به گزارش ایران اکونومیست، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته است: اردوغان و حزب اسلامگرای عدالت و توسعه پیش از این توانسته بودند به لطف رشد اقتصادی قوی در 10 سال اول حکومت او، پایگاه رأی دهندگان حامی خود را که عمدتاً از طبقه مسلمان محافظهکار کم درآمد تشکیل شده، حفظ کنند.
با این حال بحران هزینههای معیشتی اخیر در ترکیه که بر اثر برنامههای اقتصادی نامعمول یک تا یک سال و نیم گذشته اردوغان حادث شده، محبوبیت او را کاهش داده و بزرگترین چالش انتخاباتی را برای 20 سال تسلط او بر قدرت ایجاد کرده است.
بر اساس برخی نظرسنجیهای اخیرا برگزار شده در آستانه انتخابات ریاست جمهوری روز یکشنبه آینده ترکیه، اردوغان از کمال قلیچداراوغلو، رقیب اصلیاش در این انتخابات عقبتر بوده اما ظاهرا با این وجود در مدت اخیر این شکاف کاهش یافته است.
همچنین رقابت حزب اردوغان و متحدانش با احزاب مخالف همچنان پایاپای بوده و به نظر میرسد که مخالفان احتمالا اکثریتی محدود را به دست بیاورند.
اکینجی 63 ساله بعد از توقف کوتاه حین کوتاه کردن موی یک مشتری در سالن آرایشگاهش در منطقه بشیکتاش سهر استانبول گفت: "ما تا پیش از این میتوانستیم سه تا چهار کیسه مواد غذایی را به قیمت 150 تا 200 لیر (7.7 تا 10 دلار) بخریم و من و همسرم به سختی میتوانستیم آنها را تا خانه ببریم. اکنون به سختی میتوانیم دو کیسه خرید را پر کنیم. من میتوانم بگویم کسانی که بر ما حکومت میکنند و تصمیمات اشتباهی که آنها گرفتهاند مسئول این وضعیت است. من قبلاً طرفدار حزب عدالت و توسعه بودم اما نمیخواهم دیگر به آنها رای بدهم."
میلیونها ترکیهای دیگر که سالها با تورم سرسام آور دست و پنجه نرم کردهاند حالا دیدگاه مشترکی با اکینجی دارند. قیمت مواد غذایی در ترکیه در ماه آوریل نسبت به مدت مشابه سال قبل 54 درصد افزایش یافت. ماه اکتبر گذشته نیز نرخ کلی تورم در ترکیه با ثبت رقم 85.5 درصد به بیشترین میزان خود در طی دوران حکومت اردوغان رسید اما در ادامه به 43.7 درصد کاهش یافت.
از سوی دیگر نرخ سالانه تورم ترکیه در تقریبا تمامی سالها در مدت پنج ساله گذشته از زمان انتخابات سراسری 2018 ترکیه دو رقمی باقی مانده است. تورم در ترکیه بعد از بحران ارزی که اواخر سال 2021 این کشور را به دلیل اتخاذ برخی دیدگاهها و سیاستهای نامتعارف از سوی ادوغان نظیر کاهش در نرخ بهره درگیر کرد، شروع به جهش کرد.
اکینجی گفت، به دلیل مشکلات اقتصادی مدت کوتاهی پس از انتخابات 2018 شروع به زیر سوال بردن حمایتش از رئیس جمهور ترکیه و حزب عدالت و توسعه او کرد و در ادامه پس از بحران ارزی سال 2021 تصمیم قطعی گرفت که دیگر به آنها رای ندهد.
ارزش واحد پول لیر ترکیه در سال 2021، به میزان 44 درصد و در سال 2022، به میزان 30 درصد کاهش یافت. در مجموع ارزش این واحد پولی، در دوره دوم ریاست جمهوری اردوغان 76 درصد کاهش یافته است؛ دورهای که در آن چندین بحران ارزی به دلیل سیاستهای غیرمتعارف اردوغان به همراه تحولات ژئوپلیتیکی مانند جنگ اوکراین و تشدید اختلافات بین آنکارا و واشنگتن اتفاق افتاد.
اکینچی اظهار کرد: "نرخ ارز دیگر غیرقابل کنترل است. ما نمیتوانیم دیگر استطاعت خرید هیچ چیزی را داشته باشیم. هیچ یک از قولهای آنها اجرایی نشد؛ بنابراین آنها هیچ اعتمادی را ایجاد نمیکنند."
حرف و عمل
این آرایشگر ترکیهای حالا پس از اخراج کردن دو کارمند خود به تنهایی کار میکند. او گفت که با وجود کاهش نرخها نمیتواند وام بانکی بگیرد چون مقامات وامهای مصرف کنندگان را با هدف مهار تورم محدود کردهاند.
اما بسیاری از رای دهندگان حامی حزب عدالت و توسعه ترکیه هنوز معتقدند که تنها اردوغان میتواند اقتصاد ترکیه را ترمیم کند. آنها همچنین عوامل دیگری را مقصر وضعیت فعلی اقتصاد ترکیه قلمداد میکنند. حلیمه دومان، یک شهروند ترکیهای ساکن استانبول گفت، کسانی که قیمتها را برای کسب سود بیشتر افزایش میدهند، مقصر افزایش هزینههای زندگی هستند. او در حال استراحت کردن بعد از خرید در یک بازار محصولات کشاورزی در مرکز استانبول گفت: "(اردوغان) میتواند به راحتی مشکل را حل کند در حالی که مخالفان اردوغان از جمله ائتلاف اپوزیسیون متعلق به قلیچداراوغلو فقط حرف میزنند اما عمل نمیکنند."
بیرول باسکان، نویسنده و تحلیلگر سیاسی که خودش را وابسته به هیچ حزبی نمیداند، میگوید، حتی حامیان «سرسخت» اردوغان منکر این نیستند که اقتصاد دیگر وضعیتش به خوبی وضعیت اقتصادی اوایل دوران حکومت اردوغان نیست.
او اظهار کرد: "دلیل اینکه این حزب به صورت پی در پی برنده شد این بود که مزایایی ملموس را برای رایدهندگان فراهم میکرد. این اولین باری است که به نظر میرسد این جادو به دلیل وضعیت اقتصاد، تورم بالا (و) افزایش هزینههای زندگی دیگر موثر نمیافتد. این مسائل به شدت به قدرت اقصتادی مردم آسیب زده و به همین دلیل است که حدس میزنم پیروزی اردوغان در این انتخابات دیگر چندان تضمین شده نیست."
"هیچ چیزی جز گرسنگی"
برخی از رای دهندگان همچنین مطمئن نیستند که مخالفان اردوغان هم بتوانند بلافاصله نگرانیهای اقتصادی را کاهش دهند. طلعت گل، سنگتراش سنگ مرمر، هرگز به حزب عدالت و توسعه یا متحدانش رأی نداده است. او میگوید که در حال حاضر دور و بر خودش "چیزی بجز گرسنگی" نمیبیند، اما تردید دارد که در صورت پیروزی مخالفان در انتخابات پیش رو نیز اوضاع به سرعت تغییر کند.
او حین قدم زدن در بازار فروش محصولات کشاورزی گفت: "آنها در 21 سال گذشته ترکیهای ایجاد کردهاند که نمی توان آن را تغییر داد. هر کسی هم که به قدرت برسد 20 سال طول میکشد تا وضعیت بهبود یابد. اما من فقط میخواهم اردوغان برود."
اکینجی آرایشگر، هنوز تصمیم نگرفته است که از میان سه نامزد مخالف اردوغان به کدام یک رای دهد. او گفت: "قلیچداراوغلو ممکن است فرد صادقی باشد... اما آنها حرفی که من را متقاعد کند، نزدهاند."
اکینجی خاطرنشان میکند: "من میخواهم نرخ دلار (پس از انتخابات) کاهش یابد. من میخواهم قیمت بنزین کاهش یابد. من میخواهم تورم کاهش یابد. من میخواهم به زندگی پنج یا شش سال پیش خود برگردم. میخواهم بتوانم به یک پیک نیک بروم، به خارج از کشور سفر کنم."