علی باغبانیان در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با بیان ترسی که برخی دانش‌آموزان به شکل افراطی و مرضی برای رفتن به مدرسه دارند، اظهار داشت: در علم روانشناسی نوعی ترس مرضی وجود دارد که مربوط به مدرسه است؛ برخی ترس‌ها مانند ترس از تمسخر دیگران در مدرسه، عادی است و با گذشت چند روز و تغییر ذهنیت دانش‌آموز برطرف می‌شود. معمولاً کودکان یا این ترس‌ها را بروز نداده یا به صورت علائم جسمانی مانند تکرر ادرار، خشکی دهان، تهوع و استفراغ، آن را نشان می‌دهند.
وی افزود: این نوع ترس ظرف یک هفته تا 10 روز برطرف می‌شود و چنانچه والدین این ترس را کنترل و مدیریت نکنند به مرور زمان برطرف خواهد شد.
* علائم جسمانی مدرسه‌گریزی چیست؟
این متخصص بهداشت روان ادامه داد: در مدرسه‌گریزی، دانش‌آموز امکان تحمل مدرسه را ندارد و دوست دارد محیط را ترک کند. سرگیجه، کاهش اشتها، دل‌دردهای نسبتاً شدید و لرزش جزو علائم مدرسه‌گریزی است.
وی افزود: متأسفانه برخی والدین گمان می‌کنند این رفتارها عمدی است در حالی که واقعاً علائم وجود دارد و آنچه بیشتر از علائم جسمانی مورد توجه است علائم روانی است که با اظهار نگرانی و گفتن اینکه همشاگردی‌ها و معلم قرار است کودک را اذیت کنند، ابراز می‌شود.
این روانپزشک با اذعان نسبت به عدم گفتن خاطرات بد مدرسه توسط بزرگترها گفت: برخی بزرگترها خاطرات بد دوران مدرسه خود را چند روز قبل از آغاز مدرسه برای کودک تعریف می‌کنند و این موجب ترس کودکان می‌شود.
* تک‌فرزندها و پسرها نگرانی جدایی از مادر هستند
این متخصص حوزه بهداشت روان، ابعاد ترس از مدرسه را به صورت نگرانی جدایی از والدین به ویژه مادر و ترس از فضای مدرسه، معلمان و کلاس برشمرد و افزود: ترس از مدرسه می‌تواند ناشی از وابستگی کودک به والدین به ویژه مادر باشد، معمولاً این وابستگی در تک‌فرزندها، فرزندان اول خانواده و پسرها بیشتر است؛ این ترس ناشی از دور شدن کودک از مادر است، جالب است بدانید این مادر است که اضطراب خود را به فرزند منتقل می‌کند، «مواظب باش»های مادر نشان‌دهنده اضطراب خود اوست که به فرزندش منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: نوع دوم نیز به ترس از فضای مدرسه، معلمان، کلاس و اذیت احتمالی همشاگردی‌ها مربوط می‌شود که علت آن عدم توجیه مدرسه توسط والدین است.
* اضطراب کودک را با حضور در مدرسه پیش از شروع کلاس‌ها کم کنیم
این روانپزشک تصریح کرد: در تحقیقی میزان اضطراب دانش‌آموزان کلاس اول ابتدایی که چند روز پیش از شروع کلاس‌ها از دور مدرسه و کلاس‌های درس را دیده بودند، بررسی شد. نتایج نشان داد کودکانی که در ساعات آرام روز و پیش از شروع کلاس‌ها مدرسه را از دور دیده بودند، اضطراب کمتری موقع آغاز سال تحصیلی نسبت به دیگران نشان داشتند.
* کودک را وسط روز به خانه نیاورید
این متخصص حوزه بهداشت روان گفت: همه روانپزشکان تأکید می‌کنند چنانچه کودکی روز اول به مدرسه نرفت، والدین با این رفتار مقابله کنند زیرا ماندن در خانه اضطراب و ترس را باقی می‌گذارد، بهتر است والدین یا یکی از آنها به ویژه مادر کنار کودک باشند، همچنین والدین توجه داشته باشند که کودک را با وجود گریه زیاد، وسط روز به خانه نیاورند و با خوردنی و آشامیدنی، رفتار نادرست کودک را تقویت نکنند چرا که می‌توانند موجب شکل‌گیری این ذهنیت در او شود که خانه محیطی امن و آرام است، بنابراین تطبیق با مدرسه سخت‌تر می‌شود.
وی ادامه داد: حتی اگر لازم شد کودک را به خانه بیاوریم باید تا پایان ساعت کلاس‌ها با او برخوردی شبیه آنچه در مدرسه اتفاق می‌افتاد داشته باشیم، زیرا براساس پدیده شرطی شدن کودک می‌آموزد که همه خوشی‌ها در خانه و ناخوشی‌ها در مدرسه است و این رفتارها در نهایت مدرسه‌گریزی را تقویت می‌کند. بعد از اتمام ساعات مدرسه می‌توان اجازه داد تا کودک بازی کند.
این روانپزشک گفت: نکته دیگری که اکثر مادران با آن مواجه می‌شوند همراه شدن مادر با کودک سر کلاس است، شاید این رفتار زنگ اول و موقع جشن قابل قبول باشد، اما حضور مادر در تمام ساعات مدرسه قابل قبول نیست، پیشنهاد می‌شود مادر در مدرسه باشد ولی به کودک نگوید به خاطر او در مدرسه است و با صحبت کردن با دیگر مادران یا تلفن خود شرایط را عادی جلوه دهد.
* 85 درصد مبتلایان به مدرسه‌هراسی بعد از دو هفته درمان می‌شوند
وی افزود: معمولاً بیش از 85 درصد دانش‌آموزانی که مدرسه‌هراسی دارند بعد از گذشت دو هفته بهتر می‌شوند. در برخی موارد نیز که کودک علائمی مانند تپش قلب شدید، لرزش، عرق کردن کف دست و تنگی نفس را نشان می‌دهد نیز باید کودک در مدرسه بماند و روز بعد اگر امکان دارد پزشک به مدرسه رفته یا او را به نزدیک‌ترین درمانگاه برده تا داروهای ضد اضطراب برایش تجویز شود.
باغبانیان خاطرنشان کرد: آنچه در رویارویی با اضطراب مدرسه اهمیت دارد این است که والدین بدانند رفتار کودک عمدی نیست، دانستن این نکته در دانستن مشکلات کودک و تطبیق با مدرسه بسیار مؤثر است، همچنین با پخش سرود و بازی‌های گروهی فضای شادی را برای دانش‌آموزان به وجود آورد که اتفاقاً در اجتماعی شدن آنها و پذیرفتن گروه جدید مؤثر است.
ف/ف
