فرشید شکرخدایی در ارزیابی رفتار کشور افغانستان در رهاسازی آب هیرمند به سوی ایران اظهار داشت: در حال حاضر همه کشورهای خاورمیانه در حوزه آب‌های مرزی دچار چالش هستند، مثلا ترکیه با عراق، عراق با ایران و سوریه چالش دارند ولی مسئله ما با افغانستان بیشتر حاد شده زیرا اصلا نمی‌دانیم باید با چه کسی مذاکره کنیم، زمانی که دولت افغانستان مستقر شد به صراحت اعلام کردند که حقابه را پرداخت نمی‌کند و این موضع زمان طالبان هم ادامه پیدا کرده است.
وی با اشاره به گذشته سرگرفتن چالش حقابه هیرمند گفت: از جدایی افغانستان از ایران مدت زمان زیادی نگذشته و بعد از اینکه انگلیسی‌ها اصرار کردند که افغانستان از ایران جدا شود و کشوری مستقل باشد، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که پیش آمد همین موضوع حقابه هیرمند بود و همین امر منتهی به نوشتن توافقننامه‌ای شد که مقدار معینی از آب هیرمند به سمت ایران جاری شود، اما اکنون افغان‌ها تنها به بند خشکسالی این توافق استناد می‌کنند در حالی که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد آب به اندازه کافی در این حوضه جاری است ولی اجازه بازدید از کارشناسان ایرانی داده نشد، بنابراین این مسئله موضوعی است که باید در سطوح بالاتر پیگیری شود و مقامات عالی دو کشور بیشتر مذاکره کنند و راه حل پیدا کنند.
رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران افزود: اکنون مشکل اصلی ما با کشور افغانستان متمرکز بر حوزه اختیارات و پاسخگویی است. واقعیت اینکه افغان‌ها از پاسخگویی طرفه می‌روند و به نظر می‌رسد کشور ما باید جدی‌تر ورود کند، البته مذاکراتی در زمینه تفاهم‌نامه و قراردادهای فیمابین صورت گرفته و برای سالهای قحطی، کم‌آبی و خشکسالی رژیم طراحی شده، ایران مطمئن است که در افغانستان به اندازه کافی بارندگی صورت گرفته و این بهانه‌هایی که افغان‌ها مطرح می‌کنند که همچنان در خشکسالی هستیم واقعیت ندارد، بنابراین این موضوع باید در سطوح بالاتر کشور در دستور کار قرار گیرد و مذاکره صورت گیرد تا مسئله حل شود، چون در درازمدت آسیبی که از خشکسالی سیستان و بلوچستان و حوزه هیرمند به کشور وارد می‌شود بسیار بالا خواهد بود و باعث کوچ سرزمینی شده و اتفاق‌های بزرگ‌تری رخ می‌دهد.
وی با تاکید بر اینکه تنش، جنگ و استفاده از قوه قهریه راهگشا نیست، بیان داشت: باید با استفاده از عوامل قدرتی که در داخل کشور داریم مثل حضور چندین میلیون مهاجر افغان در کشور موضوع را پیش ببریم.
شکرخدایی خاطرنشان کرد: هیچوقت دیپلماسی تنها جواب نمی‌دهد یک قدرت نرم و سخت را باید پشت دیپلماسی اعمال کنیم تا به نتیجه برسیم، دیپلماسی باید محور باشد اما ما قدرت چانه‌زنی بهتری هم داریم، نزدیک ۵ تا ۶ میلیون افغان به صورت مهاجر در کشور ما زندگی می‌کنند، همچنین مراودات سوخت داریم، اگر لازم باشد باید از عوامل قدرت استفاده کنیم. مسیری که اکنون طی می‌شود، قوی است و به نتیجه خواهد رسید، زیرا ما به اندازه کافی ابزار قدرت برای فشار به افغانستان داریم، بنابراین در سطح کلان موضوع حل خواهد شد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر برخی اقدامات جایگزین مثل آب شیرین‌کن‌هایی که آب را از جنوب به شمال انتقال دهند؛ در دستور کار است اما میزان این آب با حجم آبی که از هیرمند جاری می‌شود قابل مقایسه نیست شاید بتوان برای تامین آب شرب استفاده کرد اما برای کشاورزی مناسب نیست.
رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه افغان‌ها دیر یا زود مجبورند که به هیات ایرانی اجازه بازدید از سد را بدهند، ابراز امیدواری کرد که این معضل و خطر بزرگی که سیستان و بلوچستان را تهدید می‌کند؛ حل و فصل شود.
منبع: ایلنا
