنان قرار گرفت. در دوره 500ساله حکومت اشکانیان، این ناحیه مورد منازعه آنان و رومیان بود. در یک مقطع کوتاه، کاسیوس، امپراتور روم، توانست بخشی از بین النهرین شمالی را به قلمرو امپراتوری روم ملحق کند. کشف برخی آثار متعلق به اشکانیان در بخشی از این نواحی مانند آثار به دست آمده در تل عجابه خابور، نشان دهنده اهمیت این سرزمین برای اشکانیان بوده است. در عصر ساسانی این منطقه همانند گذشته از مناطق مورد کشمکش ایران و روم بود. در این زمان بخشی از بین النهرین شمالی شامل راس العین (سرکانی در کردستان سوریه) و مناطق جنوبی آن تا فرات، کوه ماردین، دارا و طور عبدین، در اختیار روم و نصیبین و مناطق اطراف آن و دشت ماردین تا سنجار هم در اختیار ایران بود. دژ «سرجه» میان دارا و نصیبین هم، مرز میان دو دولت بود. البته این تقسیم بندی گاه به سبب جنگ های میان دو امپراتوری دچار تغییر می شد. به عنوان مثال رومی ها مدتی بر شهر ایرانی نصیبین مسلط شدند ولی شاپور اول ساسانی آنجا را بازپس گرفت.

همچنین قباد، آمد (دیاربکر) را از تصرف رومیان خارج کرد. با وجود این فرازونشیب ها، ظاهرا تا زمان خسروپرویز برخی مناطق از جمله سنجار همچنان در دست ایران بود. براساس عهدنامه هایی که میان این دو دولت منعقد شد در مقاطع مختلف شهرهایی مانند نصیبین و رها (اورفه) به عنوان مرز دو امپراتوری تعیین شد. با سقوط ساسانیان و تصرف این سرزمین توسط مسلمانان عرب، موج گسترده ای از مهاجرت اعراب به این سرزمین حاصلخیز آغاز شد. البته پیشینه مهاجرت اعراب به این منطقه به قرن ها پیش از اسلام بازمی گردد. در دوره حکومت پومپه، امپراتور روم، گروهی از عرب ها به سوی بین النهرین شمالی، ازجمله ناحیه خابور مهاجرت کردند.

این مهاجرت ها که بیشتر به علل سیاسی و اقتصادی صورت می گرفت، تا قرون جدید نیز کمابیش ادامه یافت؛ با وجود این، بیشترین حجم مهاجرت قبایل عرب، پس از ظهور اسلام رخ داد. این مهاجرت ها چنان وسیع بود که بافت قومی و حتی نظام نام گذاری منطقه (شامل رودخانه، شهرها و...) را هم دگرگون کرد. به عنوان مثال واژه های «کوبانی» و سرکانی را که کردی و آریایی اند به رأس العین و عین العرب تغییر دادند. برادران عرب، بین النهرین شمالی را به علت قرارگرفتن در میان رودهای دجله و فرات، جزیره نام نهادند. برپایه نوشته های مورخان و جغرافیدانانی چون ابن اثیر، ابن حوقل و ابویوسف، اعراب، جزیره را هم براساس نام قبایل مهاجر عرب به سه بخش تقسیم کردند:

1. دیار ربیعه که در شرق خابور قرار داشت و شامل موصل، اربل، عمادیه، حدیثه و نصیبین بود؛
2. دیار مضر در غرب دیار ربیعه و شامل رقه و رها بود؛
3. دیار بکر که کرسی آن شهر آمد بود. همچنین شهرهایی مانند سنجار، میافارقین، خابور، نصیبین، جزیره ابن عمر، ارزن، فیشابور، رقه، حران، رها، قرقیسیاء، خافونه و... هم تابع جزیره شدند.

با توجه به این مطالب می توان گفت سرزمین جزیره در آغاز، عرب نشین نبوده است. این مهم را جغرافیدانان قدیم هم مورد توجه قرار داده اند. ابن حوقل می نویسد هیچ کس جزیره را یک سرزمین عربی ندانسته است. زیرا این سرزمین در اصل متعلق به ایران و روم بوده و اعراب ربیعه و مضر به آنجا مهاجرت کرده و چراگاه و زمین تصاحب کرده اند. در زمان فتوحات اسلامی، ساکنان جزیره به دو گروه عرب (مهاجر) و عجم (بومی) تقسیم می شدند. خلیفه دوم برای اداره بهتر جزیره دو والی تعیین کرد؛ که ولیدبن عقبه مسوول امور اعراب جزیره بود و حبیب بن مسلمه که مسوولیت امور عجم جزیره را به عهده داشت. هرچند در جزیره علاوه بر کردها، ارامنه و آشوریان هم زندگی می کردند ولی مسلم است که منظور از عجم جزیره، کردها بوده اند. منابع اسلامی از سکونت شماری از طوایف کرد مانند بشنوی، جوبیه، حمیدی، بختی و... در نواحی مختلف جزیره در قرون نخستین اسلامی خبر داده اند. پس از آن تا به امروز بیشتر شهرهایی که در گذشته جزو جزیره بودند در کردستان ترکیه، کردستان سوریه و اندکی هم در کردستان عراق قرار دارند.

با سقوط خلافت اموی و شکل گیری سلسله های ایرانی نژاد در عصر عباسی و پس از آن، این مناطق در بیشتر مقاطع در اختیار سلسله های محلی کرد و ایرانی بوده است. چنین وضعیتی تا قدرت گیری ترک های سلجوقی و بعدها عثمانی ادامه داشت. متاسفانه براساس عهدنامه های صلح آماسیه و زهاب، این مناطق به شکل رسمی در اختیار عثمانی قرار گرفت و با سقوط عثمانی در جنگ جهانی اول و با نقشه انگلیس و فرانسه در میان سه کشور جدیدالتاسیس ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شد. با توجه به همه منابع کهن، حتی منابعی که خود اعراب نوشته اند، این ناحیه هرگز سرزمینی عربی نبوده است. بلکه از ابتدای تاریخش آریایی و ایرانی بوده و کردها به عنوان یکی از کهن ترین اقوام آریایی در آنجا ساکن بوده اند.

بنابراین اگر قرار باشد، مسایل قومی و نژادی، جای مسایل انسانی و اخلاقی و معیارهای حقوقی و قوانین بین المللی را بگیرد، این برادران عرب هستند که باید از آنجا بروند نه کردها و آریایی ها که طبعا سخنی نابجا، غیرمنطقی و برخلاف قوانین بین المللی است. متاسفانه امروز کردهای «کوبانی» به عنوان بخشی از حوزه فرهنگی و تاریخی دنیای ایرانی از سه طرف در محاصره «داعش» اند و از یک طرف هم ترکیه. «داعش» به آنان حمله می کند و اعراب مسلمان و ترکان نوعثمانی فقط نظاره گر نابودی تدریجی آنانند. وزرای خارجه آمریکا و انگلیس هم که هواپیماهای شان در آسمان نظاره گر این تراژدی انسانی اند به صراحت می گویند «کوبانی» اولویت ما نیست و نمی توانیم مانع سقوط آن توسط «داعش» شویم. مردم کرد و همه مردم آزاده جهان علل چنین وضعیتی را می دانند. ولی پرسش اصلی این است که در این شرایط حساس، وظیفه ما به عنوان ایرانی چیست؟ آیا باید هم تباران و هم زبانان خود را در آن سرزمین رها کنیم تا زیر حملات کوردلان «داعش» که دارای سیاه ترین اندیشه های ضدانسانی و غیراخلاقی اند، در سایه سکوت ترکیه نابود شوند؟ کردستان در میانه قلمرو ایران فرهنگی و دنیای عربی و ترکی قرار دارد و در طول تاریخ تا به امروز، دروازه فرهنگ آریایی و ایرانی در قلمرو عراق، شام و آناتولی بوده است.

پرسش این است: امروزه که نغمه احیای خلافت عربی از یک سو و نوعثمانی از سوی دیگر بلند شده و در میانه این دو نغمه، کردها قربانی و نابود می شوند، چه بایدکرد؟ به نظر می رسد ایران نباید به هیچ شکل اجازه دهد «کوبانی» سقوط کند و کردها قربانی توطئه های منطقه ای و بین المللی شوند. ایران باید رسما از سازمان ملل متحد تقاضا کند حداقل اجازه دهد به کردهای باشرف و غیرتمند مدافع «کوبانی» از طریق ترکیه اسلحه و مهمات برساند. همچنین ایران باید از همه دولت های مدعی حقوق بشر بخواهد به جمهوری اسلامی ایران، این اجازه داده شود که لااقل از هم تباران خود دفاع کند و از قربانی شدن زنان و کودکان کرد ممانعت به عمل آورد.

آرمان:در آستانه مذاکراتی مهم

«در آستانه مذاکراتی مهم»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم محمد علی سبحانی است که در آن می خوانید؛پرونده هسته ای کشورمان و مذاکرات ایران با ۱+۵ یکی از مباحث مهم نظام بین الملل در یک دهه اخیر بوده و جایگاه ثابتی در ادبیات سیاسی جهان داشته و همچنان دارد. به دلیل چنین وضعیتی است که برای «توافق» نباید عجله داشت، چرا که هم جمهوری اسلامی و هم طرف های غربی و آمریکا، در مذاکرات به دنبال رسیدن به منافع حداکثری هستند و در راستای چنین هدفی است که تلاش می کنند تا با قدرت چانه زنی، خواسته های خود را عملی کنند. تیم جدید مذاکره کننده کشورمان که بعد از آغاز به کار دولت یازدهم با شکل و البته مشی کاملا متفاوتی عهده دار مذاکرات هسته ای شد، در یک سال اخیر آشکارا نشان داده که اصل را بر تعامل نهاده و به معنای واقعی کلمه به دنبال این است تا پرونده مهم هسته ای به سرانجام مثبت برای کشور برسد اما از کنار این مساله هم به سادگی نخواهد گذشت که ۱+۵ باید به طور تمام و کمال به آنچه در ژنو۳ تعیین شده است، پایبند باشد تا بتوانند با اطمینان و اعتماد کامل دور میز مذاکره بنشینند.

شاخصه دیگر روزهای پایانی مذاکرات «پافشاری دو طرف نسبت به عقاید و نظرات» است، چرا که هم ایران و هم ۱+۵ برای پایان رسیدن این پرونده، تعجیل نمی کنند تا بلکه بتوانند بیشترین دستاورد را از «آنِ» خود کنند. به همین دلیل در نشست هایی که در نیویورک برگزار شد، به وضوح شاهد بودیم که دو طرف با طمانینه خاصی دور میز مذاکره حضور یافتند.

دولت یازدهم اگر بتواند پس از یک دهه هیاهو و مشکل آفرینی در داخل و خارج از سوی تندروها، به توافق کامل هسته ای دست پیدا کند، باید این موفقیت را گامی اساسی در راستای مقبولیت و کارآمد نشان دادن خود محسوب کند البته با وجود اهمیت توافق احتمالی برای کشور و در نتیجه کاهش مشکلات و محدودیت های موجود، همانطور که اشاره شد، شاهد این باشید که گروه هایی در داخل که منافع سیاسی را نسبت به منافع ملی در اولویت می بینند، به دنبال سیاه نمایی در مذاکرات بروند تا به زعم خود کارشکنی داشته باشند.

این نوع تحرکات، این انتظار را از تصمیم گیران دولتی به وجود آورده که با اعتدال گرایی و تکیه بر عقل مداری در وضعیت فعلی به نحوی رفتار کنند که با کاهش مشکلات موجود بتوانند به توفیق با لحاظ کردن منافع ملی برسند و علاوه بر آن، کشور بتواند در فضایی آرام و بدون حاشیه ها و جنجال هایی که این روزها مشاهده می شود، در راستای اجرایی کردن برنامه های تعیین شده به موفقیت برسد.

در پایان باید این مهم را مورد توجه قرار داد که به دلیل انواع و اقسام تهدیدها و تحدیدها، مشکلاتی در عرصه داخلی وجود دارد که به همین دلیل، در صورت به دست آمدن توافق نهایی، نمی توان و نباید انتظار داشت که همه مشکلات یک شبه حل و فصل شوند، چرا که جبران نزول منفی اقتصاد در 8سال گذشته، زمانی طولانی و همچنین کار و تلاش زیادی را می طلبد.

مردم سالاری:محور اتّحاد؛ عامل اختلاف

«محور اتّحاد؛ عامل اختلاف»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم احسان کیانی است که در آن می خوانید؛روز شنبه همایش «همگرایی اصولگرایان» برگزار شد. سخنران ویژه همایش نیز آیت الله مصباح یزدی بود. پیش از او آقای تقوی(مأمور پیگیری وحدت اصولگرایان) تأکید کرد که گزارش های مربوط به این فعالیّت ها را به جامعه روحانیت، جامعه مدرّسین و آقای مصباح ارائه خواهد کرد. این سخن مشخّص کرد که با وجود عضویت آقای مصباح در جامعه مدرّسین به دبیری آیت الله یزدی؛ نظراتش در جمع بندی نظرات این نهاد دینی سیاسی جایی ندارد و پیش از این هم آیت الله یزدی نقل کرده بود که خودمحوری آقای مصباح در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، جامعه مدرّسین را تا مرز انشعاب پیش برد.

بنابراین آقای مصباح؛ خود به تنهایی به یک ضلع جدید در مجموعه های مرجع اصولگرا تبدیل می شوند و مشخّص نمی شود که افزودن به این اضلاع چگونه با تاکتیک وحدت و جامعیّت همخوانی دارد؟ شخصیّت های نسبتا برجسته اصولگرا که در این نشست حاضر بودند عبارت بودند از آیت الله موحدی کرمانی(دبیر جامعه روحانیت)؛ محمّدنبی حبیبی(دبیر هیئت های مؤتلفه)؛ حجت الاسلام آقاتهرانی(دبیر جبهه پایداری)؛ حسین فدایی(دبیر جمعیّت ایثارگران)؛ علیرضا زاکانی(دبیر جمعیّت رهپویان)؛ حجت الاسلام رجبی(عضو برجسته جامعه مدرّسین) و همچنین تنی چند از وزیران و معاونان دولت های نهم و دهم در کنار دو تن از نامزدهای ناکام اصولگرایان در ریاست جمهوری یازدهم یعنی آقایان حدّادعادل و جلیلی. به جز آقای موحدی کرمانی که در غیاب آیت الله مهدوی کنی، دبیری جامعه روحانیت را عهده دار شده اند؛ محور اتّحاد جریان های حاضر را یک چیز تشکیل می دهد: حمایت از احمدی نژاد.

درواقع باید گفت فصل مشترک این جمع حمایت از ریاست جمهوری احمدی نژاد در نهمین یا دهمین دوره ریاست جمهوری و همچنین حمایت از عملکرد کلّی دولت های نهم و دهم است. هرچند که پس از وقایع مربوط به عزل و سپس نصب دوباره آقای مصلحی(وزیر وقت اطّلاعات) برخی از این احزاب با تبیین گروهی تحت عنوان «جریان انحرافی» تلاش کردند راه پیشین خود را از دکتر احمدی نژاد جدا کنند و ساز دیگری بنوازند.

جالب این که غایب بزرگ این همایش نیز کسی نبود جز دکتر احمدی نژاد که خود روزی محور اتّحاد همگی این جریان ها بوده و این غیبت نشان گر وجود اختلافات سابق این جریان ها با آقای احمدی نژاد است. با این حال این همایش، غایبان دیگری نیز داشت که شاید مهم ترین آنان؛ محمدباقر قالیباف؛ دیگر نامزد ناکام اصولگرایان و شاید مهم ترین نامزد آنان در ریاست جمهوری یازدهم بود که شخصاً و بدون تعلّق خاطر حزبی؛ جریان اصولگرایان عملگرا را نمایندگی می کند. نکته دیگر این که به جز اعضای هیات های مؤتلفه و جامعه روحانیت که مدّتی است تصمیم گرفته اند به هر قیمتی توافق و ائتلافی میان جریان های اصولگرا رقم بزنند؛ دیگر جریان ها و شخصیّت های برجسته محافظه کار هم چون آقای باهنر(دبیر جبهه پیروان خطّ امام و رهبری)، علی لاریجانی و علی اکبر ولایتی در این همایش حضور نداشتند. این مسئله ناشی از همان محور اتّحاد یعنی دولت های احمدی نژاد است. زیرا این افراد از ابتدای تشکیل دولت اصول گرا در سال 1384 انتقادات اصلی و مهمّی به سیاست های کلّی آن در عرصه های اقتصادی و دیپلماتیک و حتّی سیاست داخلی داشته و در مواردی به تقابل صریح با احمدی نژاد و حامیانش رسیدند.

با این حال اصلاح طلبان و اعتدالگرایان باید به استقبال این وحدت بروند. زیرا وحدت جریان های حامی دولت های نهم و دهم این فرصت را به منتقدان این دولت ها می دهد که هم بتوانند ائتلاف بهتر و منطقی تری در مقابل آن ایجاد کنند و هم این که با یادآوری و بازخوانی اشتباهات و بحران های این دولت ها در عرصه های مختلف به خصوص اقتصاد و سیاست خارجی، مانع از فراموشی این مسائل از سوی مردم شوند و اصول گرایانِ هم گرا را وادار به پاسخ گویی در قبال حمایتشان از دولت سابق کنند تا نتوانند از گذشت زمان برای بازگشت دوباره به قدرت استفاده کنند. گویا فعلاً این جریان به این نتیجه رسیده که «هر وحدتی بهتر از عدم وحدت است!» امّا زمان ثابت خواهد کرد که چه چیزی از این وحدت عاید آنان خواهد شد.

فرهیختگان:اوباما و بحران عراق

«اوباما و بحران عراق»عنوان یادداشت روز روزنامه فرهیختگان به قلم حسین دهشیار است که در آن میخوانید؛در خاورمیانه فزون ترین میزان تیرگی مفهومی و رفتاری را در برابر داریم. کمترین رگه هایی از تلالو خردورزی و دغدغه های فرا فیزیکی به چشم می آید. مفاهیم به تعاریفی گرفتار شدند که حقیرترین سنخیت را با اصالت آنها به نمایش می گذارد. رفتارهایی که وسیع ترین شکل های غیرانسانی را به صحنه می آورند نماد و سمبل سیاست های بشردوستانه معرفی می شوند.

نبردهایی که سرزمین های عراق و سوریه را در برگرفته تمامی ظرفیت های بدوی را فرصت تجلی داده و در کنار آن گستره وسیعی از تعارضات و دوگانگی های مفهومی و رفتاری را ممکن ساخته است. باراک اوباما برای توجیه حضور مجدد آمریکا در صحنه نبرد عراق به تمامی ترفندهای ممکن نظر انداخت. در میان بیش از 350 نفر عضو شورای امنیت ملی در داخل کاخ سفید بیشترین میزان فشار بر باراک اوباما برای خروج از عراق وجود داشت.

با وجود مخالفت محرز وزارت خارجه، وزارت دفاع و تشکیلات اطلاعاتی درنهایت رئیس جمهوری که از نظر ارزشی و شخصیتی نزدیک ترین همسویی را با چشم اندازهای اکثریت اعضای ارشد شورای امنیت ملی احساس می کرد ارزیابی بلندمدت را - که اساسا تهاجمی بود و ژنرال ها و دیپلمات ها آن را خواهان بودند - نادیده گرفت و دستور خروج نیروهای رزمی آمریکا از عراق را صادر کرد. در چارچوب همین درک بود که به وسیع تر شدن شکاف های درون حاکمیتی در عراق توجه نشد و به سست شدن گره های مرتبط کننده گروه های سه گانه قومی و مذهبی در درون قدرت سیاسی به رهبری نوری مالکی توجه لازم داده نشد.

آنچه برای دولتمردان آمریکا اهمیت داشت تکرار این حرف بود که آمریکا در شرایطی عراق را ترک کرد که این کشور متحد، دموکراتیک و باثبات بود. در داخل آمریکا مخالفت های بسیار شدیدی چه از درون ساختار قدرت سیاسی و چه از سوی گروه های سیاسی متفاوت مطرح می شد دال براینکه اقدامات باراک اوباما کمترین تناسب را با شرایط واقعی عراق داراست و نباید اجرایی شوند. با توجه به شرایط داخلی آمریکا بود که ساکن کاخ سفید تصویری از عراق ترسیم کرد که هرچند بسیار مخدوش جلوه می کرد اما با سیاست خروج نیروهای رزمی همپوشی داشت.

اوضاع پیش از سقوط دولت المالکی در عراق و تشدید تعارضات بین گروه های قومی و مذهبی در درون حاکمیت در بغداد و سرریز شدن نفوذ و جایگاه گروه های شبه نظامی مخالف آمریکا در عراق به کشور سوریه برای باراک اوباما چاره ای باقی نگذاشت جز اینکه به کارگیری قدرت نظامی آمریکا در گستره عراق را یک ضرورت اعلام کند و فراتر از آن اقدام در سوریه را برای به وجود آوردن نظم و ثبات در عراق گریز ناپذیر بیابد. حمله های هوایی به عراق و سوریه که آمریکا در دستور کار خود قرار داده و انسجام استراتژیک، فاقد هرگونه ارزش افزوده برای اعتلای عراق و نمایشگر کمترین درک عملیاتی از شرایط است. آمریکا در عراق نیروهایی را بمباران می کند که در سوریه نقش تعیین کننده در تضعیف ساختار قدرت سیاسی حاکم ایفا می کنند. آمریکا در سوریه سیاست خود را براساس نابود سازی حکومت بشار اسد قرار داده است.

دولت ترکیه که آمریکا به عنوان یکی از اعضای «ائتلاف» معرفی می کند از نیروهای شبه نظامی در عراق که آمریکا برسر آنها بمب می ریزد نفت خریداری می کند و به طرق مختلف از فعالیت های آنان علیه کردها و نابودی شهرهای کردنشین سوریه حمایت می کند. فشارهای سیاسی در داخل آمریکا سبب شده است باراک اوباما به سخنان مخالفان اولیه خروج از عراق گوش دهد و قبول کند که باید در عراق کاری کرد.

اما چون او اساسا بی بهره از بینش استراتژیک است به ساده ترین، کم هزینه ترین از نظر تلفات نیروهای آمریکایی و قابل مدیریت ترین شیوه یعنی فروریختن بمب از آسمان متوسل شده که فزون ترین تخریب زیرساخت ها و وسیع ترین درصد تلفات افراد غیرنظامی را گریز ناپذیر می سازد. ظرفیت های بی بهره از خردورزی که در ساختارهای تصمیم گیری در کشورهای درگیر بحران خاورمیانه نقش تعیین کننده ایفا می کنند در گسترده تر و قطورتر شدن گسل ها در این کشورها این امکان را به وجود آورده که تصمیم گیری های مورد تعارض حتی در خود آمریکا به وسیله رهبران این کشور حقارت و سرافکندگی مداوم و از بین رفتن منابع و ثروت های ملی در کشورهای صحنه نبرد را به یک روزمرگی تبدیل کند.

دنیای اقتصاد:طبیب اقتصاد غیر رقابتی

«طبیب اقتصاد غیر رقابتی»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم دکتر سیدفرشاد فاطمی است که در آن می خوانید؛ژان تیرول 61 ساله فرانسوی یکی از مهم ترین شخصیت های زنده در شاخه سازماندهی صنعتی است که توانست امسال نوبل اقتصاد را ازآن خود کند. این اقتصاددان فرانسوی در کنار هم وطن درگذشته خود لافونت از جمله اقتصاددانانی هستند که زمینه سازماندهی صنعتی (Industrial Organization) با نام آنها شناخته می شود. سازماندهی صنعتی شاخه ای از علم اقتصاد خرد است که رفتار بنگاه ها را در شرایط عدم رقابت کامل مدل می کند؛ اما تیرول چه کاری انجام داد که شایسته دریافت نوبل اقتصاد در سال 2014 شد؟ در مدل های رقابت کامل در نظریه اقتصاد خرد فرض بر آن است که تعداد بنگاه ها زیاد باشد، ورود و خروج بنگاه ها به بازار آزاد باشد و کالاها همگن باشند. در تحت این فروض بنگاه ها قیمت پذیر هستند؛ اما در وضعیتی که تعداد بنگاه ها در یک بازار کاهش یابد، امکان آنکه این بنگاه ها بتوانند با رفتار خود بر قیمت تاثیر بگذارند، افزایش می یابد.

در این شرایط که رقابت ناکامل است بنگاه ها به رصد رفتار رقبای خود می پردازند، اقدامات آنها را دنبال می کنند و این قدرت را دارند که با رفتار خود، بر قیمت ها تاثیر بگذارند. تا پیش از نظریات جدید، ابزارها و مدل های متعارف اقتصاد خرد گرچه در شرایط رقابت کامل کاربرد داشت، اما در وضعیت رقابت ناکامل چندان قابل استفاده نبود. از همین رو استفاده از نظریه بازی در اقتصاد خرد گسترش یافت؛ زیرا در وضعیتی که رقابت کامل نیست، بنگاه ها با این مساله مواجه هستند که چگونه سود حاصله آنها از رفتار خود و به خصوص رقبا تاثیر می پذیرد.

کاربرد نظریه بازی در این حوزه، فهم این موضوع است که هر یک از بازیگران، چه برداشتی از استراتژی های حریف دارند و چه تعادلی می تواند بین بازیگران شکل بگیرد. تیرول در این خصوص به همراه یک اقتصاددان آمریکایی به نام «درو فودنبرگ» کتابی نیز با عنوان «نظریه بازی» تالیف کرده است، البته او واضع نظریه خاصی در حوزه نظریه بازی نیست. سازمان های صنعتی با استفاده از ابزارهای نظریه بازی توسعه یافت و توانست به سوال های مطرح در وضعیت عدم رقابت کامل، محدودیت ورود و خروج و وجود کالاهای متمایز شده (differentiated products) پاسخ دهد. بنگاه های صنعتی در شرایطی که تعداد بنگاه ها محدود است یا به دلیل تمایز در قدرت بازاری پیدا می کنند، می توانند بر قیمت و درنتیجه روی سود بنگاه، رفاه مصرف کننده و رفاه کل بازار تاثیر بگذارند. در شاخه سازمان دهی صنعتی تلاش بر این بود که تحلیلی از رفتار بنگاه ها در وضعیتی ارائه شود که دارای قدرت بازاری هستند و به این سوال پاسخ داده شود که دولت چگونه باید با بنگاه های بزرگ و کارتل ها رفتار کند؟

اولین تلاش ها در این شکل دهی شاخه سازمان دهی صنعتی به افرادی نظیر کورنو (1877-1801) برتراند (1900-1822) در قرن نوزدهم و سپس استکلبرگ (1946-1905) و چمبرلین (1967-1899) در نیمه ابتدایی قرن بیستم برمی گردد؛ ولی مسلما تیرول و افرادی نظیر لافونت نقش مهمی در توسعه این شاخه و به خصوص وارد کردن آن به حوزه سیاست گذاری اقتصادی داشته اند.

تا پیش از فعالیت های تیرول، سیاست های رایجی که از سوی دولت ها برای جلوگیری از تبعات منفی انحصار اجرا می شد، مواردی نظیر تعیین سقف افزایش قیمت برای شرکت های انحصارگر و ممنوعیت همکاری بین شرکت های رقیب بود، اما تیرول و سایر اقتصاددانانی که در این زمینه کار می کردند به لحاظ تئوریک نشان دادند که چنین قواعدی ممکن است در شرایطی مشخص به خوبی موثر واقع شوند، اما در برخی شرایط دیگر بیش از آنکه سودمند باشند، ضرر به همراه داشته باشند. نتیجه تحقیقات تیرول و سایر اقتصاددانان حوزه سازماندهی صنعتی به دو راهبرد مشخص منتهی شد: سیاست گذاری رقابت و تنظیم مقررات. این دو سیاست در حال حاضر عملا از موضوعات مورد بحث در شاخه سازماندهی صنعتی مرتبط با سیاست گذاری اقتصادی است و بسته به اینکه سیاست گذار رفاه مصرف کننده را در نظر بگیرد یا رفاه کل بازار را (هم تولید کننده و هم مصرف کننده)، توصیه های متفاوت سیاستی را در پی خواهد داشت.

ردپای نتایج و مطالعات تیرول در اقتصاد ایران نیز قابل ردیابی است. می توان گفت ایجاد نهادی مثل شورای رقابت از نتایج مستقیم نظریاتی بوده است که با فعالیت های دانشمندان حوزه سازماندهی صنعتی در اقتصاد مطرح شد. نتایج اقدامات تیرول موجب شد سیاست گذاران با بهره گیری از این دیدگاه ها، زمینه ای فراهم کنند که اجازه ندهند بنگاه های بزرگ یا دارای قدرت بازار به رقبا و مصرف کنندگان آسیب برسانند. به همین دلیل او استحقاق نوبل اقتصاد را داشت؛ زیرا او مانند طبیبی بود که توانست برای مقابله با آثار سوء نبود رقابت در اقتصاد، نسخه ای مناسب تجویز کند.

نکته آخر آنکه تیرول از آخرین اقتصاددانان زنده ای بود که نام او با یک شاخه علم اقتصاد گره خورده بود و پیش بینی آنکه او نوبل را اخذ می کند برای متخصصان این حوزه دشوار نبود، یافتن اقتصاددانانی نظیر او برای پیش بینی برندگان آینده نوبل یقینا دشوار خواهد بود.