متاسفانه امروزه در ایران سران جریان های مافیایی کاری کرده اند که فساد در جامعه عادی سازی شود.
چند مثال می زنم تا شاید راحت تر بشود متوجه جریان شد: چند بار روایت هایی را شنیده ای که مثلا فلانی که خیلی هم ادعای سالم بودن و یا مومن بودن دارد رفته جایی در یکی از شرکت ها و یا ادارات مشغول به کار شده و به یک باره زندگی اش از این رو به آن رو شده.مثلا رفته در کارخانه خودرو سازی مشغول به کار شده و در حالی که تا چند صباح پیش آهی در بساط نداشته و همه آشنایان از وضعیت مالی وی و همسرش و خانواده هایشان مطلع می باشند ادعا می کند که ارث و میراثی برای همسرش رسیده و حالا به یکباره این ارث و میراث ارزشمند شده.روایتی که امروزه بسیار متداول است.شاید برخی ندانند اما خود همین روایت ها در صورت کذب بودن به نوعی یک پولشویی به حساب می آیند.یعنی کارمندی اختلاسی انجام می دهد و یا اینکه با سوء استفاده از موقعیت خود می رود پول و پله ای به دست می آورد و برای اینکه معلوم نشود از موقعیت شغلی خود سوء استفاده کرده اظهار می دارد که مثلا ارثی به او یا به همسرش رسیده.خوب اگر چنین موردی یکبار رخ دهد شاید عادی باشد اما به یکباره برای بسیاری از افراد رخ دهد دیگر می شود سیستماتیک.اینگونه هم نیست که عموم مردم متوجه نباشند ولی وقتی که تعداد اینها زیاد می شود ماجرا عادی سازی می شود و دیگران هم نگاه می کنند و می بینند که فلانی فلان کار را کرده پس چرا من نکنم و...
این جریان وقتی شدت بیشتری پیدا می کند که به یکباره کار به مدیران ارشد هم می کشد.یعنی وقتی که مردم هر روز می شنوند فلان مدیر ارشد و یا مجموعه مدیران اختلاسی انجام داده اند که چندین ملیارد دلار یا تومان و یا... در آن بوده و توانسته اند قصر در بروند آنوقت کم کم وقتی می بینند شرایط اقتصادی شان خراب است به خود اجازه می دهند آنها نیز چنین کار هایی را انجام دهند و فساد سیستماتیک می شود.جالب اینکه حتی فردی که از خارج هم به چنین جامعه ای ورود می کند نیز درگیر چنین فساد سیستماتیکی می شود.
مثلا یک دیپلمات خارجی که به ایران می آید می رود از دبی یک ماشین خریداری می کند ما بین ده تا بیست هزار دلار برایش خرج بر می دارد.بعد از حدود سه سال برخی دلال ها هستند که می آیند همان ماشین را هفتاد و یا هشتاد هزار دلار و یا حتی بیشتر نقدی از او می خرند.آن دیپلمات که از خارج می آید نهایتا بتواند ماهی چیزی حدود یکی دو هزار دلار از درآمد خود را پس انداز کند ولی به یکباره معادل کل پس انداز سه ساله اش را با فروش همان ماشین به دست می آورد.این پول عملا حق حسابی است که از جیب ملت ایران به این دیپلمات خارجی پرداخت می شود وارزی که با هزار مشقت به دست آمده دوباره به این شکل از کشور خارج می گردد.شاید در این ماجرا هیچ چیزی غیر عادی وجود نداشته باشد.
البته اگر بخواهیم مثال بزنیم شاید ده ها مثال وجود داشته باشد که بتوان در این باره زد، که بسیاری با آن آشنا هستند مثل جریان های خرید ملک و املاک و خودرو و سهام و... توسط شرکت ها و موسساتی که دست پولشویان هست و خوب طبیعتا کارمندانی که درگیر این پولشویی هستند خودشان نیز سهمی از ماجرا به جیب می بزنند.
در این بین بهشت اصلی چنین اتفاقات جایی است که قوانین و مقرراتی وجود داشته باشد که رانتخواران و سودجویان بتوانند از آن برای محقق کردن اهداف خود سوء استفاده کنند و بدیهی است اینها به هیچ وجه اجازه نمی دهند چنین مقررات و قوانینی تغییر کند و تا وقتی که فردی نیاید و جسارت و توانمندی نداشته باشد که این قوانین و مقررات را قلع و قمع کند امکان ندارد جلوی این مافیاها و فساد سیستماتیک را گرفت.البته بنده متخصص اقتصادی نیستم اما در حد سواد خود می توانم به چند نکته اشاره کنم که ساده ترین افراد در جامعه هم می دانند که ریشه بسیاری از فسادها در آنجا است چه رسد به مسئولین مربوطه.تا زمانی که ارز چند نرخی باشد قطعا چون فضایی برای رانت و سوء استفاده وجود دارد در این راستا فساد هم وجود دارد، البته برخی شاید تصور کنند این رانت و فساد فقط مربوط به خرید و فروش ارز است اما فساد مربوط به بسیاری از چیزهای دیگر هم می شود که مستقیم یا غیر مستقیم به ارز وابسته است، مثل فساد در خرید و فروش کالا.تا وقتی که انحصار واردات هر نوع کالایی وجود داشته باشد قطعا فساد هم در آن وجود دارد و این فساد می تواند به جاهای دیگر هم سرایت کند.
مثلا وقتی که رانت بزرگی در فاصله قیمت ماشین این طرف خلیج فارس با آنطرف خلیج فارس وجود داشته باشد بدیهی است که بسیاری درگیر فساد مربوطه می شوند وهمانگونه که بالاتر مثال دیپلماتهای خارجی را زدم می بینیم که ماجرا به رانت موجود درمورد ما به التفاوت قیمت ماشین ختم نمی شود بلکه به جریان های قاچاق انسان و یا پولشویی و یا قاچاق ارز و... نیز کشیده می شود و ماجرای خرید و فروش ماشین به کلاه شرعی تبدیل می شود.آنهایی هم که نمی توانند خودشان را با شرایط وفق بدهند یا مجبور می شوند زندگی سختی را داشته باشند و یا اینکه عطای کشور به لقایش را می بخشند و کشور را ترک می کنند وعملا سرمایه های اصلی مملکت از بین می رود.
امروزه به جایی رسیده ایم که فساد در جامعه عادی سازی شده و حتی بسیاری حق خود می دانند که این کارها را انجام دهند.یعنی مثال بحث خرید وفروش خودرو، یا ارز یا طلا یا خانه یا ... به بهانه حفظ ارزش پول مردم دیگر از حالت دلالی خارج شده و مردم حق خود می دانند برای حفظ اموال خود دست به این کارها بزنند، حتی کار به جایی رسیده که اگر چنین نکنند خود را مغبون می دانند.یا اینکه مثلا بحث قاچاق بسیاری کالاها امروزه دیگر برای مردم عادی شده.کجای دنیا شما عبارت هایی مثل کولبر، ویا سوختبر ویا ته لنجی و یا کالای مسافری ویا ... دارید، عبارت هایی که آنقدر برای مردم عادی و مشروع به نظر می آید که حتی اگر نیروی انتظامی بخواهد با قاچاق مبارزه کند مورد اتهام قرار می گیرد که ضعیف کشی می کند؟
حتی چون مبادی قانونی اجازه ورود بسیاری از کالاها را نمی دهند دیگر خرید کالای قاچاق برای مردم به امری بسیارعادی و متداول تبدیل شده.در چنین شرایطی است که می بینیم مافیاهای بسیار بزرگ هم شکل می گیرند که از خلأ های قانونی سوء استفاده می کنند.یعنی مثلا مافیای قاچاق سوخت می آید ملیون ها لیتر سوخت را از طریق همین ها قاچاق می کند وکسی نمی تواند با آنها برخورد کند، اصلا آیا کسی تا به حال سوال کرده فرض بر اینکه اینها قاچاق می کنند، چه کسی این مقدار سوخت را در اختیار اینها قرار می دهد؟ مگر می شود ملیون ها لیتر سوخت معلوم نباشد از پالایشگاه ها خارج می شود؟یا مثلا قاچاق کالا که بر دوش کولبرهای بد بخت و یا از طریق ته لنجی ها و رو لنجی ها و... انجام می شود، آیا تصور می کنید این کالا مربوط به آن کولبر است و نمی دانیم که مافیاهای قاچاق کالا پشت پرده هستند که اینطرف مرز و آن طرف مرز مستقر هستند و کالا مربوط به قاچاق چی های گردن کلفت است که از این کولبرها سود جویی می کنند؟ا...امکان ندارد شرایط درست شود و با فساد سیستماتیک و این مافیاها بتوان مقابله کرد مگر اینکه همه بخواهند .
خبرگزاری اسپوتنیک -عماد آبشناس
