به گزارش ایران اکونومیست، با توجه به نزدیک شدن فصل جابه جایی، مستأجران نگران از قیمت گذاری ها برای اجاره بها هستند و در بخش حمل و نقل نیز انجمن شرکت‌های هواپیمایی پیشنهاد افزایش ۱۰۰ درصدی بلیت را به دلیل نوسازی ناوگان و ارائه خدمات رسانی بهتر داده است. در ادامه هفته‌ای که در بخش راه و مسکن گذشته است را مرور می‌کنیم.
منابع صندوق ملی مسکن کجا می‌رود؟
صندوق ملی مسکن باهدف تأمین خانه برای نیازمندان تأسیس شده اما تاکنون عملکرد قابل دفاعی نداشته است و این سوال مطرح است که منابع این صندوق چگونه خرج می‌شود؟
مسکن به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نیازهای مردم شناخته می‌شود و بی‌توجهی به این موضوع در دهه گذشته سبب شده است که مشکلات بزرگی در حوزه مسکن ایجاد شود، به‌طورکلی کاهش ساخت‌وساز در سالیان اخیر به افزایش افسارگسیخته اجاره‌بها و همچنین رشد عجیب‌وغریب قیمت مسکن منجر شده است.
نکته جالب‌توجه این بوده که به‌طورکلی خانه‌دار شدن مردم، بسیاری از مسائل غیراقتصادی نظیر ازدواج دیرهنگام جوانان را نیز مرتفع می‌سازد بااین‌وجود مسئولان در سال‌های اخیر نسبت به این نیاز اساسی مردم توجه لازم را نداشته و اقدامات کافی برای بهبود وضعیت بازار مسکن را انجام نداده‌اند.
البته در دولت‌های گذشته شاهد اقداماتی بوده‌ایم، با این‌وجود به دلیل عدم مطالعات علمی کافی و درعین‌حال اجرای نادرست، شاهد رخداد مثبتی در حوزه مسکن نبوده‌ایم، از سوی دیگر فعالان بازار مسکن، یکی از اصلی‌ترین مشکلات این حوزه را کمبود منابع مالی عنوان داشته‌اند و در جهت حل این موضوع، بعد از مدت‌ها صندوق ملی مسکن راه‌اندازی شد. همچنین با وجود اینکه اساسنامه این صندوق در آبان سال ۱۴۰۱ به تصویب رسیده اما هنوز عملکرد این صندوق عینیت پیدا نکرده است.
کوچ معکوس مستأجران
با توجه به نزدیک شدن فصل جابه جایی، مستأجران نگران از قیمت گذاری ها برای اجاره بها هستند.
مردم عامل گرانی اجاره بها را مشاورین املاک می‌دانند نکته این است که در سایت‌های مجازی برخی از صاحبخانه ها قیمت خانه را بالاتر از مشاورین املاک گذاشته‌اند.
بیت ستاری، کارشناس مسکن در خصوص اینکه آیا مشاورین املاک قیمت گذار هستند یا خبر به مهر پاسخ داد: مردم سالیان سال است که گرانی مسکن را به گردن دیگران می ندارند در صورتی که کمبود مسکن دلیل اصلی گرانی‌ها است نه مشاورین املاک.
وی در ادامه بیان کرد: مشاورین املاک فقط می‌توانند یک دهم درصد روی قیمت مسکن تأثیر بگذارند نه اینکه قیمت گذاری کنند شاید در قیمت یک ساختمان خاص تأثیر داشته باشند اما اینکه کلاً قیمت گذاری توسط مشاورین املاک باشد اشتباه است.
افزایش تقاضای کاذب خرید مسکن
بررسی‌ها نشان داده است که مستأجران هر روز بابت اجاره بها نگران‌تر از روز قبل می‌شوند.
بررسی‌های نشان می‌دهد که تقاضای خرید در برخی مناطق افزایش پیدا کرده است آن هم به دلیل سرمایه گذاری و از بین نرفتن سرمایه و از سوی دیگر مستأجران نگران از آینده مبهمی که ایجاد شده است.
یکی از مشاورین املاک در افسریه به مهر می‌گوید: تقاضا خرید در این محدوده بیشتر شده است و این باعث ایجاد قیمت کاذب در این منطقه گردیده است از سوی دیگر مردم مسکن را برای سرمایه گذاری خریداری می‌کنند.
وی در خصوص وضعیت اجاره بها نیز گفت: تقاضای اجاره بها نیز افزایش پیدا کرده است و هر کس بنا بر بودجه‌ای که دارد تقاضا دارد در این منطقه از ۵۰ میلیون پول رهن آغاز می‌شود.
راه آهن راهبردی رشت-کاسپین معطل ۷۰۰ میلیارد تومان بودجه
کریدور ریلی شمال-جنوب معطل اتصال بندر کاسپین به شبکه بوده که احداث این محورِ ۳۵ کیلومتری تنهابه ۷۰۰ میلیاردتومان بودجه نیاز دارد.
علی ضیایی، کارشناس حمل و نقل به مهر گفت: درحالی که کریدور شمال-جنوب معطل اتصال بندر کاسپین به شبکه ریلی ایران بوده و احداث این محورِ ۳۵ کیلومتری تنها به ۷۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد، این پروژه همچنان معطل واریز اعتبارات مورد نیاز است. با وجود اینکه که رئیس جمهور در سفر به این منطقه در بهمن ماه ۱۴۰۰ مستقیماً دستور واریز بودجه مورد نیاز این پروژه و احداث هرچه سریع‌تر آن را داده، سازمان برنامه و بودجه از واریز اعتبار مورد نیاز این پروژه سر باز می‌زند.
وی در ادامه افزود: در شرایطی که شکل گیری ترانزیت کالا از کشور در صدر اولویت‌های دولت قرار داشته و تاکنون دستورات متعددی از جانب مقامات عالی اجرایی در این باره صادر شده است، اما کم‌کاری برخی سازمان‌ها باعث گشته تا منافع سرشار این موقعیت استثنایی کشور همچنان محقق نشود.
این کارشناس در خصوص اهمیت کریدور شمال- جنوب نیز گفت: کریدور شمال-جنوب از جمله مهم‌ترین مسیرهای ترانزیتی کشور است که نقش بسزایی در گسترش بازار حمل‌ونقل خارجی ایران خواهد داشت. اهمیت این کریدور از ابتدای شروع جنگ اوکراین دوچندان نیز شده است. با وجود درخواست دولت‌ها و بخش خصوصی ایران و روسیه اما اتصالات لجستیکی میان دو کشور همچنان تا سطح مطلوب فاصله دارد.
اجاره نشینی به صورت اشتراکی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که خریدار ملک زیاد است اما فروشنده‌ای نیست؛ همچنین وضعیت گرانی اجاره بهای مسکن هم موجب شده تا مستأجران خانه‌ها را به صورت شریکی اجاره کنند.
بررسی‌های میدانی ایران اکونومیست نشان داده است که کمتر کسی خانه خود را می‌فروشد و از سوی دیگر تقاضای خرید خانه نیز ا فزایش پیدا کرد. از این رکود مستأجران هم بی نصیب نمانند و صاحبخانه ها براساس نیاز خود خانه را اجاره می‌دهند.
یکی از مشاورین املاک در محدوده تهرانپارس به مهر گفت: روزانه حدود ۱۰ نفر برای خرید خانه مراجعه می‌کنند اما تنها جواب ما این است که خانه برای فروش کم شده است و افرادی حاضر به فروش خانه هستند که خانه قدیمی را با قیمت نوساز معامله می‌کنند. که از این جهت خریدار هم پشیمان از خرید می‌شود.
وی در ادامه در خصوص وضعیت اجاره بها گفت: در این منطقه اجاره بها نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته اما نکته‌ای که جلب توجه می‌کند این است که دو یا سه خانواده یک خانه ۱۲۰ متری را اجاره می‌کنند تا هم رهن و هم اجاره بها را نصف پرداخت کنند.
محدودیت در خرید و فروش مسکن
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از مناطق خانه‌های مسکونی دو منظوره استفاده می‌شود هم شرکت است و هم واحد مسکونی که این موضوع موجب شده کارکرد آپارتمان‌ها با مخاطره مواجه شود.
بررسی‌های میدانی ایران اکونومیست در مناطق غربی تهران خانه‌های مسکونی دو منظوره استفاده می‌شود؛ خرید خانه در مناطق غربی همانند دیگر مناطق افزایش چشمگیر داشته است و مردم رو به خرید خانه‌های قدیمی رو آورده اند.
یکی از مشاوران املاک در شهران به مهر گفت: خرید خانه در این محدوده کم شده است و فروشنده وجود ندارد. کسانی که می‌فروشند هم خانه‌های با سن ۱۵ سال است که به امید خرید خانه نو می‌فروشند.
وی ادامه داد: هم اکنون خانه در این منطقه متری ۹۰ میلیون تومان است.
وی در ادامه در خصوص وضعیت مستأجران این محدوده گفت: اجاره بها در این محدوده از رهن ۲۰۰ میلیون تومان آغاز می‌شود و ماهیانه حدود ۱۰ میلیون تومان پرداخت شود اما در فصل نقل وا نتقالات شاید قیمت‌ها افزایش پیدا کند.
بی‌رغبتی از سوی دولت و بانک‌ها برای مسکن‌سازی
حسین زهی گفت: با توجه به اینکه قانون جهش تولید ملی مسکن در مجلس مصوب شده، اما ظاهر امر نشان می‌دهد دولت رغبتی برای اجرای این قانون ندارد.
اسماعیل حسین‌زهی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگارمهر، درباره‌ی تأمین مالی نهضت ملی مسکن توسط بانک‌ها گفت: با توجه به اینکه قانون جهش تولید ملی مسکن در مجلس مصوب شده، بانک‌ها موظفند که به ساخت مسکن تسهیلات دهند ولی متأسفانه رغبتی نه از سوی دولت و نه از سوی بانک‌ها برای ورود به این مسئله دیده نمی‌شود.
وی در ادامه افزود: نشانه‌های عدم رغبت آنها به نهضت ملی مسکن و ساخت‌وساز یک میلیون واحد منزل مسکونی در سال را در بودجه ۱۴۰۱ دیدیم که دولت هیچگونه ردیف بودجه‌ای برای تأمین مالی نهضت ملی مسکن در نظر نگرفته بود.
این عضو کمیسیون عمران مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: البته در بودجه ۱۴۰۲ منابعی برای طرح نهضت ملی مسکن از سوی دولت ارائه شده است اما خیلی از بانک‌ها که اتفاقاً تحت نظر بانک مرکزی هم هستند، نسبت به اجرای این قانون ترک فعل کرده‌اند و منابعی که در قانون نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده بود که بانک‌ها به مسکن بدهند، تخصیص داده نشد.
بومی سازی در بنادر در حال انجام است
معاون مهندسی و توسعه امور زیربنایی گفت: در بخش بنادر و سازه‌های بنادر بومی سازی صورت گرفته است.
علی فتحی، معاون مهندسی و توسعه امور زیر بنایی درباره بومی سازی در بنادر گفت: بومی سازی در بخش بنادر انجام شده است و طراحی‌ها داخلی است.
وی در ادامه افزود: بخش تجهیزات متولی شد که نیازسنجی تجهیزات ۸۵۰ نوع قطعه و تجهیز با بهره برداری در داخل کشور را به بهره برداری برسد. در همین همایش حمایت‌های ویژه در بخش تولید شرکت‌هایی که برای نخستین بار در این حوزه ورود کرده اند انجام شد.
فتحی تاکید کرد: شرکت‌های تازه وارد چه در بخش تولید داخلی و چه وارداتی مورد حمایت سازمان هستند.
معاون مهندسی و توسعه امور زیر بنایی در ادامه افزود: در گذشته شناورها وارداتی بوده و امروزه شناورها در داخل تولید و بومی سازی شده اند.
معاون مهندسی سازمان بنادر گفت: مطالعات فنی و توجیه اقتصادی بندر مکران انجام شده و مرحله نهایی و مطالعات ژئوتکنیک شروع شده، مطالعات طرح جامع در حال تکمیل است. سعی داریم در انتقال اراضی و در استقرار وضعیت حاکمیتی اقدامات لازم صورت گیرد
کاهش قیمت اجاره بها از طریق روش مالیات ستانی خانه‌های خالی
رشد قیمت مسکن در یک سال اخیر بیش از نرخ رشد دلار بوده که این موضوع نشان دهنده وجود حباب در بازار مسکن است اکنون این سوال مطرح است که چگونه می‌توان از این حباب کاست.
شورای مسکن استان تهران عزم خود را جزم کرده تا با شناسایی واحدهای خالی صاحبان آن را مجبور به پرداخت مالیات کند. اما در این بین باید دید چقدر این موضوع قابلیت اجرایی دارد و وزارت راه و شهرسازی چه برنامه‌های در حال اجرایی در این مورد دارد و اینکه در نهایت اجرای این قانون تا چه اندازه شدنی است و می‌تواند قیمت‌ها در بازار اجاره را بشکند.
طبق اعلام رسمی ۵۰۰ هزار خانه خالی یا در حال ساخت در استان تهران وجود دارد که باید از آنها مالیات دریافت شود.
اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی باعث می‌شود احتکار مسکن توجیه اقتصادی نداشته باشد و واحدهای خالی از سکنه به بازار عرضه شود که به تبع بر روی قیمت مسکن تأثیر بسزایی خواهد داشت. پس از اجرای این طرح می‌توان انتظار داشت که کاهش قیمت و افزایش معاملات را داشته باشیم و دست سوداگران را از بازار مسکن کوتاه کند و از سوی دیگر نرخ مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند برای دولت نیز درآمد زایی داشته باشد.
ایرلاین‌ها دنبال افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت
انجمن شرکت‌های هواپیمایی پیشنهاد افزایش ۱۰۰ درصدی بلیت را به دلیل نوسازی ناوگان و ارائه خدمات رسانی بهتر داده است.
تیر ماه سال گذشته برخی از شرکت‌های هواپیمایی در اقدامی خودسرانه افزایش ۳۰ درصدی قیمت بلیت را اعمال کردند و پس از شکایت‌های صورت گرفته از سوی مردم در آبان ماه شرکت‌های هواپیمایی مجبور به کاهش ۱۰ درصدی قیمت بلیت هواپیما شدند و پس از جلسات متعدد مصوبه‌ای در جهت افزایش قیمت‌های صادر نشد.
به این ترتیب در طول یک سال و نیم گذشته بدون هیچ اعلام قانونی و رسمی، چندین مرتبه با گرانی نرخ بلیت‌ها روبه‌رو شدیم که با رسانه‌ای شدن موضوع و اقدام مسئولان مربوطه، قیمت‌ها به قبل بازمی‌گشت.
اما سرانجام اواخر سال گذشته با توجه به ممانعت از افزایش نرخ از ۱۴۰۰ به بعد، انجمن شرکت‌های هواپیمایی درخواست افزایش ۱۰۰ درصدی را مطرح کرد که مقرر شد در ستاد تنظیم بازار بررسی شود؛ با این توجیه و تاکید که صنعت هواپیمایی به این اصلاح احتیاج دارد و در غیر این صورت دچار مشکل جدی خواهد شد.
