به گزارش ایران اکونومیست، در اقتصادهای پیشران، همه ظرفیتهای بومی یک کشور تنها زمانی به مزیت تبدیل میشوند که در اختیار نیروی انسانی متخصص و متعهد قرار بگیرند.
با این نگاه، زمینهسازی برای حضور نخبگان و دانشگاهیان در بخشهای مختلف اقتصاد، از تولید تا عرضه، از بازارهای داخلی تا بازارهای صادراتی و از محصول تا خدمات، اصلی اساسی در همه برنامههای توسعهای و اقتصادی کشورهاست چراکه این عامل سبب تحول بنیادین و رشد تصاعدی خواهد شد.
با این حال، بخش بسیاری از صنعت ایران (اگر بتوان نام آن را صنعت گذاشت) کمترین ارتباط ممکن را با جامعه دانشگاهی داشته و دارد و این در شرایطیست که صنعت، ذاتاً به معنای نوآوری و فناوری است و نوآوری و فناوری وجه تمایز صنعت با کارخانه و خط مونتاژ است. در واقع بدون حضور فناوری و نوآوری عملاً و ذاتاً صنعتی وجود ندارد.
از طرف دیگر، فقدان حضور فعال دانشگاهیان و نخبگان سبب میشود کشور تصویر روشنی از داشتهها و ظرفیتهای خود ترسیم نکند و این یعنی خودِ شناخت ظرفیتهای یک کشور در مسیر توسعه، یک فعالیت نخبگانی و علمی است چراکه هر کشوری داشتهها و اندوختههای منحصربفرد خود را دارد و نمیتوان نسخۀ توسعه و پیشرفت یک کشور را عیناً برای دیگر کشورها نیز پیچید.
در این میان، هر کشوری باید بر مبنای ظرفیتهای پیدا و پنهان خود، برنامهای متمرکز بر مزیتهای بومی با محوریت حضور فعال نیروی انسانی زبده طراحی و تدوین و در نهایت اجرا کند. طراحی، تدوین و اجرای این برنامه و نظارت بر نحوۀ اجرا و همچنین اولویتبندی آن نیز، همگی در دایرۀ فعالیتهای نخبگانی و علمی قرار دارند و باید توسط نخبگان و سرآمدان مدیریتی و برنامهریزی کشور انجام شوند.
گرچه ایران در منطقهای غنی از جهان قرار دارد و دسترسی گسترده به منابع انرژی مانند نفت و گاز، وجود معادن مختلف، دسترسی به آبهای آزد جهان، اقلیم چهارفصل و حتی امکان بهرهمندی از انرژیهای خورشیدی و صدالبته قرارگیری در مسیر ترانزیتی جهان را میتوان از مهمترین داشتههای کشور برای توسعه نامید اما فراموش نکنیم بزرگترین و مهمترین غنای ایران برای توسعه، وجود نیروی انسانی متخصص و کاربلد است. نیرویی پیشبر که حالا به دلیل عدمتوانمندی دولت در بکارگیری آن، نهتنها در جایگاه اثرگذار خود قرار نگرفته بلکه با مشکل اشتغال تخصصی نیز مواجه است.
دکتر سید حسین آقا سید مرتضی
رئیس هیات موسس دانشگاه علمی کاربردی واحد ۴۸ تهران
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی