مهر، معضل ناآشنایی کارجویان تحصیل کرده دانشگاهی با نیازهای روز بنگاه ها و بازار کار ایران؛ موضوعی است که در دهه های اخیر به عنوان یک مسئله جدی در اشتغال به کار جویندگان شغل، خودنمایی می کند.
اینکه افراد پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی در مقاطع مختلف، توان در اختیار گرفتن تصدی های بازار کار را ندارند؛ مسئله ای بسیار مهم است که باعث شده تا نرخ بیکاری کارجویان تحصیل کرده دانشگاهی کشور دستکم دو برابر نرخ بیکاری عمومی کشور باشد و در این بخش نرخ بیکاری زنان نزدیک به 50 درصد باشد.
در شرایط فعلی، کارجویان دارای تحصیلات متوسطه و در بخش نیروی کار ساده کشور، به مراتب دسترسی های بهتری نسبت به کارجویان تحصیل کرده به فرصت های شغلی دارند، در صورتی که تصور بر این است که تحصیلات دانشگاهی می تواند زمینه های بهتری برای اشتغال افراد به وجود آورد.
اینکه چرا یک فرد فارغ التحصیل دانشگاهی به عنوان نمونه در رشته های مختلف مهندسی و مانند آن، نمی تواند نظر کارفرمایان را به خود جلب کند باعث شده تا کشور با پدیده انباشت تقاضا برای کار از سوی کارجویان جوان مواجه باشد.
نگاهی به جذب نیروی کار از سوی کارفرمایان بخش های مختلف به خوبی نشان از ضعف بزرگ و نبود ارتباط واقعی بین دانشگاه و بازار کار است. به بیان ساده تر تمایل کارفرمایان به جذب نیروهای دارای تجربه کاری و بی میلی نسبت به اعتماد کردن به کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی فاقد تجربه؛ می گوید کارجویان دانشگاه رفته اساسا از مهارت کافی انجام کار برخوردار نیستند.
در حال حاضر، از مجموع 2 میلیون و 500 هزار نفر بیکار مطلق در کشور، حدود یک میلیون و 200 هزارنفر دارای تحصیلات دانشگاهی هستند. این مسئله نشان می دهد برای حل معضل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و ایجاد تمایل در کارفرمایان برای جذب نیروهای جوان فاقد تجربه مستقیم کاری، باید فکری کرد.
در سال های گذشته طرح کارورزی به صورت محدود و در سطح پایین برای بخشی از نیروی کار اعم از دانشگاه رفته و غیره در کشور توسط بخش های مختلف انجام شده است. هدف این دوره ها این بوده که خلاء نبود تجربه انجام کار پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی قبل از ورود به دنیای واقعی کار و پذیرش مسئولیت از سوی افراد، از بین برود تا بتوان امیدوار بود کارفرمایان با نیروهای تازه کار قرارداد منعقد کنند.
البته در این بخش مزایایی نیز در نظر گرفته می شد که شامل پرداخت حداقل دستمزد مصوب قانون کار به کارورزان بود. در این بخش دولت با اختصاص اعتبار، 50 درصد دستمزد را تقبل می کرد و مابقی ان نیز باید از سوی کارفرمای پذیرنده کارجویان جوان تامین می شد.
اما چندسالی بود که با وجود نیاز مبرم بازار کار کشور به آموزش و همچنین وجود مشکل بی تجربگی نیروهای جویای کار، اجرای اینگونه برنامه ها در کشور متوقف شده بود. کارشناسان بازار کار می گویند دلیل این توقف می تواند عدم اختصاص منابع لازم از سوی دولت باشد چرا که در بخش کارفرمایی می توان انتظار داشت کارفرمایانی تمایل به جذب این نیروها داشته باشند.
حال چند وقتی است طرحی از سوی وزارت کار مطرح و دنبال می شود که قرار است انحصارا آموزش هایی را برای کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی کشور ارائه دهد. این طرح می خواهد زمینه های آشنایی کارجویان دانشگاه رفته با محیط های واقعی کار را فراهم کند.
با جدی شدن اجرای این طرح، جلسه ای در اینباره در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به منظور بررسی آئین نامه نظام هماهنگ اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی برگزار شد که طی آن این آئین نامه با حضور کارشناسان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
کارگر مدیرکل توسعه اشتغال و سیاستگذاری بازار کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اینباره گفت: این طرح جزء مصوبات شورای عالی اشتغال است که در دولت تدبیر و امید ملزم هستیم آئین نامه و دستورالعمل اجرایی طرح را مورد بازنگری قرار دهیم.
وی تاکید کرد: شرایط بازار کار و حجم فارغ التحصیلان اهمیت این موضوع را دو چندان کرده است. این مقام مسئول در وزارت کار با اشاره به اهداف این طرح اظهارداشت: افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان از طریق انتقال مهارت، تجربه و دانش موجود در بنگاه های اقتصادی، فراهم کردن زمینه انتقال دانش از دانش آموخته به بنگاه اقتصادی و ایجاد انگیزه کارآفرینی و کسب و کار در افراد تحصیل کرده از اهداف این طرح است.
کارگر در ادامه با بیان اینکه دانش آموختگان بیکار دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تحت پوشش این طرح هستند افزود: در این طرح طول دوره کارورزی حداقل 6 ماه و حداکثر 12 ماه برای هر کارورز و به پیشنهاد واحد پذیرنده تعیین می شود.
مدیرکل توسعه اشتغال و سیاستگذاری بازار کار ادامه داد: در صورت تصویب این آئین نامه، کمک هزینه کارورزی ماهانه توسط واحد پذیرنده و دستگاه مجری به کارورز پرداخت می شود.
وی تاکید کرد: میزان کمک هزینه کارورزی همه ساله توسط دستگاه ناظر پیشنهاد و پس از تصویب در شورای عالی اشتغال، جهت اجرا ابلاغ می شود.
این مقام مسئول در وزارت کار درباره تفاوت های طرح قبلی با این طرح بیان داشت: در طرح تفصیلی قبلی در تعریف کارورز بیشتر به شرایط احراز اشاره شده بود، این در حالی است که در آئین نامه جدید مفاهیم مربوطه پس از استانداردسازی ارائه شده است.
وی ادامه داد: در آئین نامه جدید شرایط احراز دانش آموخته بیکار برای برخورداری از مزایای این طرح سپری شدن حداقل 6 ماه از تاریخ مدرک تحصیلی و ثبت نام در دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی و عدم سابقه شرکت در دوره کارورزی پیش بینی شده است.
کارگر خاطرنشان کرد: در طرح جدید بیمه عمر و حوادث به بیمه حوادث تغییر و همچنین انعقاد قرارداد 4 ساله به یکساله تغییر یافته است. با توجه به اینکه در طرح جدید روش های تامین منابع مالی مورد نیاز از محل های مختلف پیش بینی شده است، بنابراین اجرای طرح افزایش می یابد.
