رهبران، اندیشمندان و شهروندان کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ جهانی دوم به این نتیجه رسیدند که اگر تجارت را آزاد کنند و برای ورود و خروج سرمایه و کالا محدودیت ایجاد نکنند لازم نیست دیگر گلوله و توپ به سوی هم شلیک کنند.
حالا اروپایی‌ها همسایه‌هایی شده‌اند که به یکدیگر سود می‌رسانند و هراسی از اینکه جنگی دوباره سرگیرد ندارند. آنها از داشتن همسایه‌های مفید و خوش‌برخورد رضایت دارند. کشورهای پرشماری هستند که همسایه‌های نیرومند و مفید دارند و از این وضعیت خرسندند. شوربختانه همسایه‌های ایران به دلایل گوناگون تاریخی، سیاسی و اقتصادی راه‌هایی را می‌روند که با ایران رفتاری ناخوش برخورد پیدا کرده‌اند و به جای فایده‌رسانی به خراب کردن اعصاب نظام سیاسی می‌پردازند.
البته نظام سیاسی ایران نیز خط‌قرمزهایش برای دوستی کامل با همسایه‌ها پرشمار است و برخی از آنها برای کشورهای همسایه ایران شاید غیرقابل قبول باشد. به طور مثال دو کشور کوچک همسایه ایران یعنی آذربایجان و ترکمنستان به این دلیل با خشم نظام سیاسی ایران روبه‌رو شده‌اند که اجازه داده‌اند اسرائیل در پایتخت‌های آنها سفارت باز کند. این دو کشور که راهبردشان در اداره کشور هنوز با دوران استالینی روسیه به صورت بنیادی تغییر نکرده است البته در گاز و نفت هم رقیب ایران شده‌اند و تضعیف نظام سیاسی ایران برایشان اهمیت دارد که نتواند سرمایه‌گذاری در نفت و گاز را تشدید کند. از سوی دیگر در حالی که ایران سالانه چند میلیارد دلار کالا و انرژی برق به عراق صادر می‌کند، اما رهبری این کشور در پرداخت طلب‌های ایران جدیت نشان نمی‌دهد و نظام سیاسی ایران از برخی رفتارهای دولت فعلی عراق رضایت ندارد. به طور مثال در حالی که ایران در ناترازی گازی به سر می‌برد اما عراق بدهی ۸ میلیارد دلاری ایران را بلوکه کرده است.
در سوی دیگر اما ایران همسایه ناآرام و ماجراجویی به اسم روسیه دارد که برای ایران نه‌تنها منفعتی ایجاد نکرده است بلکه با انتشار پی‌درپی خبرهایی از ارسال تسلیحات نظامی ایران به روسیه که با تکذیب ایران مواجه شده است ایران را وارد معمایی کرده که جوابش را افراد کمی می‌دانند. در شرق ایران نیز اکنون یک گروه ایدئولوژیک عجیب به اسم طالبان برای ایرانیان دردسر درست می‌کند و راه ورود سهمیه آب ایران از افغانستان را نمی‌دهد. همسایه‌های ناخوش‌برخورد برای شهروندان ایرانی دغدغه و ناامنی ذهنی ایجاد کرده‌اند.
نظام سیاسی اکنون و در شرایطی که درگیری بزرگتری با غرب و به ویژه با آمریکا دارد انرژی و نیرویی برای رسیدگی به این اختلاف‌های همسایگی ندارد. این وضعیت نمی‌تواند با همین ماهیت ادامه یابد و باید با مدیریتی کارآمدتر پیش رود. شاید همین آسیب‌های کوچک مثل بستن آب هیرمند روی ایرانیان مناسبات ایران و طالبان و نیز مناسبات ایران با آذربایجان دردسرهای واقعی درست کند.
منبع: ساعت 24
