بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در راستای حمایت از قانون خانواده و جوانی جمعیت مقرر شد از محل جریمه مشترکان پرمصرف آب بودجه این طرح تامین شود. این درحالی است که نه‌‌تنها ارتباطی میان این دو مولفه به ذهن نمی‌رسد، بلکه زیرساخت‌های آبرسانی کشور به قدری فرسوده است که اولویت سرمایه‌گذاری روی آن حیاتی‌تر است.
سال گذشته مجلس شورای اسلامی در راستای حمایت از قانون خانواده و جوانی جمعیت تبصره‌ای به دولت ابلاغ کرد که بر اساس آن مقرر شد مشترکان پرمصرف آب به ازای هر مترمکعب مازاد مصرف، مبلغ ۱۰۰ تومان جریمه پرداخت کنند.
حال به نظر می‌رسد این تبصره به اجرا درآمده است. آن‌طور که برخی مشترکان پرمصرف خبر داده‌اند، در قبض جدید خود مبلغ ۴۰۰۰ تومان در قبض آن‌ها تحت عنوان «جوانی جمعیت» درج شده است. اداره روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب تهران نیز در تایید این موضوع به تجارت‌نیوز اعلام کرد که اجرای این طرح مصوبه قانونی مجلس بود و باید اجرا می‌شد.
اما نکته سوال‌برانگیز این است که ارتباط این دو مولفه (تامین بودجه جوانی جمعیت از محل اخذ جریمه مشترکان پرمصرف آب) چیست؟ با توجه مشکلات عدیده‌ای که در حوزه تامین آب در برخی نقاط کشور وجود دارد آیا منطقی‌تر نبود که درآمدهای حاصل از اخذ جریمه مشترکان پرمصرف در زمینه مرتبط صرف شود؟
۲۷۰ شهر ایران تنش آبی
تامین بودجه جوانی جمعیت از محل جریمه مشترکان پرمصرف در حالی اولویت مجلس است که به گفته اتابک جعفری، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، حدود ۲۷۰ شهر ایران دچار تنش آبی هستند. به این معنا که تأمین، انتقال و توزیع آب در این شهرها با مشکل مواجه است. به گفته وی در صورت نبود مدیریت برای کنترل وضعیت موجود احتمال افزایش شهرهای دارای تنش آبی به ۶۰۰ شهر هم وجود دارد.
سیستان و بلوچستان مصداق بارز یکی از استان‌های دارای تنش آبی به حساب می‌آید. اسماعیل حسین زهی، نماینده خاش، در مجلس با تاکید بر این موضوع گفت: در صورتی که تا دو ماه آینده مشکل حقابه استان مرتفع نشود، علاوه بر مرکز، بسیاری از شهرستان‌های سیستان و بلوچستان با چالش جدی آب آشامیدنی مواجه می‌شوند.
وی در ادامه گفت: مشکلات مردم محلی به قدری است که تنها در یک روز بیش از ۱۳۰ تماس تلفنی مردمی با موضوع مشکل آب آشامیدنی وجود داشته است؛ هم‌اکنون بسیاری از شهرستان‌های بالای ۵۰۰۰ نفر در منطقه سیستان و بلوچستان هستند که با تنش جدی آبی مواجه‌اند.
شبکه‌های آبرسانی کشور فرسوده است
امید سجادیان، کارشناس محیط زیست، درباره بحران آب در ایران گفت: بارها از جریمه مشترکان پرمصرف آب صحبت شده است. اما تا این لحظه مشخص نیست که مشترکان پرمصرفی که از آن یاد می‌شود دقیقاً چه کسانی هستند؟ آیا مصرف آب صنایع و کشاورزی هم در این دسته‌بندی در نظر گرفته می‌شود یا طبق معمول مقصر این موضوع هم مردم هستند!
وی افزود: فارغ از این موضوع مصوبه اختصاص جریمه مشترکان پرمصرف آب به طرح جوانی جمعیت نیز از دیگر خلاقیت‌هایی به حساب می‌آید که هیچ جوره نمی‌توان ارتباطی میان مولفه‌های آن برقرار کرد.
سجادیان تصریح کرد: مشخص نیست با وجودمشکلات عدیده‌ای که در بحث زیرساخت‌های آبی کشور وجود دارد، چطور نمایندگان تصمیم گرفتند درآمد حاصل از جریمه مشترکان پرمصرف را به موضوع جوانی جمعیت اختصاص می‌دهند!
این کارشناس عنوان کرد: در حال حاضر بسیاری از استان‌های کشور با مشکل فرسودگی شبکه لوله آبرسانی مواجه هستند. به عنوان مثال بیش از ۵۰ درصد شبکه‌های آبرسانی استان که کهگیلویه و بویراحمد فرسوده است. دیگر استان‌ها نیز به نسبت وسعت و جمعیتی که دارند با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.
سجادیان توضیح داد: همچنین بسیاری از استان‌ها مرکز تصفیه خانه آب هم ندارند. تنش‌های آبی که پارسال در برخی استان‌ها نظیر همدان رخ داد ناشی از همین موضوع بود. علاوه بر این بسیاری از شهرهای کشور منابع آبی پایدار هم ندارند و مردم مجبورند از چاه‌های عمیق برای تامین آب خود استفاده کنند.
اسفند سال پیش بود که محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، اعلام کرد که ۷۶۰ پروژه در طرح آبرسانی به شهرهای دارای تنش آبی تعریف شده است که ۸۶ پروژه از این تعداد مربوط به طرح‌های اضطراری می‌شود. او اعتبار مورد نیاز برای این طرح‌های اضطراری را حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
حال آنکه بر اساس آخرین آمار اعلام شده ۴۶ درصد از مشترکان آب کشور پرمصرف و بدمصرف هستند. یعنی از ۲۴ میلیون خانوار ایرانی حدود ۱۱ میلیون آن‌ها پرمصرف به حساب می‌آیند. حال با احتساب جریمه ۴۰۰۰ هزار تومانی برای هر یک از این خانوارها سالانه نزدیک به ۵۳۰ میلیارد تومان می‌توان از این محل کسب درآمد کرد و بسیاری از چالش‌های موجود در زیرساخت‌ها را حل نمود. بنابراین به نظر می‌رسد اختصاص این درآمد ( از محل جریمه مشترکان پرمصرف) به بهبود و بهینه‌سازی زیرساخت‌های توزیع، انتقال توجیه‌پذیرتر باشد تا اینکه صرف تامین بودجه طرح جوانی جمعیت شود!
تجارت‌نیوز
